Fortenbouwer
Met dit Genealogisch blog ga ik mij enigszins op glad ijs begeven. Altijd ben ik gewoon gebruik te maken van meerdere bronnen, zeker als het gaat om de persoonlijke gegevens van de hoofdrolspelers. In dit geval is dat niet mogelijk. Er staat maar een bron tot mijn beschikking bij de persoonlijke gegevens van hoofdrolspeelster Clementine Wilhelmine Maria von Haeften, maar wel een uiterst betrouwbare bron, nl. mijn vriend Dietrich von Haeften, die begin dit jaar overleed. Hij was de grote genealoog van de Duitse familie Von Haeften. Ik heb in zijn genealogische gegevens nooit een fout kunnen ontdekken.
Clementine Wilhelmine Maria von Haeften, die doorgaans Maria werd genoemd, kwam ter wereld op 18 maart 1806 in de Duitse stad Bayreuth, waar haar ouders woonden omdat het Regiment Infanterie van het Pruisische leger, waarin haar vader sinds 1792 diende, daar gelegerd was. De ouders van Maria waren Friedrich Georg von Haeften (1770-1847) en Ernestine Charlotte Louise Duchesse von Ruville (1772-1846). In 1810 verliet Friedrich Georg de dienst en keerde terug naar zijn oorspronkelijke woonplaats Goch in het Rijnland. Maria was de jongste van de drie kinderen van Friedrich Georg von Haeften en Ernestine Charlotte Louise Duchesse von Ruville. Ze had twee oudere broers. De oudste Julius werd een vermaard geschiedschrijver over wie ik eerder vertelde in Genealogisch blog 263 van 17 februari 2018, terwijl haar broer Ludwig al op 21-jarige leeftijd overleed.
Over de jeugd van Maria is verder niets bekend. Zij zal al in de twintig geweest zijn toen zij haar ja-woord gaf aan de Oostenrijkse militair Julius von Wurmb. Mogelijk was Julius een bekende van Maria’s vader. Het huwelijk tussen Maria en Julius bleef zonder kinderen.
Julius von Wurmb
Julius von Wurmb werd geboren in Raab, het tegenwoordige Györ in Hongarije, op 29 maart 1804. Zijn vader was natuurkundige. In 1821 legde Julius met succes het examen af aan de Militaire Academie voor de Genie in Wenen. Na zijn opleiding begon hij zijn militaire carrière als cadet bij de Genie. Zijn carrière bij de Oostenrijkse genie is zeer succesvol geweest. Begon hij in 1821 als cadet in 1865 volgde zijn laatste bevordering tot veldmaarschalk.
In 1827 kwam hij in Mainz voor het eerst in aanraking met de bouw van militaire forten. Van zijn leermeester bij de genie, de landgenoot Franz von Scholl (1772-1838) leerde hij het polygonale systeem voor de bouw van verdedigingsforten kennen. Dit systeem was in de 19e eeuw er populair in Duitsland en Oostenrijk. Het was de bedoeling dat de vijand op grote afstand van een stad gehouden werd door een ring van elkaar ondersteunende forten rond de stad. De vestingen hadden in een ideale situatie een gelijkmatig, veelhoekig grondplan. Samen met Von Scholl maakte Von Wurmb talrijke studiereizen om het bouwen van polygonale forten verder onder de knie te krijgen. Het Amerikaanse Ministerie van Defensie in Washington D.C., het Pentagon, is ook gebouwd volgens de polygonale principes. Zoals de van het Grieks afgeleide naam al aangeeft is het grondplan van het ministerie een regelmatige vijfhoek. Penta betekent in het Grieks vijf.
In 1840 volgde voor kapitein Von Wurmb overplaatsing naar Olmütz, de hoofdstad van Moravië, het tegenwoordige Olomouc in Tsjechië. In Rastatt hield hij zich vervolgens bezig met de verbouwing van de vesting aldaar tot een polygonale vesting.
In het voorjaar van 1849 werd luitenant-kolonel Von Wurmb voor de tweede maal in Olmütz gestationeerd. Daar ontwikkelde hij, als hoofd van de genie, in enkele maanden een bouwplan voor de Vesting Olmütz, dat model zou staan voor later te bouwen vestingen. Olmütz, behorend tot het Keizerrijk Oostenrijk-Hongarije, moest verdedigd worden tegen de oprukkende Pruisische krijgsheren.
De vestingen rond Olmütz, nr. 5 is gebouwd door Von Wurmb
De naam van Von Wurmb was daarmee gevestigd. Ook op andere gebieden blonk Von Wurmb uit, hij sprak zes talen en hij schreef een standaard leerboek voor studenten aan de Academie van de Genie over het bouwen van polygone verdedigingsforten. Hij begon ook met de uitgaven van een tijdschrift voor manschappen die bij de genie in dienst waren en werkten..
Plattegrond van de door Wurmb gebouwde polygone vesting bij Olmütz
Vanwege zijn verdiensten verhief de Oostenrijkse keizer Von Wurmb in 1852 in de adelstand, hij was in tussentijd bevorderd tot kolonel. Hij was ook als hoofd van de genie overgeplaatst naar Brünn. Tijdens de Krimoorlog van 1854 diende hij in het Oostenrijkse Vierde Leger bij Lemberg. Het jaar daarop werd hij in Wenen hoofd van het pas opgerichte Genie-Comité, dat hij leidde tot 1868. Hij kreeg ook de aanstelling tot Inspecteur Generaal van de Genie in Wenen.
Fort van Olmütz
Julius von Wurmb ontving voor zijn grote verdiensten voor de genie verschillende, ook buitenlandse onderscheidingen. In 1868 werd hij gedecoreerd met de Orde van de IJzeren Kroon 2e Klasse, een door de Oostenrijkse keizer Frans I in 1816 ingestelde onderscheiding.
Gezondheidsproblemen maakten een einde aan de glansrijke carrière van Julius von Wurmb en op 1 mei 1868 ging hij daarom noodgedwongen (vervroegd) met pensioen. Zeven jaar later, op 8 juli 1875, overleed hij op de herenboerderij Altenhof bij Krumbach in Neder-Oostenrijk. Hij bereikte de leeftijd van 71 jaar. Zijn stoffelijke resten werden ter aarde besteld in het nabij gelegen dorp Edlitz, vlak bij de Oostenrijk-Hongaarse grens.
Na verloop van jaren is het graf van Julius von Wurmb geruimd.
Over het leven van Clementine Wilhelmine Maria von Haeften is jammer genoeg verder niets bekend. Ook de datum van haar overlijden is in nevelen gehuld.
Tiel, 28 november 2023