Genealogisch blog 701

 

Mozes Koopman

In Genealogisch blog 361 van 17 april 2019 heb ik in het kort al wat verteld over Mozes Koopman, die op 23 augustus 1872 in Amsterdam werd geboren. In dit Genealogisch blog wil ik wat nader ingaan op de levensgeschiedenis van Mozes.

Het eerste, dat bij Mozes opvalt is het feit, dat in de Amsterdamse archieven als zijn geboortedatum ook 25 augustus 1872 voorkomt. Kennelijk heeft een ambtenaar in het grijze verleden niet goed geluisterd naar de datum van zijn geboorte.

Geboorteakte Mozes Koopman

Op de bovenstaande geboorteakte van Mozes staat toch duidelijk vermeld, dat hij op 23 augustus 1872 om 14.00 uur werd geboren. Mozes was de oudste van de acht kinderen van Hijman Koopman (1851-1890) en Mietje de Haas (1850-1938). Na Mozes baarde Mietje de Haas nog drie zonen en vier dochters. Alle kinderen van Hijman en Mietje werden in de Tweede Wereldoorlog door de Duitsers in de gaskamers van Auschwitz vermoord.

Mozes bracht zijn jeugd door in het hartje van de Amsterdamse Jodenbuurt, nl. in de Lange Houtstraat. Na zijn schooltijd verdiende hij de kost als koetsier. Op 16 maart 1892 moest hij opkomen voor de keuring voor militaire dienst. Bij die keuring werd vastgesteld, dat hij een lengte had van 1.60 m. en grijze ogen had. Zijn neus was stomp en hij had een hoog ovaal voorhoofd. Zijn haren en wenkbrauwen waren donkerbruin van kleur. Omdat hij een paar lichte, niet nader omschreven, lichamelijke gebreken had kreeg hij vrijstelling van militaire dienst.

Ten tijde van zijn keuring voor de militaire dienst zal Mozes al wel verkering hebben gehad met de toen 24-jarige Anna Cohen. Anna, die op 4 januari 1868 in Amsterdam was geboren, was een dochter van Mozes Cohen en Aaltje Sluis. Op 19 oktober 1892 gaven Mozes en Anna elkaar hun ja-woord. Mozes verdiende destijds de kost als los werkman, zeer waarschijnlijk in de Amsterdamse haven.

De getuigen bij de voltrekking van het huwelijk van Mozes en Anna op het Amsterdamse Stadhuis waren haar broer Hijman Cohen, Johannes Imaken, Abraham Snoek en Gerrit Loeze.

Mozes was op 9 november 1904 een van de getuigen bij het huwelijk van zijn broer Lucas Koopman (1882-1942) met Femmetje Troeder (1881-1943). Hij was ook een van de getuigen bij het huwelijk van zijn zus Bloeme Koopman (1887-1942) en Nathan van Kleef (1889-1942) op 30 december 1908.

Het huwelijk van Mozes en Anna bleef kinderloos en duurde tot hun scheiding in 1905. Anna hertrouwde in maart 1908 met David Winnik, die op 18 mei 1872 in Amsterdam was geboren. Het huwelijk van Anna Cohen en weduwnaar David Winnik werd gezegend met acht kinderen. David, die van beroep diamantversteller was, was een zoon van Lion Isaac Winnik en Rebekka Wiet. In 1916 kwam David te overlijden. Anna, die in de Pythagorasstraat woonde in Amsterdam, werd op 26 februari 1943 in de gaskamers van Auschwitz vermoord.

Mozes van zijn kant, trad op 28 juli 1909 voor de tweede keer in het huwelijk, nu met Anna Catharina Jurriens. Anna Catharina, geboren in 1877, was een dochter van de alleenstaande moeder Antje Jurriens. Ook uit het huwelijk van Mozes en Anna Catharina kwamen geen kinderen voort. Anna Catharina overleed op 16 mei 1940.

In de tweede helft van 1942, hij woonde toen in de Dusartstraat op nummer 37 tweehoog, pakten de Duitsers Mozes op en zetten hem op de trein naar Westerbork waar hij op 26 november 1942 aankwam.

Kaart Joodse Raad van Mozes Koopman

Mozes verbleef een week in Westerbork, toen hij op 4 december 1942 op transport ging naar Auschwitz. Daar werd hij op 7 december 1942 in de gaskamers door de nazi’s vermoord. Mozes bereikte de leeftijd van 70 jaar. In de Nederlandse Staatscourant van 30 november 1950 werd zijn dood bevestigd.

 

Tiel, 29 juli 2023