Genealogisch blog 560

 

Het gezin van Nathan Swaab en Naatje Oesterman

Nathan Swaab was het op twee na jongste kind van de dertien kinderen van Joseph Swaab (1828-1921) en Leentje de Groote (1853-1914). Joseph werd in Amsterdam geboren en is daar in 1869 getrouwd met Vogeltje Achtsterribbe, die echter kort na de voltrekking van het huwelijk overleed. In Leentje de Groote, die in Kampen was geboren, vond Joseph een nieuwe vrouw. Na de sluiting van hun huwelijk in Utrecht in 1873, vestigden Joseph en Leentje zich ook in de Domstad. Daar kregen ze dertien kinderen, van wie Nathan er een was.

Nathan kwam ter wereld op 21 december 1889. Twee dagen later gaf zijn vader zijn geboorte aan op het Stadhuis. Aanvankelijk woonde Nathan nog bij zijn ouders thuis in de Groenesteeg. Nathan zal een jaar of 22 à 23 geweest zijn, toen hij verkering kreeg met de Rotterdamse Naatje Oesterman. Op 12 augustus 1914 vond de voltrekking van het huwelijk van Nathan en Naatje plaats in Rotterdam.

Naatje was op 11 januari 1889 geboren als dochter van Jacob Oesterman en Lea Trijtel. Toen ze pas getrouwd waren vonden Nathan en Naatje een geschikte woning op het adres Waterstraat 29 boven 2. Hier kwamen al hun kinderen ter wereld. Vanuit dit pand kon Nathan zijn werk als koopman verrichten. Waarin hij handelde is mij niet bekend. Later in 1941 verhuisde het gezin naar de Beverstraat nr. 38 in Utrecht, een zijstraat van de Amsterdamsestraatweg.

Waterstraat 29, Utrecht

Uit het huwelijk van Nathan en Naatje werden zeven kinderen geboren, allemaal jongens. Hun eerste zoon was Joseph, die op 30 december 1914 werd geboren. Joseph overleed al op 6-jarige leeftijd op 6 januari 1921.

De tweede zoon heette Jacob; hij kwam ter wereld op 12 januari 1916. Helaas was ook Jacob geen lang leven beschoren. Hij overleed op 13 oktober 1929, 13 jaar oud.

De volgende zoon kreeg de naam Joël. Hij zag het eerste levenslicht op 22 augustus 1917. Joël werd, net als zijn vader, koopman en later bontwerker en leerbewerker. Hij stapte in het huwelijksbootje met de bontnaaister Lena Meljado, die op 25 januari 1915 in Amsterdam was geboren. Lena en Joël gingen in Amsterdam Oost in de Retiefstraat op nummer 42 wonen en kregen een zoontje, dat ze de namen Nathan Marcus gaven. Vermoedelijk werd Joël op 16 januari door de Duitsers opgepakt en gevangen gezet in concentratiekamp Vught. Van daaruit werd hij tewerkgesteld in Kamp Moerdijk. Op 16 juli 1943 volgde overplaatsing naar Westerbork, waar echtgenote Lena toen al een week zat met zoontje Nathan Marcus, die, volgens de Duitsers, op dat moment nog maar een half jaar oud was. Het jochie van net een jaar overleed in Westerbork op 21 juli 1943. Vader Joël deed de volgende dag in Westerbork aangifte van het heengaan van zijn zoontje.

Akte van overlijden van Nathan Marcus Swaab

Joël en Lena gingen op 7 september 1943 op transport naar Auschwitz. Daar werd Lena vermoord op 30 november 1943, al staat niet met zekerheid vast, dat ze op die datum is vergast, dat kon ook op een andere datum geweest zijn. Joël heeft het is Auschwitz nog uitgehouden tot 31 maart 1944, al staat ook die datum niet met zekerheid vast.

De vierde zoon van Nathan Swaab en Naatje Oesterman was Meijer van 12 september 1919. Meijer werd in april 1943 door de nazi’s opgepakt. Ook hij kwam via Vught in Kamp Moerdijk terecht. Op 18 oktober 1943 volgde zijn overplaatsing naar Westerbork, vanwaar hij de volgende dag al op transport werd gezet naar Auschwitz. Hij heeft het in ofwel een van de buitenkampen van Auschwitz ofwel in een buitencommando nog volgehouden tot 31 maart 1944. Zijn dood staat op die datum geregistreerd als ergens in Polen overleden.

Jongens Swaab, enkelen zijn verm. kinderen van Nathan Swaab en Naatje Oesterman, foto Museum Wijk C Utrecht

Joseph Swaab was de vijfde zoon van Nathan en Naatje. Hij werd geboren op 26 mei 1922. Hij werd per 20 augustus 1942 gevangen gehouden in Westerbork en de volgende dag op transport gesteld richting het Oosten. In Auschwitz mocht hij nog enkele dagen in leven blijven totdat ook hij op 30 september 1942 door de schoorsteen ging.

Ruim anderhalf jaar na de geboorte van Joseph diende de volgende zoon van Nathan en Naatje zich aan: Leendert, die op 16 december 1923 werd geboren.

Vanaf 1 september 1941 verboden de Duitsers Joodse kinderen onderwijs te volgen op openbare scholen. In Utrecht kwamen er voor Joodse kinderen (tijdelijk = totdat ze allemaal afgevoerd waren) speciale scholen. Per genoemde datum moesten de openbare scholen aangeven hoeveel Joodse kinderen op de betreffende scholen de lessen volgden en wie dat waren. Zo kwam ook de naam van Leendert Swaab op de lijst van Joodse kinderen die geen lessen meer mochten volgen aan openbare scholen. De Duitsers namen Leendert gevangen op 20 augustus 1942 en stuurden hem naar Westerbork. Vandaar ging hij de volgende dag op transport naar Auschwitz, waar hij op 30 september 1942 werd vergast.

De jongste zoon van Nathan Swaab en Naatje Oesterman luisterde naar de naam Hartog. Hij werd geboren op 16 maart 1928. Na zijn arrestatie belandde Hartog op 13 april 1943 in barak 60 in Westerbork. Twee weken later, op 27 april 1943, ging hij mee met het negende transport van Westerbork naar Sobibor, waar hij direct na aankomst werd vermoord.

Moeder Naatje Oesterman heeft de verschrikkingen van de concentratiekampen niet hoeven meemaken. Zij overleed op 52-jarige leeftijd op 27 april 1941. Haar stoffelijke resten vonden de laatste rustplaats op de Joodse Begraafplaats aan het Zandpad in Utrecht.

Ingang Joodse Begraafplaats Utrecht, foto wikipedia

Vader Nathan Swaab werd tegelijk met zijn jongste zoon opgepakt. Hij belandde op 13 april 1943 in barak 53 van concentratiekamp Westerbork. Ook Nathan ging op 27 april 1943 mee met het negende transport van Westerbork naar Sobibor. Daar wachtte hem onverbiddelijk de dood.

 

Tiel, 3 augustus 2021