Genealogisch blog 430

Suikerwerker

Toen Arie Jacobus (Arie) van Haeften in maart 1889 geregistreerd en toegewezen werd voor de Nationale Militie (dienstplicht), stond hij te boek als suikerwerker. Een suikerwerker was een officier, maar niets wijst erop, dat Arie dat geweest is. Het licht veel meer voor de hand, dat hij als suikerwerker actief was in het productieproces van snoep en andere zoutigheden. In Amsterdam waren destijds verschillende snoepfabrieken gevestigd.

Door zijn registratie voor de Nationale Militie werd ook het signalement van Arie bekend. Hij had een lengte van 1.68 m, hij had een ovaal gezicht en een gewoon voorhoofd, ook zijn neus en mond werden als normaal omschreven. Hij had blauwe ogen en blond haar en blonde wenkbrauwen. Hij had geen speciale littekens. Kortom, hij was geschikt om toe te treden tot de Nationale Militie, maar zijn nummer 2987 moest natuurlijk nog wel door de loting zien te komen.

Arie werd op 17 juli 1869 in het Amsterdamse Papensteegje op nummer 521 geboren als zoon van Jacob van Haeften (1845-1928) en Anna Henriëtte Scheerboom (1848-1922). Arie was de oudste van de acht kinderen die werkman Jacob en Anna kregen. Arie woonde tot 1890 bij zijn ouders. In dat jaar stond hij ingeschreven op het adres Dirk van Hasseltsteeg 38. De Dirk van Hasselsteeg loopt in Amsterdam van de Nw. Zijdsvoorburgwal naar de Nieuwedijk.

Arie was 22 jaar oud, toen hij op 9 juni 1892 in het huwelijk trad met Sophia Francisca Maria (Sophia) Hooge. Bij hun huwelijk waren Johannes Bernardus Jacobus Hooge, een broer van Sophia, Johan Hutters, Albert Johannes Imcken en Gerardus Smit de getuigen. Sophia werd geboren op 9 mei 1869 op de Elandsgracht, zij was een dochter van de vergulder (schilder) Petrus Nicolaas Hooge en Anna Elisabeth Kok. Ten tijde van zijn huwelijk verdiende Arie de kost als kruidenier.

Arie Jacobus van Haeften voor het café in de Boomstraat

Arie en Sophia, die katholiek waren, kregen kregen zeven kinderen, vier dochters en drie zonen. Ze lieten hun kinderen dopen in de Posthoornkerk aan de Haarlemmerstraat in Amsterdam. Oudste dochter Anna Henriëtte Maria kwam op 15 juni 1893, een jaar na het huwelijk van haar ouders, ter wereld. Zij was 92 jaar oud, toen ze in 1986 overleed. Het tweede kind van Arie en Sophia, zoon Petrus Nicolaas Maria, werd geboren in hun woning aan de Boomstraat en was slechts een jaar oud, toen hij op 11 september 1896 overleed. Twee dagen later werd zijn overlijden aangegeven.

Jacobus Hendrikus Petrus (Jacobus) was het derde kind van Arie en Sophia; zij woonden toen op de LIndengracht. Jacobus was later eigenaar van bloemenzaak “Modern” in de Marnixstraat. Hij werd 58 jaar oud. Dochter Margaretha Angenette van 24 januari 1900 was het vierde kind van Arie en Sophia. Het gezin woonde inmiddels in de Lindenstraat. Margaretha trouwde twee keer en scheidde ook twee keer. Zij overleed op 11 juni 1981, 81 jaar oud. Zoon Arie Petrus Maria, het volgende kind, was maar een heel kort leven beschoren. Hij overleed, een maand na zijn geboorte, op 10 mei 1903.

De dochters Adriana en Maria Christina Susanna (Maria) verbleven, na het overlijden van haar moeder, vanaf 1917 in het RK Maagden huis aan het Spui. Adriana kreeg in 1927 definitief ontslag uit het Maagdenhuis, terwijl haar grootvader Jacob van Haeften haar toeziend voogd was. Maria Christina Susanna kwam in 1923 in het Gesticht De Voorzienigheid in Steenwijkerwold terecht, waar zij verbleef tot 1927. Ze keerde terug naar Amsterdam en werkte vervolgens een jaar als dienstbode in Alkmaar. Ook voor haar was grootvader Jacob toeziend voogd. De vermoedelijke vader van de kinderen van Maria was ene Anton van Gulden, bij wie Maria als dienstbode gewerkt heeft. Voor een uitgebreide levensbeschrijving van Maria verwijs ik naar Genealogisch blog 99 van 20 september 2016.

Het Buitengasthuis in Amsterdam

Arie heeft ook nog gewerkt als kantoorloper. Onduidelijk is of hij rond 1894 de uitbater is geweest van het café in de Boomstraat op nummer 9. Hij heeft in ieder geval ongeveer een jaar met zijn gezin boven het café gewoond. Was hij niet de uitbater van het café, dan vond hij het zeker leuk om de suggestie te wekken, dat hij het wel geweest is door zich een paar keer nadrukkelijk voor het café te laten fotograferen in een tamelijk nonchalante pose.

In die jaren begon Sophia problemen met haar gezondheid te krijgen, die alles te maken zullen hebben gehad met de geboorte van haar eerste zoon Petrus Nicolaas Maria, die ongeveer in dezelfde periode als zijn moeder in het Buitengasthuis heeft gelegen op de kinderafdeling. Ten gevolge van de zware bevalling van haar zoon heeft Sophia van 13 juni tot 18 juli 1896 35 dagen lang op de vrouwenafdeling van het Buitengasthuis gelegen.

Toen aan het einde van de 17^e eeuw de pestepidemieën in Amsterdam waren uitgewoed, bleef het Buitengasthuis (gelegen buiten de stad) dienst doen als ziekenhuis voor de allerarmsten van de stad, die onder erbarmelijke omstandigheden verpleegd werden. Na 1883 organiseerde adjunct-directrice Anna Reynvaan (1844-1920) in het Buitengasthuis de eerste professionele verpleging in Nederland. Het ziekenhuis kreeg een eigen opleiding voor verpleegsters, die sindsdien een uniform droegen en ook ’s nachts in het ziekenhuis aanwezig waren voor de patiënten. Reynvaan voerde ook in, dat de patiënten ziekenhuiskleding droegen.

 

Arie Jacobus van Haeften (r) met zoon Jacobus Hendrikus Petrus

Arie overleed in de kracht van zijn leven op 22 september 1908 om 21.45 uur, hij was pas 39 jaar oud. Hij stond toen te boek als werkman. Zijn ouders woonden toen in Duitsland in Friemersheim, dat tegenwoordig een wijk is van de stad Duisburg.

Akte van overlijden van Arie Jacobus van Haeften

Na zeven jaar alleen te zijn geweest hertrouwde Sophia met de 45-jarige weduwnaar Jacobus Schols in Amsterdam op 4 november 1915. Jacobus was van beroep stoffeerder. Zijn ouders waren Johannes Philippus Schols en Alida Wilhelmina Backer. Jacobus was weduwnaar van Catharina Scheerboom, een zus van de moeder van Arie Jacobus van Haeften.

Het huwelijk van Sophia en Jacobus Schols heeft maar drie jaar geduurd, want Sophia overleed op 17 september 1918 op de leeftijd van 49 jaar.

Tiel, 3 maart 2020