Genealogisch blog 630

 

Leden van de NV-groep

De NV-groep was oorspronkelijk een Amsterdamse verzetsgroep die tijdens de Tweede Wereldoorlog zich toelegde op het redden van joodse kinderen. Om die joodse kinderen te laten onderduiken beschikte de NV-groep, die opgericht was door de 30-jarige Jaap Musch (1913-1945), over een groot aantal adressen in Zuid Limburg. Jaap Musch verhuisde zelfs in de zomer van 1942 van Amsterdam naar Heerlen om meer onderduikadressen voor de kinderen te regelen.

Jaap Musch

De naam van de groep was zo gekozen om uitdrukking te geven aan de noodzakelijke onbekendheid met het doen en laten van de groep. De NV-groep kwam in contact met de verzetsmensen Joop en Semmy Woortman, die weer in contact stonden met Walter Süskind (1906-1945), die de beheerder was van de Hollandsche Schouwburg, vanwaar uit de Joden in Amsterdam werden gedeporteerd van Westerbork en vervolgens naar de vernietigingskampen in het Oosten. Walter Süskind vertelde de leden van de NV-groep over de crèche aan de overkant van de Hollandsche Schouwburg. Met behulp van de leden van de NV-groep liet Walter Süskind kinderen uit de crèche ontsnappen, in totaal ongeveer 160. Daarnaast liet de NV-groep nog een groot aantal andere joodse kinderen onderduiken, waarmee het totaal op 231 kwam. De NV-groep stelde zware eisen aan de gastgezinnen. De ondergedoken kinderen moesten volledig integreren in het gastgezin. Ze moesten gewoon naar school gaan en naar de kerk. De NV-groep controleerde dat elke twee weken.

De crèche

Geen van de kinderen die via de NV-groep onderdoken is tijdens de oorlog ontdekt of gedeporteerd. Toch werd er weldegelijk door de NSB jacht gemaakt op de kinderen, maar tevergeefs. Gearresteerde leden van de NV-groep hebben, ondanks zware martelingen, ook nooit iets losgelaten over de kinderen en waar die waren ondergebracht.

Door de NV-groep geredde kinderen in  1943

Na de bevrijding ontstond en moeilijke discussie over de vraag waar de kinderen heen moesten. De meeste joodse kinderen hadden hun ouders verloren. Velen van hen waren goed ingeburgerd in de Zuid-Limburgse maatschappij. Van de joodse kinderen kwam uiteindelijk een groot aantal terecht in joodse kindertehuizen.

Na de oorlog beloonde Yad Vashem de hele NV-groep voor haar inspanningen voor de joodse kinderen met de onderscheiding “Rechtvaardige onder de Volkeren”. De leiders van de groep werden geëerd door straten en bruggen naar hen te vernoemen.

Tot de leden van der NV-groep behoorden Samuel Kinsbergen, zijn vrouw Lina Elisabeth Schmidt en hun zoon Hans Heinz Kinsbergen, geboren Schmidt. Samuel Kinsbergen werd geboren in Amsterdam op 3 april 1905. Hij was de derde van de vier kinderen van Jesaia Kinsbergen (1874-1905) en Keetje Maria Stolp (1877-1940). Samuel en zijn broer en beide zussen werden gezien als half-Joods, omdat hun moeder geen Jodin was. Volgens de joodse wetten klopt dat niet helemaal, maar we moeten aannemen dat de kinderen van Jesaia en Keetje vrijwillig voor het Jodendom hebben gekozen.

Op de lagere school doorliep Samuel zeven klassen, en daarna nog een extra klas. Samuel, die een lengte had van 1.77 m. werd op 24 april 1924 gekeurd voor militaire dienst. Hij was toen werkzaam als magazijnbediende en later als grossier en handelsreiziger. Vanwege broederdienst hoefde hij niet onder de wapenen.

Op 31 december 1930 trad Samuel in het huwelijk met de Duitse Lina Elisabeth Schmidt, die naar Amsterdam was gekomen om daar als dienstbode te werken. Een jaar voor haar huwelijk had ze net haar baan als serveerster bij “De Roode Leeuw” aan het Damrak opgezegd. Vlak voordat ze met Samuel Kinsbergen in het huwelijk trad, verbond ze zich aan het operettegezelschap van Sylvain Poons en Kees van Weerdenburg. ’s Avonds stond ze op het toneel en overdag was ze huisnaaister. Lina was Evangelisch gedoopt.

In het Vreemdelingen Register van de Gemeente Amsterdam is een uitvoerig signalement van Lina opgenomen. Ze had een lengte van 1.55 m., donker haar en donkere wenkbrauwen, haar ovale gezicht had een normale neus, kin en voorhoofd. Ze had bruine ogen. Haar vader was de koopman Peter Heinrich Schmidt en haar moeder heette Katharine Schneider. Lina werd in Giessen in de deelstaat Hessen geboren op 14 mei 1905. Een buurman van de familie Schmidt in Giessen was de eerder genoemde Walter Süskind.

In 1922 kwam Lina naar Amsterdam, waar ze op een zestal adressen gewerkt heeft als dienstbode. In 1924 raakte ze zwager en op 15 juli 1925 schonk ze het leven aan een zoon, die ze Hans Heinz noemde. Hans werd geboren in Giessen, waarheen Lina regelmatig terugkeerde tijdens haar verblijf in Amsterdam. 

Huwelijksakte Kinsbergen x Schmidt

Bij het huwelijk van Samuel Kinsbergen en Lina Elisabeth Schmidt waren Samuel Kinsbergen en Sara Luks, een oom en tante van Samuel, de getuigen. Het pasgetrouwde stel ging in de Ruysstraat op nummer 15 tweehoog wonen. De zoon van Lina werd door Samuel meteen geadopteerd. De jongen nam later ook uit waardering en respect de naam van zijn stiefvader aan. In 1939 verhuisde het gezin naar de Swammerdamstraat en kort daarna naar het Borssenburgplein in de Amsterdamse Rivierenbuurt, waar zich veel uit Duisland gevluchte Joden vestigden, zoals de familie Frank.

Samuel en Lina stelden hun woning in Amsterdam als overnachtingsplaats ter beschikking aan leden van de NV-groep. Lina en haar zoon Hans gingen meer en meer werken voor de NV-groep door te helpen bij de smokkel van joodse kinderen uit de crèche tegenover de Hollandsche Schouwburg. Hans zette zich vooral in bij het ophalen en wegbrengen naar Limburg van de kinderen. Als scholier kon hij dat vrij makkelijk doen zonder de aandacht op zich te vestigen. Samuel en Lina spanden zich ook in om hun Joodse vrienden en kennissen, die zich moesten melden voor deportatie, zover te krijgen, dat ze hun kinderen via de NV-groep lieten onderduiken om aan de gruwelen van de vernietigingskampen te ontkomen.

Door haar huwelijk met Samuel Kinsbergen was Lina Elisabeth Schmidt Nederlandse geworden. Dat gold echter niet voor haar zoon Hans, die bleef de Duitse nationaliteit houden. Een gevolg daarvan was, dat Hans in maart 1944 werd opgeroepen om in dienst te gaan bij de Wehrmacht. Hij meldde zich keurig netjes aan om zijn ouders en de overige leden van de NV-groep niet in gevaar te brengen.

Hans Heinz Kinsbergen, geb. Schmidt

In november 1944 zag Hans zijn kans schoon om te deserteren. Hij dook onder in Rijssen en later in Nijverdal, waar de NV-groep ook joodse kinderen liet onderduiken. In Nijverdal heeft Hans zich bij het verzet aangesloten. Voor zijn verdiensten voor het verzet ontving hij na de oorlog het Verzetsherdenkingskruis.

Op 4 oktober 2011 vond in Limmen een reünie plaats van Hans met de nog levende kinderen van het echtpaar Gerrit en Willemien Struik-Meinders, bij wie Hans was ondergedoken nadat hij was gedeserteerd. Bij hen kreeg hij nieuwe papieren, waarop hij alleen nog zijn vingerafdruk moest achterlaten, en andere kleding. Zijn uniform werd verbrand. In Nijverdal zat Hans ondergedoken bij de bakkers Flim en Scheffer. In Nijverdal ontkwam hij aan het grote bombardement op het stadje en daar maakte hij ook de bevrijding mee.

Hans trad na de oorlog in het huwelijk. Hij overleed in Limmen op 27 juli 2013.

Terug naar Samuel Kinsbergen en Lina Elisabeth Schmidt. Ze overleefden beiden de oorlog, omdat Samuel volgens de Duitse regels een Half-Jood was, die getrouwd was met een arische vrouw.. Op 27 november 1956 schonk Lina het leven aan een zoon, die de naam Rudolf of Ruud kreeg. Ruud overleed op 44-jarige leeftijd in Alkmaar op 12 oktober 2001. Zijn stoffelijke resten werden begraven op de Gemeentelijke Begraafplaats in Alkmaar in het graf bij zijn ouders.

Graf Samuel Kinsbergen en Lina Schmidt en Ruud Kinsbergen

In 1964 verhuisden Samuel en Lina van het Borssenburgplein in Amsterdam naar de Terborchlaan in Alkmaar. Daar overleed Samuel op 1 augustus 1976. Hij was toen 71 jaar oud. Lina blies haar laatste adem uit op 20 augustus 2000.

 

Tiel, 26 juni 2022