Genealogisch blog 743

 

De halfbroers Hendrick van Tuijl van Schorestein en Willem van Haeften tot Schorestein

Door een reactie van een lezer op mijn Genealogisch blog ben ik mij gaan verdiepen in de relatie van Hendrick van Tuijl en Willem van Haeften, die beiden zonen waren van Mathea Matheeusken (Mathea) van Bruechem, maar die verschillende vaders hadden. Gerrit van Tuijl van Schorestein, die overleed in 1579, was de vader van Hendrick van Tuijl van Schorestein en Arnt van Haeften was de vader van Willem van Haeften tot Schorestein. Uit het huwelijk van Mathea met Gerrit van Tuijl van Schorestein zijn verder geen kinderen voortgekomen. Gerrit was lid van de familie Van Tuijl. Hij werd ook Van Schorestein genoemd om aan te geven op welk kasteel hij woonde. Hetzelfde was het geval met Willem van Haeften, een zoon uit het tweede huwelijk van Mathea.

Schorestein was destijds een van de vele kastelen, die Deil rijk was. Andere waren onder meer Bulckenstein, Ravenstein en Palmenstein.

Kasteel Bulckenstein, foto Rijksmuseum

Het is niet bekend wanneer Mathea Matheeusken van Bruechem, een dochter van Marten van Bruechem en Jenneke Geurt Hermensdr Hausschilt (als haar achternaam komt ook Van Schueren voor) is geboren, noch wanneer zij in het huwelijk trad met Gerrit van Tuijl van Schorestein. Gerrit overleed vermoedelijk in 1579. Na zijn dood hertrouwde Mathea met Willem van Haeften, die later zijn achternaam verlengde met “tot Schorestein”. Bij een grondtransactie met ene Assueer van Warmelo op 17 januari 1588 werd Mathea de weduwe van Arnt van Haeften genoemd. Daaruit is af te leiden, dat het huwelijk van Mathea en Arnt net negen jaar heeft geduurd. In die jaren heeft Mathea nog wel het leven geschonken aan drie zonen Aert, Walraven en Willem.

Omdat de familie Van Tuijl niet zo machtig was als de familie Van Haeften, gebruikte Hendrick van Tuijl van Schorestein vaak de achternaam van zijn stiefvader. In verschillende documenten uit die tijd staat Hendrick te boek als Hendrick van Haeften tot Schorestein. Zijn nageslacht gebruikte in ieder geval als achternaam de naam Van Haeften. Wel verbasterde de schrijfwijze van de naam in de daarop volgende eeuwen tot Van Haaften en zelfs Van Haften. In de loop der tijd verloren de nakomelingen van Hendrick van Tuijl (Haeften) van Schorestein hun adellijke status.

Op welke datum Hendrick van Tuijl van Schorestein ter wereld kwam is niet bekend. Hij overleed in Deil in 1677. Op 14 juli 1657 gaf Hendrick zijn ja-woord in Deil aan Maria Arens, die in Delft werd geboren. Uit dit huwelijk zijn zeker drie kinderen voortgekomen, mogelijk zelfs vijf. Na het overlijden van Hendrick hertrouwde Maria in januari 1683 met Jacob Aartsen Ringelestein. Maria zelf overleed na 1678, want in genoemd jaar kocht ze, als weduwe, van de gebroeders Jan en Jacob van Meersbergen een boomgaard in Deil ter grootte van twee hond.

In de bewaard gebleven stukken van de Hoge Bank van Deil is na te gaan, dat Hendrick zich als een echte Van Haeften heeft gedragen tijdens zijn leven, zeker na het overlijden van zijn eigen biologische vader. Hij kocht en verkocht stukken land en leende geld uit aan familieleden en bekenden.

Uit het huwelijk van Mathea Matheeusken van Bruechem met Arnt van Haeften werden drie zoons geboren: Aert, Walraven en Willem. Over Aert en Walraven is mij niets bekend, wel over Willem, die voor 1588 is geboren. In het jaar daarop procedeerde zijn moeder voor de Bank van Zuilichem om de rechten van Willem op de nalatenschap van zijn vader veilig te stellen. Na het overlijden van zijn halfbroer Hendrick van Tuijl van Schorestein werd Willem op 10 augustus 1620 beleend met het huis en de hofstad Schorestein in Deil aan de Linge.

Kaart van Deil, 5 = Schorestein

Het leven van Willem kenmerkte zich door de aan- en verkoop van stukken grond in Deil en wijde omgeving, en door zijn handel in tijnsbrieven. Daarnaast was hij actief als soldaat voor verschillende broodheren.

Willem trouwde met Anna van Cuyck van Meteren, dochter van Melchior van Cuyck van Meteren en Eerke Goossen van Oever, op een onbekende datum. Willem en Anna werden de ouders van vier zonen. Van hen erfde zoon Hendrick van Haeften later kasteel Schorestein.

Willem blies in het voorjaar van 1652 zijn laatste ademtocht uit. Als weduwe verkocht Anna op 13 juni 1652 landerijen in Beesd en 14 hond boomgaard in Meteren aan haar vader Melchior van Cuyck van Meteren.

Enige tijd na de dood van Willem van Haeften tot Schorestein hertrouwde Anna van Cuyck van Meteren met ene Cornelis Gerardsz. Aan het leven van Anna van Cuyck van Meteren kwam een einde kort na 6 december 1667.

 

Tiel, 15 februari 2024