Valkyrie
Rond de nationale herdenkingen op
4 en 5 mei zijn op de tv tal van films te zien over de Tweede Wereldoorlog. Grote
successen als onder meer Schindler’s List, De Tweeling, De jongen in de gestreepte
pyjama en Saving Private Ryan kwamen weer langs. Veronica voegde afgelopen
zaterdag 6 mei Valkyrie aan het rijtje toe met Tom Cruise in de hoofdrol van
Claus von Stauffenberg.
Ik heb Valkyrie deze keer extra
kritisch bekeken. Ik wilde weten hoe de Amerikaanse scenarioschrijver en de
regisseur om gegaan zijn met historische feiten en de motieven van de drijvende
krachten achter de aanslag op Hitler op 20 juli 1944. Na afloop van de film was
ik tamelijk teleurgesteld hoe de verschillende karakters waren neergezet. Met
de historische feiten nam de film het soms niet zo nauw. Sommige wezenlijke
historische feiten, zoals het bijna uitlekken van de plannen voor de aanslag,
kwamen niet aan de orde. De grote vergadering van de coupeplegers met veel
randfiguren vlak voor de aanslag, kwam zeker niet geloofwaardig over. Aan de
rol die hun geloof speelde bij de samenzweerders werd volledig voorbij gegaan. Ook
besteedde de film geen enkele aandacht aan de vraag hoe het met Duitsland
verder zou moeten na de dood van Hitler. Dat bijv. op het Ministerie van Buitenlandse
Zaken Hans-Bernd von Haeften zat te wachten op een telefoontje van zijn broer
om de leiding op het ministerie over te nemen, kreeg geen enkele aandacht.
 |
| Valkyrie |
Natuurlijk, Tom Cruise speelde
een op het eerste gezicht krachtige Von Stauffenberg, die weifelende
superieuren op sleeptouw nam. Is dit gedaan ter meerdere eer en glorie van Tom
Cruise? Ook Von Stauffenberg heeft twijfels gekend.
In de film kreeg Von Stauffenberg
opeens, als vanuit het niets, Werner von Haeften als zijn adjudant, die niet
veel meer deed dan achter zijn chef aanlopen en tassen voor hem dragen. Dat
moet voor Jamie Parker geen dankbare rol zijn geweest. Voor alle belangrijke
rollen als die van Beck, Olbricht, Mertz von Quirnheim, Himmler en Goebbels is
bij de casting gezocht naar auteurs die een lookalike zouden kunnen zijn.
Helaas voor Parker, maar een lookalike van Werner von Haeften is hij echt niet.
Terug in Berlijn na de aanslag
verdween Von Haeften bijna helemaal van het toneel, al mocht hij nog wel een
keer schieten vlak voordat de coupeplegers werden gearresteerd. In
werkelijkheid was de rol van Von Haeften veel belangrijker. Hij had een
belangrijke coördinerende rol in Berlijn, zowel vóór als na de aanslag.
 |
|
Jamie Parker als
Werner von Haeften
|
In de film kwam totaal niet uit
de verf welke motieven de coupeplegers hadden om een aanslag op Hitler voor te
bereiden. Alleen bij Von Stauffenberg werden die enigszins toegelicht. Door
zijn verwondingen, opgedaan in Afrika, was hij gaan inzien, dat Hitler gestopt
moest worden om niet nog veel meer slachtoffers te maken. Van alle andere
betrokkenen moet de toeschouwer maar aannemen, dat ze redenen hadden om Hitler
uit de weg te willen ruimen. In de rol van Werner von Haeften kwam dit het
duidelijkst naar voren. Hij was er opeens en deed zo maar mee. Dat hij door
zijn zware verwondingen, opgelopen bij de slag om Leningrad, nauwelijks kon
zitten, bleek nergens in de film. Net zo min waarom hij bereid was zijn leven
te geven om Hitler uit de weg te ruimen. Toen Von Haeften kennis kreeg van de
plannen van Von Stauffenberg, zegde hij zijn baan bij de dienst van Von Moltke
op en meldde zich aan als diens adjudant. Von Haeften heeft Von Stauffenberg op
de Wolfschanze eigenhandig geholpen een schoon overhemd aan te trekken, dat kon
Von Stauffenberg door zijn verwondingen niet zelf.
 |
|
De figuur Werner von
Haeften in het midden
|
Misschien is Valkyrie wel een
spannende film voor de toeschouwer, de niet (goed) op de hoogte is van de
historische feiten. Ik vond de film erg oppervlakkig, omdat van de motieven van
de hoofdpersonen om Hitler uit de weg te ruimen totaal niet uit de verf kwamen,
terwijl de zij wisten welke persoonlijke risico’s ze liepen. Een typische
Amerikaanse actiefilm zonder psychologische diepgang, maar met alle aandacht op
Tom Cruise in zijn niet overtuigende rol van Von Stauffenberg.
Tiel, 08-05-2017
Meer weten? Lees:
Paul Welling, Spotlight op Werner von Haeften. Soest : Boekscout
2012. 219 blz. Index. ISBN 9789462061019. Prijs € 17,95. Te bestellen via boekscout.nl
Geen opmerkingen:
Een reactie posten