Genealogisch blog 195

Noodlot

Geen van de negen kinderen van Abraham Hartog (Abraham) Walvis (1836-1907) kende een gelukkig leven. Van zijn 15 kleinkinderen wist één de dans te ontspringen. Drie kinderen van Abraham kwamen levenloos ter wereld, drie anderen stierven voor hun achtste verjaardag, de overige drie kwamen om in de gaskamers van de nazi’s evenals de meesten van zijn kleinkinderen.

Abraham Hartog Walvis werd op 18 december 1836 in Amsterdam geboren als tweede kind van sjouwerman Hartog Walvis, wiens achternaam ook als Walvisch voorkomt, en de dienstbode Rachel Blitz. Na de lagere school ging Abraham net als zijn vader in de haven werken als sjouwerman. Toen hij 22 jaar oud was trad Abraham op 23 november 1859 in Amsterdam in het huwelijk met de 19-jarige werkster Grietje Vischjager. Getuigen bij hun huwelijk waren koopman Samuel Pieter Pijo, tapper Mozes Jacob van Duijn, venter Isaac de Vries en werkman Hartog Samuel Zanten.

Grietje kwam op 28 mei 1840 in Amsterdam ter wereld als dochter van de venter Marinus Vischjager en schoonmaakster Rachel Andries Meulman. Bij Grietje verwekte Abraham 6 kinderen. Oudste zoon Hartog trouwde in 1879 met Rosette Beets, die in 1917 overleed. Twee van de zes kinderen van Hartog en Rosette werden niet ouder dan vier maanden. Hartog en de andere kinderen werden in verschillende concentratiekampen vergast, terwijl zoon Abraham met zijn tweede vrouw kort voor de oorlog in 1939 met ms Georgic via Engeland (Liverpool) uitweek naar Amerika. 

ms. Georgic

Na Hartog baarde Grietje drie levenloze kinderen. De volgende twee dochters bereikten de leeftijd van één jaar niet. Voor Grietje moeten de zes bevallingen binnen vier jaar (!), terwijl slechts één kind in leven bleef, te veel zijn geweest. Zij overleed op 26-jarige leeftijd op 16 juli 1866.

 

Geboorteakte van Sara Walvis, kleindochter van Abraham Walvis en Grietje Vischjager

Twee jaar later hertrouwde Abraham met de 35-jarige Cato Voorzanger, de dochter van Jonas Levie Voorzanger en Sara Aron van Dijk. Getuigen bij dit huwelijk waren de vaders van bruid en bruidegom, zwager Godschalk Duits en Eliazer Duits. Na zijn huwelijk verdiende Abraham, in navolging van zijn nieuwe schoonvader, de kost als venter. 

Joodse zuurkar in Amsterdam

Uit het huwelijk van Abraham en Cato werd op 8 februari 1869 zoon Salomon geboren. Het jongetje overleed, toen hij zeven jaar oud was. Op 26 augustus 1871 kwam tweede zoon Levie ter wereld. Levie vond werk in de diamantindustrie en trouwde in 1891 met Grietje Italiaander, die in 1937 overleed. Zes van de zeven kinderen van Levie en Grietje kwamen, net als hun vader, om in de gaskamers van Auschwitz en Sobibor. Tweede zoon Hartog was in 1894 al overleden, zeven maanden na zijn geboorte.

Het negende en laatste kind van Abraham Walvis was dochter Rachel, die moeder Cato op 19 augustus 1893 baarde. Toen Rachel 33 jaar oud was, trouwde zij met de 12 jaar jongere venter Levie de Goede, zoon van Marcus de Goede en Hanna Rozette. Uit dit huwelijk werden drie kinderen geboren, de dochters Cato en Hanna en zoon Abraham, die godsdienstonderwijzer werd.  Rachel en Levie en hun gezin woonden in de Retiefstraat in de Amsterdamse Transvaalbuurt. Ook alle leden van dit gezin vonden de dood in de gaskamers van de nazi’s.

Abraham Hartog Walvis overleed in Amsterdam op 11 januari 1907, zijn tweede vrouw Cato Voorzanger was al negen jaar eerder op 8 februari 1898 gestorven.

Tiel, 25 juni 2017