Rita del Vano (493)
Rita Delvano was de artiestennaam van Duifje Walvis. Duifje was het tweede kind en de oudste dochter van pianist Levie Walvis (1881-1943) en Sientje de Leeuwe (1884-1943). Duifje kwam ter wereld in de Heerenstraat Rotterdam op 12 augustus 1908 om 3.00 uur. De beide ouders van Duifje werden vermoord in Auschwitz.
Over de geboortedatum en de afkomst van Duifje bestaat de enige verwarring in verschillende secundaire bronnen. Volgens de site http://www.joodsamsterdam.nl werd Duifje op 11 december 1908 geboren en waren haar ouders Abraham Walvis (1860-1924) en Cornelia Johanna van Rosse (geb. 1889). Abraham Walvis en Cornelia Johanna van Rosse kregen op 11 december 1908 ook een dochter en enig kind, die ze Duifje noemden. Deze Duifje trouwde in 1934 met Augustinus Bouwman. Door verder zoeken naar de broer en zus van Duifje ontstaat er duidelijkheid over de geboortedatum van de latere Rita del Vano.
Geboorteakte Duifje Walvis 12-08-1908
Duifje Walvis van augustus 1908 had een oudere broer, die Jonas heette. Hij werd bij het grote publiek bekend als organist Joop Walvis, die ik kort noemde in Genealogisch blog 208 van 2 augustus 2017. Ik verkeerde toen nog in de veronderstelling, dat Duifje, Jonas (Joop) en hun jongere zus Pauline (Paukje) kinderen waren van Abraham Walvis en Cornelia Johanna van Rosse. Nader onderzoek heeft inmiddels uitgewezen dat dat niet zo was.
Vanaf haar zevende jaar leerde Duifje vioolspelen. Ze was 17 jaar oud, toen ze voor haar broer Joop inviel in het bioscooporkest van Cinema Royal, een keerpunt in haar leven, want ze besloot toen carrière te gaan maken in de amusementswereld. Ze kreeg als violiste werk in de bioscopen van Tuschinski in Rotterdam. In de jaren ’30 van de 20ste eeuw leerde Duifje het kunstenaarsstel Esther Hartog (1905-1998) en Wally Elenbaas (1912-2008) kennen. Samen woonden ze in 1939 een half jaar op Corsica. Vlak voor de oorlog keerden ze terug naar Nederland.
Duifje (op stoel) en Jonas Walvis
In 1937 was Duifje getrouwd met de kunstschilder Metten Teunis Koornstra, die op 13 augustus 1912 in Rotterdam geboren was als zoon van Rinze Koornstra en Agatha Maria van Leeuwen. Vader Rinze Koornstra overleed tijdens de Eerste Wereldoorlog, waarna zijn moeder met het gezin naar Haarlem verhuisde. Metten voelde er niets voor om te leren, hij kwam niet verder dan de lagere school. In 1931 werd hij goedgekeurd voor militaire dienst en in 1932 werd hij als kok ingedeeld bij de Marine. In oktober 1932 ging hij met grootverlof en in april 1940 volgde zijn definitieve ontslag uit militaire dienst vanwege een gebrek aan zijn oog. Metten was 1.75 m. lang.
Voordat hij kunstschilder werd, verdiende Metten de kost als bakker, zilversmid, verkoper en kok. Tot 1937 verbleef hij vaak in Frankrijk, waar hij enthousiast raakte voor de schilderkunst door zijn vele bezoeken aan musea. Eind jaren ’30 ging hij studeren aan de Kunstacademie van Rotterdam. In 1939 had hij zijn eerste tentoonstelling van tekeningen bij Galerie De Ronde Brug in Amsterdam.
Metten Teunis Koornstra
Metten en Duifje vestigden zich na hun huwelijk in Amsterdam op de OZ Achterburgwal 225, later verhuisden ze verschillende keren, o.a. naar de Jodenbreestraat en de Amstel. Na de oorlog woonden ze op het Amstelveld en laatstelijk op de Prinsengracht nr. 818 huis.
Onder haar artiestennaam Rita del Vano leidde Duifje voor de oorlog verschillende damesorkesten. Rita del Vano overleefde de Tweede Wereldoorlog door haar gemengde huwelijk met Metten Teunis Koornstra en door onder te duiken.
Rita del Vano
Rita del Vano was na de oorlog de eerste Nederlandse Stehgeigerin van haar eigen dansorkesten. Een Stehgeigerin is een violiste die ook leidster van een orkest is en voor de interactie met het publiek zorgt, zoals André Rieu tegenwoordig. Met haar zigeunerorkest en Solisten Dames Ensemble trad Rita del Vano veelvuldig op in Hotel Atlantic op het Westeinde in Amsterdam. Tijdens zo’n optreden konden de aanwezige toeschouwers verzoeknummers aanvragen. Gedurende de Tweede Wereldoorlog was Hotel Atlantic de plaats waar veel verzetslieden en Duitse officieren samenkwamen. De Duitsers hebben nooit geweten, dat in het hotel in het geheim de verzetskrant Het Parool werd gedrukt. Hotel Atlantic bezweek in 1976 onder de slopershamers.
Aan het huwelijk van Duifje Walvis en Metten Teunis Koornstra kwam in 1978 een einde door het overlijden van Metten in Amsterdam Al geruime tijd voor het overlijden van Metten was er eigenlijk geen sprake meer van een huwelijk van hem met Duifje Walvis. Metten had een relatie met Johanna Petronella Warner, die in het dagelijks leven Josje heette. Josje werd geboren in 1914. Zij overleed in 2009 in Amsterdam. Kennelijk hebben Duifje Walvis en Metten Teunis Koornstra in de relatie van laatstgenoemde met Josje Warner geen aanleiding gevonden om officieel van elkaar te scheiden. Metten is nooit met Josje getrouwd, ook al beweren sommigen van wel.
Het vioolspelen was de grote passie van Rita del Vano, want ze wist van geen ophouden. Netty van Hoorn maakte voor de NOS in 1982 een drie kwartier durende documentaire over haar en de Nederlandse damesorkesten in de jaren ’30 en ‘40 met de titel “Sweet and hot music”. De documentaire kreeg een nominatie voor een Gouden Kalf van het Nederlands Film Festival.
Rita del Vano speelde niet alleen op zeer hoge leeftijd nog op de viool, die ze kreeg toen ze 14 jaar oud was, ze heeft in de jaren 1971-1979 ook teksten geschreven voor 82 liederen. Het Joods Historisch Museum bewaart deze songteksten evenals tal van foto’s en andere memorabilia, zoals een getypte autobiografie, van Rita del Vano.
Michiel Parren
Na het overlijden van Metten Teunis Koornstra is Duifje Walvis hertrouwd met de vertaler Michiel Parren. Ik heb geen bijzonderheden kunnen vinden over Michiel Parren, behalve dat hij waarschijnlijk in 1980 al met Duifje Walvis was getrouwd.
Duifje Walvis overleed in Amsterdam op 12 december 2001. Zij was toen 93 jaar oud. Duifje werd op 18 december 2001 begraven op de Nieuwe Oosterbegraafplaats in Amsterdam.
Tiel, 8 december 2020
===========================================
Geen opmerkingen:
Een reactie posten