Net niet gehaald
Ik heb in mijn Genealogische blogs vaak geschreven over de artiesten en muzikanten, die de familie Swaab heeft voortgebracht. Dit verhaal vormt daar geen uitzondering op.
Samuel Swaab van 1914 was muzikant, al heb ik nergens kunnen achterhalen welk instrument hij bespeelde. Muziek maken kreeg hij bij wijze van spreken met de paplepel ingegoten. Hij was, echter, ook bontwerker. Ik neem aan dat bontwerker zijn hoofdberoep was om in zijn levensonderhoud te voorzien en dat hij als hobby muziek maakte om een paar centen bij te verdienen.
Samuel, die op 29 januari 1914 in Amsterdam het eerste levenslicht aanschouwde, was de oudste van de twee kinderen van Philip Swaab (1877-1942), die van beroep pianist was, en Hanna Lopes Cardozo (1886-1942). Samuel kreeg in 1916 een zusje, die Simha werd genoemd.
Amsterdamse Archiefkaart van Samuel Swaab
Het lijkt erop, dat Samuel zijn latere vrouw Cornelia tijdens het werk in een bontzaak heeft leren kennen. Cornelia Smit werkte destijds als verkoopster in een bontzaak. Cornelia kwam ter wereld in Ede op 14 maart 1915. Zij was een dochter van Cornelis Smit en Johanna Willemina van Peppel.
Samuel was 24 jaar, toen hij de niet-Joodse Cornelia in Amsterdam eeuwige trouw beloofde. De huwelijksplechtigheid vond plaats op 20 april 1938 op het Amsterdamse Stadhuis. Tijdens de oorlog woonde het paar, dat geen kinderen kreeg, op de Van Woustraat in Amsterdam.
In het vroege najaar van 1944 arresteerden de nazi’s Samuel als Joodse politieke gevangene en brachten hem over naar Westerbork. Vandaar ging hij op 3 september 1944 met nog 785 andere gevangenen op transport naar Auschwitz. Zijn gevangenennummer was 129245. In Auschwitz en op alle andere kaarten die over Samuel bewaard zijn gebleven stond/staat hij genoteerd als muzikant.
Door de oprukkende Rode Legers moesten veel nog levende gevangenen uit Auschwitz lopend een heenkomen zoeken naar andere concentratiekampen, de zgn. dodenmarsen, tijdens welke nog velen bezweken. Zo kwam Samuel op 10 februari 1945 in het overvolle concentratiekamp Gross Rosen terecht.
Verblijf in Gross Rosen
Omdat er in Gross Rosen veel te veel gevangenen waren, werd twee dagen later een deel van hen doorgestuurd naar concentratiekamp Buchenwald. Samuel, die aan het einde van zijn krachten was, kon het in het overvolle Buchenwald nog een maand volhouden.
Kaart Sameul Swaab Buchenwald
Volgens de hierboven weergegeven kampkaart van Samuel overleed hij op 14 maart 1945 aan longontsteking. Hij bereikte de leeftijd van 31 jaar. Of de opgegeven longontsteking de werkelijke doodsoorzaak van Samuel is geweest kan men zich afvragen. Minder dan een maand na het overlijden van Samuel Swaab werd concentratiekamp Buchenwald bevrijd door de 6e pantserdivisie van het 3e Amerikaanse leger. Samuel heeft de bevrijding net niet mogen meemaken.
Cornelia Smit, die niet Joods was, overleefde de oorlog. Toen na de oorlog duidelijk was geworden, dat haar man, Samuel Swaab, in Buchenwald was omgekomen, kon zij zich opnieuw aan een partner verbinden. Zij trouwde in Amsterdam op 13 juli 1949 met Jacobus de Mon, die in 1916 was geboren. Het paar heeft nog op verschillende adressen gewoond, voordat ze in het voorjaar van 1976 naar de Iepenlaan in Duiven verhuisden. Vanaf dat moment is mij verder niets bekend over Cornelia Smit en Jacobus de Mon.
Tiel, 2 april 2024