Genealogisch blog 661

Judic Swaab

Vier dagen na haar geboorte op 16 mei 1833 overleed haar moeder Sientje Abraham Strodel (1806-1833) op 27-jarige leeftijd. Haar derde en laatste bevalling was blijkbaar te veel voor haar, terwijl de eerdere bevallingen toch redelijk voorspoedig waren verlopen. Door het overlijden van moeder Sientje bleef Meijer Berend Swaab, de vader van Judic alleen achter met drie kinderen, twee jongens en een meisje.

Ruim een jaar na de dood van Sientje hertrouwde vader Meijer met Marretje Ruben Gans, die ook eerder getrouwd was geweest. Meijer en Marretje werden de ouders van nog eens vijf kinderen, drie jongens en twee dochters. De jongste dochter, die Grietje heette, kwam in januari 1842 ter wereld en overleed op 1 mei van dat jaar. Voor vader Meijer was de dood van zijn jongste dochter blijkbaar heel erg zwaar geweest. Hij blies zijn laatste adem uit op 23 december 1842.

Door het overlijden van haar vader was Judic op negenjarige leeftijd wees geworden. Daarom werd haar oom Samuel Barend Swaab, van beroep sjouwerman in de haven, aangesteld als haar voogd. Haar oom van moederszijde Salomon Abraham Strodel kreeg de aanstelling als toeziend voogd.

Na haar schooltijd ging Judic aan de slag als dienstbode. Ze was 20 jaar oud, toen ze op 7 september 1853 haar ja-woord gaf aan Hartog Waterman, die net als Judic in de Marken woonde in Amsterdam. Judic en Hartog zullen elkaar ongetwijfeld op straat hebben leren kennen.

Hartog was een zoon van Nathan Waterman en Naatje Hakker. Hij kwam ter wereld in Amsterdam op 27 februari 1832. In zijn jonge jaren verdiende Hartog als kruier de kost. In de akte die werd opgemaakt toen hij met Judic trouwde, stond als zijn beroep schoenpoetser vermeld. Bij het huwelijk waren als getuigen aanwezig Philip Abraham Alberg, Jacob Bruske, Hartog van Sijs en Joseph Nathan Waterman, een broer van de bruidegom.

Door broederdienst hoefde Hartog ’s lands wapenrok niet te dragen. Hij was 1 el, 6 palm en 7 duim lang, hij had blauwe ogen, een grote neus, een kleine mond, een spitse kin, bruin haar en dunne wenkbrauwen.

Hartog Waterman en Judic Swaab werden de ouders van 10 kinderen. Een enkele bron wil doen geloven, dat ze zelfs 12 kinderen hebben gekregen, maar daarvoor heb ik geen bevestiging gevonden.

Het eerste kind dat Judic baarde was dochter Sara Waterman van 15 december 1853. Over haar heb ik geen verdere gegevens kunnen vinden. De verklaring daarvoor volgt later in dit Genealogisch blog.

Het tweede kind heette Clara en kwam op deze wereld op 15 juni 1856. Het meisje werd iets meer dan een jaar oud, want ze overleed op 22 oktober 1857. Na Clara volgde zoon Meijer, die op 3 juni 1858 werd geboren. Meijer werd van beroep diamantslijper. Hij overleed op 7 januari 1936 in Amsterdam. Hij was toen 77 jaar oud.

Het volgende kind diende zich aan op 21 augustus 1860. Dat was een meisje. Zij kreeg, zoals te doen gebruikelijk, dezelfde naam als de eerder overleden dochter van Judic en Hartog, dus Clara. Zij verdiende later de kost als dienstbode. Clara overleed in Amsterdam op 31 mei 1902 op 41-jarige leeftijd.

Zoon Salomon was het vijfde kind van Judic Swaab en Hartog Waterman. Salomon werd geboren op 21 september 1862. Hij ging later werken in de diamantindustrie, eerst in Amsterdam en daarna in Antwerpen, waar hij in 1913 overleed.

Na Salomon kwam Femmetje. Zij kwam ter wereld op 17 juli 1863. Hoe het haar verder vergaan is, is mij niet bekend. Zoon Mozes Waterman zag het eerste levenslicht op 15 april 1867. Mozes werd vader van negen kinderen. Van beroep was hij aanvankelijk groenteboer, hij had zijn winkel in de Eerste Jan Steenstraat in de Amsterdamse Pijp. Vanaf 16 juni 1900 werkte hij in de diamantindustrie en werd hij lid de vakbond van diamantbewerkers (ANDB).

Lidmaatschapskaart ANDB van Mozes Waterman

Tussen 28 juni 1901 en 13 juli 1901 vertoefde Mozes in Antwerpen, naar ik aanneem om zich daar verder te bekwamen in het vak van diamantbewerker. Op 22 juli 1902 vertrok hij weer naar Antwerpen, nu voor een onbekende periode. Daarna heeft hij, zoals de bond het omschreef, ”clandestien” (d.w.z. hij was geen lid van de ANDB) gewerkt tot november 1916. Op 25 augustus 1919 werd hij weer officieel lid van de vakbond totdat hij op 5 juli 1924 definitief als lid van de bond werd uitgeschreven.

In 1943, toen hij door de Duitsers werd gearresteerd, woonde Mozes in de Jodenbreestraat op nummer 19. Na zijn arrestatie kwam hij op 20 maart 1943 aan in Westerbork, waar hij voorlopig onderdak vond in barak 82. Op 13 april 1943 ging hij op transport naar Sobibor, waar hij drie dagen later werd vermoord.

Esther was de volgende dochter van Judic en Hartog. Zij werd geboren op 29 maart 1869. Van haar is bekend, dat ze vanaf 1907 in Antwerpen woonde. Zij overleed op 64-jarige leeftijd in ’s Gravenhage op 1 september 1933.

Mietje Waterman

Mietje was het negende kind van Judic Swaab en Hartog Waterman. Zij werd in Amsterdam geboren op 12 mei 1871. Mietje trouwde met diamantslijper Salomon Goubitz in 1898. Het stel kreeg twee dochters. Het gezin verhuisde in 1902 naar Parijs, keerde een jaar later weer terug naar Amsterdam en vertrok in 1907 definitief naar Antwerpen.

Het feit, dat een aantal kinderen van Judic Swaab en Hartog Waterman verhuisden naar Antwerpen is er de oorzaak van, dat er zo weinig te vinden is over de rest van hun leven. Van Mietje weten we wel, dat zij tot 25 september 1942 gevangen heeft gezeten in de Dossin Kazerne in Mechelen. Op 26 september 1942 ging zij met haar echtgenoot als stateloos burger met het elfde transport van Mechelen naar Auschwitz. Hun beide dochters waren in veiligheid. Nog dezelfde dag verloor Mietje het leven. Wist ze uit de trein te ontsnappen en is ze op de vlucht doodgeschoten? Maakte ze zelf een einde aan haar leven? We weten het niet.

Transportlijst 26-09-1942 met Mietje Waterman

Het tiende en jongste kind van Judic Swaab en Hartog Waterman was dochter Jetje. Zij zag het eerste levenslicht in Amsterdam op 12 september 1875. Jetje overleefde de Tweede Wereldoorlog. Zij stierf in Hoensbroek op 6 september 1955. Ze bereikte de leeftijd van 79 jaar.

Hartog Waterman overleed in Amsterdam in de Nieuwe Kerkstraat op nummer 135 op 10 november 1900. Hij was toen 68 jaar. Aan het leven van Judic Swaab kwam een einde op 3 oktober 1908. Zij bereikte de leeftijd van 75 jaar.

 

Tiel, 7 november 2022