Genealogisch blog 738

 

Anne Bregittus, de neef van

Anne Bregittus van Haeften, die het eerste levenslicht aanschouwde in Nieuwer Amstel op 3 mei 1859, was een volle neef van Anne Bregittus van Haeften (1802-1874), die als militaire koerier veel rond Java heeft gevaren. Ik schreef over deze militaire koerier onder meer in Genealogisch blog 32 van 11 maart 2016. De beide heren Van Haeften hadden meer gemeen dan hun voornamen. De jonge Anne Bregittus heeft 12 jaar bij zijn oom in Tiel gewoond. Later meer daarover.

De ouders van de jonge Anne Bregittus waren Adriaan van Haeften (1800-1860) en Margaretha Johanna Bouwina Abresch (1814-1862). Een oplettende lezer zal ontdekt hebben, dat het vorige Genealogische blog handelde over Jacobus Gualtherus Anne van Haeften, een oudere broer van Anne Bregittus.

De kleine Anne Bregittus was nog maar drie jaar oud, toen hij om onverklaarbare reden niet meer thuis kon wonen bij zijn ouders maar in huis genomen werd bij zijn oom Anne Bregittus en zijn tante Anna van Riemsdijk in Tiel. Anne Bregittus heeft tot december 1874 bij zijn oom en tante gewoond in de Voorstad in Tiel. Op vijftienjarige leeftijd bedankte hij oom en tante voor de goede zorgen en ging naar Zutphen, waar hij aan de HBS ging leren.

Toen hij bij hem in huis was zal zijn oom de jonge Anne Bregittus veel verteld hebben over Ned.-Indië en in het bijzonder over Java, hij had immers bijna het hele eiland gezien. Bij Anne Bregittus ontstond door de verhalen van zijn oom een groot verlangen zelf ooit ook eens op Java te zijn.

Maar voorlopig dacht Anne Bregittus erover bij de spoorwegen in dienst te treden. Binnen de normale ambtelijke sterkte van de Staats Spoorwegmaatschappij was dat voor hem niet mogelijk. Door in 1879 te slagen, echter, voor het surnumerair examen kon hij als boventallige bij het spoor aan de slag.

Nieuws van de Dag, d.d. 17-07-1874

Het is echter geenszins zeker, dat Anne Bregittus ook daadwerkelijk in dienst van de Staats Spoorwegmaatschappij heeft gewerkt. Het lijkt meer voor de hand te liggen, dat hij zich verder bekwaamde in administratieve aangelegenheden, zoals velen binnen het gezin van Adriaan van Haeften en Margaretha Johanna Bouwina Abresch.

Net als veel andere leden van de familie Van Haeften had Anne Bregittus door vererving een grote portefeuille met obligaties. Hij liet die beheren door zijn oom Gerrit van Haeften (1811-1876), die als ontvanger van de directe belastingen “verstand” had van dat soort zaken.. Na de dood van deze oom droeg diens weduwe Geertruida Bernhardina Rietberg (1820-1897) het beheer van zijn portefeuille over aan Johannes Cornelis Adrianus van Haeften (1835-1901), de halfbroer van Anne Bregittus, die als Haags zakenman ook verstand had van dat soort zaken.

In 1879 kon Anne Bregittus door plaats vervanging onder de militaire dienst uitkomen. Notaris Godfried Carl von Weiler in Zutphen legde officieel vast, dat zijn dienst werd overgenomen door ene Hermanus Hoeben. Dat zal niet voor niets gegaan zijn, maar dat kon in die tijd nog.

Het heeft er alle schijn van, dat Anne Bregittus de verhalen over Java van zijn oom maar niet uit zijn hoofd kon zetten. Hij vertrok dan ook rond 1876 naar Soerabaja op Java. Daar kreeg hij verkering met Anna Helder, een dochter van de oorspronkelijk uit Friesland afkomstige koopman Hermanus Pieter Helder en Frederique Christoffine Henriëtte van Zijll de Jong. Op 21 december 1888 beloofde het paar elkaar eeuwige trouw in Semarang op Midden-Java. Anna kwam in Batavia ter wereld op 24 november 1866.

De Locomotief, d.d. 24-12-1888

Uit het huwelijk van Anne Bregittus en Anna zijn geen kinderen voortgekomen. Anne Bregittus verdiende in Ned.-Indië zijn geld als administrateur (directeur) van de suikerfabriek ‘Kabat’ in Banjoewangi op Oost-Java. Saillant detail, de suikerfabriek was een dochteronderneming van de Fa. Anemaet & Co, waarover ik in het vorige Genealogisch blog heb bericht.

Suikerfabriek Kabat in Banjoewangi

Het behoorde blijkbaar tot de arbeidsvoorwaarden van Anne Bregittus, dat hij regelmatig met zijn vrouw de reis naar Nederland kon maken. Ik heb kunnen achterhalen, dat ze in de periode 1888 tot 1908 ten minste vier keer de reis naar Nederland hebben gemaakt. In juni 1894, bij voorbeeld, reisden Anne Bregittus en Anna vanuit Rotterdam terug naar Semarang en Soerabaja met de ss Van Diemen.

ss Van Diemen

Anne Bregittus was niet meer in dienst van suikerfabriek ‘Kabat’, toen hij in 1908 weer in Nederland aankwam. Anna en hij hadden een woning gevonden in Scheveningen. Lang heeft Anne Bregittus daar niet mogen wonen, want hij overleed op 6 april 1908 om 16.00 uur in ’s Gravenhage. Zijn overlijden is twee dagen later aangegeven bij de Gemeente ’s Gravenhage. Anne Bregittus was nog maar 48 jaar oud.

Overlijdensbericht Anne Bregittus van Haeften

Na de dood van haar geliefde echtgenoot heeft Anna Helder, die nooit is hertrouwd, nog op ten minste zeven verschillende adressen in ’s Gravenhage gewoond. In de jaren 1920-1922 heeft ze zelfs nog een tijd in Zürich in Zwitserland gewoond.

 

Overlijdensbericht Anna Helder

Uiteindelijk is Anna Helder in Heemstede terecht gekomen. Daar overleed zij op 12 juli 1947. Haar stoffelijke resten werden op 16 juli gecremeerd in Crematorium Driehuis-Westerveld. Anna Helder was bij haar overlijden 80 jaar oud.

 

Tiel, 19 januari 2024