Erkenning
Ik heb het altijd fijn gevonden,
dat met mij nog een paar mensen zich bezighouden met de stamboom van de van
oorsprong adellijke familie Van Haeften uit de Betuwe. Je kunt elkaar helpen en
aanvullen. Nu eens heeft deze gelegenheid een archief te bezoeken, dan weer
gene. Samen kom je verder dan alleen. Voorwaarde is, dat je je kennis deelt met
anderen en niet als een kloek blijft zitten op de kennis van de familie, die je
bij elkaar vergaard hebt. Ik heb al vaak ervaren, dat het samenwerken met
anderen leidt tot onverwachte resultaten.
Recentelijk heeft een lid van de
Belgisch-Argentijnse tak van de familie Von Haeften een bezoek gebracht aan het
Rijks Archief van België in Brussel. Hij deed daar een interessante vondst en
stuurde mij en anderen scans van een groot aantal documenten met de titel
“Memoire pour Reconnaisance von Haeften” met daarbij een groot aantal kopieën
uit een boek over de genealogie het Franse geslacht Chastillon (Châtillon) sur
Marne.
De documenten en het boek waren
afkomstig van Frederick Berthold Anne Marie (Frederick) von Haeften, die op 5
september 1852 in Leuven werd geboren. Hij was de oudste zoon van Jules Antoine Joseph von Haeften (1825-1870) en Alexandrine Adèle Hubertine Bertholde
Laurencia (Laurence) de Ryckman de Betz (1827-1908).
Laurence de Ryckman de Betz
|
De familie De Ryckman de Betz was
in de Zuidelijke Nederlanden een vooraanstaande familie die in 1822
adelserkenning verkreeg. Ze mochten zich “baron” noemen. De Belgische familie
Von Haeften was oorspronkelijk uit Duitsland afkomstig en liet zich ook “baron”
noemen, maar deze familie is officieel nooit in de adelstand verheven. In
Duitsland behoorde de familie Von Haeften tot de landadel. In de Franse tijd
echter werd de adel afgeschaft, iedereen was gelijk. In het Verenigd Koninkrijk
der Nederlanden werd in 1822 de adel hersteld. De nakomelingen van Barthold en
Reinier van Haeften mochten het predicaat “barones” weer voeren, het waren
allemaal dames. De nakomelingen van Adriaan van Haeften mochten na 1844 het
predicaat “jonkheer” voeren. Ze kregen niet het zo gewenste predicaat van “baron”,
omdat Adriaan niet overtuigend kon aantonen, dat hij een afstammeling was van
het middeleeuwse adellijke geslacht Van Haeften. Ik heb daarover in het
verleden verschillende malen geschreven. In 1831 vond de afscheiding van België
van Nederland plaats.
Mémoire pour reconnaissance Von Haeften
|
Op basis van de documenten, die
Frederick von Haeften heeft achtergelaten in zijn “Mëmoire pour reconnaissance
von Haeften” ben ik van mening, dat de Belgische Von Haeftens weliswaar het
predicaat “baron” voerden, maar dat zij als zodanig nooit officieel zijn erkend,
en dat ook hun familiewapen niet werd erkend in België. Waarom zou Frederick
zich anders zo veel moeite getroost hebben?
De documenten die Frederick
verzameld heeft in zijn “Mémoires” vertonen grote overeenkomst met de stukken,
die Adriaan van Haeften (1766-1848) in de jaren 1840-1844 ter onderbouwing van
zijn aanvrage van het predicaat “baron” aan de Nederlandse Hogeraad van Adel
heeft gestuurd en die uiteindelijk resulteerden in het predicaat “jonkheer”. Uit
de documenten van Frederick blijkt, dat hij voor zijn bewijsvoering contacten
moet hebben gehad met familieleden in Nederland en Duitsland. Hij baseerde zijn
genealogie van de Belgische tak van de familie Von Haeften op de drie grote
stambomen die er bestaan over de familie Van/Von Haeften. De Duitse stamboom is
afgeleid van de Nederlandse
stamboom, die zich destijds op kasteel Blitterswijck bevond en die thans,
in zeer slechte staat, in Schotland is bij de clan van Mackay, erfgenamen van
de laatste adellijke Magriet Anne van Haeften, die in 1844 overleed. De
Belgische stamboom is afgeleid van zowel de Nederlandse als de Duitse en
bevindt zich tegenwoordig bij de familie Von Haeften in Argentinië.
Voordat ik verder ga met de
documenten van Fredrick is het goed hemzelf eerst wat nader te omschrijven. In
de documenten noemde Fredrick zich de oudste en enige zoon van Jules Antoine
Joseph von Haeften en Laurence de Ryckman de Betz. Dat is niet helemaal juist,
Fredrick had nog een jonger broertje Reynold Maria Josephus Bartholdus, die in
1854 geboren werd. Dit jochie werd echter maar 9 jaar oud. Fredrick koos na
zijn studie voor werk in de diplomatieke dienst. Hij werd attaché de légation,
medewerker op een legatie. Een legatie was een diplomatieke vertegenwoordiging
(of het gebouw daarvan) die — zoals vastgesteld op het Congres van Wenen van
1815 — één rang lager was dan een ambassade. In de jaren na de Koude Oorlog en
de ontmanteling van de Sovjet Unie verdwenen de laatste legaties in Europa.
Frederick woonde, wanneer hij niet in het buitenland verbleef, op het kasteel
van Bets in Geetbets in Vlaams Brabant. Het kasteel was eigendom van de familie
van zijn moeder.
Kasteel van Bets
|
Ik veronderstel, dat Frederick,
geïnspireerd door het (gedeeltelijke) succes van Adriaan van Haeften, begonnen
is met het verzamelen van genealogische aantekeningen voor erkenning als baron.
Hij was duidelijk van plan zich te richten tot de griffie van de Belgische Raad
van Adel. Een brief aan die Raad had hij
in concept al geschreven en naderhand nog voorzien van talrijke
aanvullingen in de marge.
Overlijdensbericht van Frederick von Haeften
|
Uit de beschikbare documenten
valt af te leiden, dat Frederic niet zo ver gekomen is. De documenten bevatten ongeordende
genealogische aantekeningen en genoemde conceptbrief aan de Raad van Adel.
Frederick heeft zijn werk niet kunnen afmaken, omdat hij op 17 september 1886,
vermoedelijk tijdens een vakantie aan de kust in Blankenberge, is overleden. De
akte van overlijden vermeldt, dat hij op de Zeedijk in gasthof Godderis stierf.
Hij was pas 34 jaar oud. Drie dagen na zijn overlijden, werd zijn stoffelijk
overschot begraven is Geetbets.
Om zijn argumentatie kracht bij
te zetten had Fredrick een enorme lijst met bewijs voerende documenten
verzameld, zoals overlijdensakten, geboorteakten, notariële akten etc.
Overzicht van door Frederick von Haeften verzamelde documenten (detail)
|
Frederick heeft zijn
aantekeningen van zo veel mogelijk tekeningen van de wapens van het geslacht
Van Haeften en aangetrouwde families voorzien. Alles met het doel de Belgische
Raad van Adel ervan te overtuigen, dat hij en zijn familie officieel erkend
dienden te worden als adellijke lieden met het predicaat “baron”, en dat het
niet zomaar was, dat Fredrick en zijn verwanten zich baron of barones lieten
noemen. Al hun voorouders waren dat.
Wapentekeningen door Frederick von Haeften
|
Het was voor Frederick
makkelijker dan voor Adriaan van Haeften om te bewijzen, dat hij afstamde van
de adellijke Betuwse Van Haeftens. Hij was in rechte lijn via Verwolde en
Duitsland een nakomeling van de ridders die in de 14e en 15e
eeuw in de Tieler- en Bommelerwaard leefden. Voor Adriaan van Haeften was dat
bewijs een hachelijke zaak, omdat hij niet 100% hard kon maken, dat de
Utrechtse van Haeftens rechtstreeks afstamden van de Betuwse ridders.
Ik heb al betoogd, dat Fredrick
von Haeften vrijwel zeker nooit een officieel verzoekschrift heeft ingediend
bij de Belgische Raad van Adel, omdat hij zo jong overleed. Dat neemt niet weg,
dat zijn nu tevoorschijn gekomen aantekeningen veel interessante aanvullingen
bevatten op reeds bekende gegevens over het geslacht Van Haeften. De latere
familieleden van Frederick moeten het formeel zonder het predicaat “baron”
doen, omdat in de Franse Tijd de adel werd afgeschaft en er, voor zover bekend,
geen nieuwe pogingen gedaan zijn voor de erkenning als “baron”.
Tiel, 29 mei 2019
Hi Paul,
BeantwoordenVerwijderenReally interesting, I will continue searching the Belgian archives ;)
Thank you!
My best regards.
Marcos