Kunsttandenmaker
Levie Walvisch werd in Amsterdam geboren op 30 juli 1890. Hij was de vijfde zoon van Jonas Salomon Walvisch en Matje Emden. De derde zoon van Jonas en Matje, die ook Levie heette, overleed in zijn eerste levensjaar. Na Levie van 1890 kregen Jonas en Matje nog drie dochters en een zoon.
Eind oktober 1909 moest Levie opkomen voor de keuring voor militaire dienst. In het betreffende register staat alleen zijn lengte vermeld, t.w. 1.73 m. Verder werden geen lichamelijke kenmerken van hem opgenomen, omdat hij vanwege niet nader genoemde lichamelijke gebreken vrijgesteld werd van de militaire dienst. Wel stond als zijn beroep vermeld: kunsttandenmaker, orthodontist zouden we tegenwoordig zeggen.
Levie kon blijkbaar goed leren en voelde er niets voor om zijn brood te verdienen in de ambulante handel zoals zovelen in zijn familie. Hij ging tandheelkunde studeren en slaagde voor het betreffende staatsexamen. Wanneer hij een eigen praktijk begon heb ik niet kunnen achterhalen, maar ik vermoed, dat dat geweest moet zijn nadat hij in het huwelijk was getreden.
Advertentie Levie Walvisch
Levie, die te boek stond als orthodox-joods, gaf zijn ja-woord aan Mietje Bleekveld in Amsterdam op 1 augustus 1912. Bij de huwelijksplechtigheid van Levie en Mietje waren Jacob Cohen, zijn oom Abraham Emden, Andries Veffer en zijn broer Salomon Walvisch (1882-1943) de getuigen. Dezelfde dag vond de inzegening van hun huwelijk plaats in de synagoge. De daarop volgende festiviteiten vonden plaats in Maison Prins.
Valckenierstraat 17, foto Gem. Archief Amsterdam
Mietje was een dochter van Mozes Hijman Bleekveld en Betje Moscoviter. Voor haar huwelijk verdiende zij de kost als naaister. Vermoedelijk vestigden Levie en Mietje zich in de Valckenierstraat op nummer 7 eenhoog kort na de voltrekking van hun huwelijk, In ieder geval woonden ze daar in 1925. In het beneden huis had Levie zijn tandheelkundige praktijk. Het was Levie en Mietje niet gegeven ouders van een of meer kinderen te worden.
Eva Bleekveld, de oudere zus van Mietje, scheidde in 1906 van haar eerste man Aäron Bronkhorst, bij wie ze geen kinderen had. Kort nadat Levie en Mietje met elkaar trouwden, trok Eva bij hen in. Ze leerde haar tweede man, Samuel Muijs kennen en trad met hem in het huwelijk op 24 juli 1918. Daarmee kwam een einde aan de periode dat Eva inwoonde bij Levie en Mietje. Het huwelijk van Eva Bleekveld en Samuel Muijs was zeer kinderrijk.
Kaart Arolsen Archiv Levie Walvisch
Vanwege zijn beroep was Levie tot mei 1943 vrijgesteld (gesperrt) van deportatie. Mietje profiteerde mede van het feit, dat haar echtgenoot gesperrt was. Daardoor was zij ook gesperrt. Maar in mei 1943 waren Levie en Mietje ook aan de beurt. Beloften van de Duitsers hielden in de Tweede Wereldoorlog nooit lang stand.
Op 25 mei 1943 moesten van de Duitsers 7000 Joden zich melden op een terrein aan de Polderweg in Amsterdam Oost. Dezelfde avond zouden ze met de trein vanaf Station Muiderpoort naar Westerbork gaan. Tot grote woede van de Duitsers meldden zich slechts zo’n vijfhonderd Joden op de Polderweg. Onder hen waren ook Levie Walvisch en Mietje Bleekveld. Ze moesten uren lang wachten op de trein die hen naar Westerbork zou brengen. Omdat zich zo weinig Joden hadden gemeld op 25 mei, hielden de Duitsers de volgende dag in het Centrum van Amsterdam een grote razzia, waarbij ongeveer 3000 Joden werden opgepakt voor transport naar Westerbork en verder.
In opdracht van de Duitsers heeft NSB-fotograaf, Bert de Kok (1896-1972) het verzamelen van de Joden op het braakliggende terrein aan de Polderweg op 25 mei 1943 op de gevoelige plaat vastgelegd. De Kok werkte ook in opdracht van de Amsterdamse rechercheur van politie Willem Klarenbeek. Hij heeft daardoor zaken kunnen fotograferen, die voor andere vakgenoten verboden waren.
25 mei 1943, Polderweg
Nog dezelfde avond kwamen Levie en Mietje aan in Westerbork, waar ze onderdak vonden in barak 63. Een week later, op 1 juni 1943 gingen Levie en Mietje met nog 3004 andere gevangenen vanuit Westerbork op transport naar vernietigingskamp Sobibor in het verre oosten van Polen. Van de in totaal 3006 gedeporteerden, van wie 80 mannen waren geselecteerd om in een ander kamp te werken, keerde Jules Schelvis als enige overlevende van het 14e transport naar Sobibor terug naar huis.
Levie Walvisch en Mietje Bleekveld en de overige 3005 gevangenen werden in Sobibor vermoord in de gaskamers op 4 juni 1943.
Tiel, 8 november 2023
Geen opmerkingen:
Een reactie posten