Genealogisch blog 745

 

Jeannette Swaab en David Staal

Toen Aron Meijer Swaab (1851-1891) en Joli Werij (1851-1923) met hun kermiswagen in de zomer van 1879 in Goes stonden ter voorbereiding van de komende kermis kwam hun dochter Jeannette ’s avonds om 23.00 uur in die kermiswagen ter wereld. De volgende dag, 18 augustus 1879, deed Aron Meijer in het bijzijn van de getuigen Franciscus Koens en Cornelis Risseeuw aangifte van de geboorte van zijn vierde kind. Joli Werij zou na de geboorte van Jeannette het leven nog schenken aan zeven andere kinderen, van wie er een op jonge leeftijd zou overlijden. De geboorte van zijn derde dochter was voor vader Aron Meijer geen belemmering om ook in Goes het publiek te laten genieten van zijn show met honden en apen. Moeder Joli was zo kort na de geboorte van de kleine Jeannette nog niet in staat haar kunsten op een paard over het voetlicht te brengen. De vaste woonplaats van het gezin van Aron Meijer Swaab en Joli Werij was destijds Veendam.

Jeannette Swaab

Ik neem aan, dat Jeannette al van jongs af aan betrokken is geweest bij het werk van haar ouders in het circus. Rond 1900 werd Amsterdam de vaste woon- en verblijfplaats van het gezin van Aron Meijer Swaab. Als volwassen vrouw leerde Jeannette in de hoofdstad de winkelbediende David Staal kennen. De twee raakten verliefd en besloten een eigen gezin te stichten. Daartoe beloofden ze elkaar eeuwige trouw op het Stadhuis van Amsterdam op 2 juli 1913. De getuigen bij het sluiten van hun huwelijk waren Aron Lion Beek, Andries Groenewoud, haar oom Eduard Werij en haar broer Joseph Swaab. David Staal zag het eerste levenslicht in Amsterdam op 25 maart 1883. Zijn ouders waren Emanuel Staal en Lea (Leentje) Wijl. Bij zijn keuring voor de militaire dienst in 1902 had David een lengte van 1.61 m. Men vond hem geschikt voor de dienst, maar niet bekend is of hij daadwerkelijk gediend heeft en, zo ja, bij welk onderdeel van de krijgsmacht.

Davids vader Emanuel Staal begon als diamantbewerker, maar schakelde allengs om naar het vak van boekhandelaar, aanvankelijk vermoedelijk met een kraam op het Waterlooplein, later in een winkeltje in de Staalstraat. Hij verkocht tweedehands en afgeprijsde boeken, ramsj in het Jiddisch

In 1905 begon Emanuel naast zijn handel in boeken ook een leesbibliotheek op het adres Staalstraat 13a in Amsterdam. In 1908 verkocht hij zijn laatste boeken, waarna hij zich helemaal ging toeleggen op de leesbibliotheek voor de buurt waarin hij woonde. De leesbibliotheek bleef bestaan tot 1938, toen Davids broer Jacob, die oorspronkelijk sigarenmaker van beroep was, de zaak uit het handelsregister liet uitschrijven wegens opheffing. Hij wilde alleen nog sigaren verkopen.

Op 15 december 1914 werden David Staal en Jeannette de ouders van zoon Meijer Staal. Meijer werd later van beroep pianist en pianoleraar. Hij overleed op 89-jarige leeftijd in 2004. Zijn stoffelijke resten vonden hun laatste rustplaats op begraafplaats Zorgvliet aan de Amstel in Amsterdam.

Graf Jeannette Swaab in Diemen

David en Jeannette zullen een gelukkig leven hebben gehad tot 1933. In dat jaar overleed Jeannette in Amsterdam op 13 juni. Twee dagen later werden haar stoffelijke resten ter aarde besteld op de Joodse Begraafplaats in Diemen.

Ruim zes jaar later hertrouwde David Staal met de artieste Leonora Dassi, die in Rotterdam werd geboren op 4 januari 1872. Voor haar huwelijk met David Staal was Leonora in de echt verbonden geweest aan Polly Dassie, die in 1934 overleed. Het huwelijk van Leonora Dassi en zanger Polly Dassie werd in het Noorse Oslo gesloten op 6 september 1896. Leonora en Polly kregen in het Zweedse Västerås op 17 april 1896 een dochter, die zij Rosina noemden en die de oorlog overleefde. Toen Leonora en Polly met elkaar trouwden hadden ze al een kind.

Kaart David Staal Arolsen Archiv

Helaas ontkwamen de Joden David Staal, tijdens de oorlog werkzaam als magazijnbediende, en Eleonora Dassi, die toen samen in de Govert Flinkstraat op nummer 176 tweehoog in de Pijp woonden, ook niet aan de sterke arm van de nazi’s. David werd begin oktober 1942 al opgepakt. Op 4 oktober 1942 kwam hij aan in Westerbork. Op 2 november 1942 ging hij mee met het transport van die dag naar Auschwitz. Daar vermoordden de nazi’s hem drie dagen later.

Crematie Leonora Dassi

Het is niet duidelijk of Leonora Dassi gelijk met haar man werd opgepakt. Het lijkt me niet waarschijnlijk. Zeker is in ieder geval, dat Leonora vanuit Westerbork in Theresiënstadt in Tsjechië terecht kwam. Daar kwam op 1 mei 1944 een einde aan haar leven. Nog dezelfde dag werd haar lichaam gecremeerd.

 

Tiel, 22 februari 2024