Genealogisch blog 564

Schipbreuk

Jacob van Haeften werd geboren op 22 juni 1813 in de Noorderstraat 37 in Amsterdam. In het Gemeentelijk Archief van Amsterdam bevinden zich documenten die als zijn geboortedatum 2 en 17 juni 1814 aangeven. Ik ga ervan uit, dat zijn echte geboortedatum 2 juni 1813 is geweest, daar zijn geboorte ook op die dag werd aangegeven. Zijn doop vond plaats in de Nieuwe Kerk op 14 juli 1813.

Jacob was de jongste zoon van Johan Jansz. van Haeften (1765-1835) en Louisa de la Fontaine (1779-1820). Jacob had drie nog levende, oudere broers, een halfbroer en drie zussen. In Genealogisch blog 3 van 29 januari 2016 heb ik al verteld, dat vader Johan Jansz. de stamvader was van de Amsterdamse tak van de familie Van Haeften. En ook, dat hij vaak het rechte pad kwijtraakte door overmatig drankgebruik. De levenswandel van enkele van zijn zonen was ook niet bepaald rooskleurig, al vormde Jacob daarop een gunstige uitzondering, voor zover we weten.

Jacob zal beslist geen normale jeugd gehad hebben door het buitensporige gedrag van zijn vader. Na de dood van zijn moeder heeft hij een tijd in huis gewoond bij mevrouw Johanna Elisabeth Graafland, een bekende van de familie en een aangetrouwde nicht van Laurentia Clara Elisabeth van Haeften, die getrouwd is geweest met Joan Graafland Pzn. Jacob zou een opleiding krijgen in haar hoedenwinkel. Bovendien zorgde zij voor zijn kost en nam ze zijn schoolgeld voor haar rekening. Jaarlijks zou Jacob fl. 30,-, oplopend tot fl. 50,-, aan kleedgeld nodig hebben.

Vanaf 6 september 1833 moest Jacob zijn militaire dienstplicht vervullen. Hij werd ingedeeld bij de 2^e Afdeling van de Infanterie. Hij tekende voor vijf jaren. Op 6 oktober 1833 volgde zijn detachering bij de Marine voor zes jaar. De zee trok hem net als zijn vader en broer. Van de keuring voor de dienst weten we wat over zijn signalement. Hij had blauwe ogen en blond haar. Zijn lengte zou 5 palm (= 10 cm.) en 8 duim geweest zijn. Dit lijkt me zeer onwaarschijnlijk, omdat hij dan bijzonder klein geweest is. Ik vermoed, dat hieraan nog een meter moet worden toegevoegd, dan zou zijn lengte ca. 1.68 m. geweest zijn

Hij diende eerst vanaf 10 februari 1835 op de 28 kanons korvet de “Nehalennia”, gebouwd in 1824. Een kleine twee maanden later werkte hij op het fregat de “Euridice” uit 1821. Op 10 oktober 1839 werd hij, als matroos geplaatst op het transportschip de “Merwede”, waarmee hij enkele keren naar Suriname is geweest, uit de dienst ontslagen, omdat zijn tijd erop zat.

Jacob was twintig jaar oud, toen hij op 11 december 1833 op het stadhuis van Amsterdam zijn ja-woord gaf aan Johanna Catharina (Johanna) Enninks. Daarbij waren als getuigen aanwezig Jan Hendrikse, Hendrik Stoekart, Johan Swartselaar en zijn eigen vader. Johanna, geboren op 19 augustus 1911 om 23.30 uur in de woning Anjelierstraat 9, was een dochter van Jacob Enninks en Antonia Wesper. Twee dagen na haar geboorte ontving Johanna het doopsel in de Noorderkerk. Ook over Johanna bevinden zich in het Gemeentelijk Archief van Amsterdam documenten, waarop een afwijkende geboortedatum staat vermeld, nl. 23 augustus 1813. Johanna had een ventvergunning voor vis en groenten. Na het overlijden van haar echtgenoot kreeg ze in 1863 van de Gemeente Amsterdam toestemming om op de stoep van haar toenmalige woning aan de Kerkstraat nummer 602 haar producten uit te stallen. Jacob en Johanna werden de ouders van zes kinderen, allen jongens.

Oudste zoon Johannes Martinus van 17 februari 1834 oefende het beroep uit van sigarenmaker. Hij trouwde in 1860 met Sophia Catharina van der Ham. Hij overleed op 7 augustus 1913 in Amsterdam.

Tweede zoon Jacobus van 5 juni 1842 ging in zijn diensttijd naar zee. Later werd hij sigarenmaker en korenmeter. Hij stapte in 1867 in het huwelijksbootje met Anna Henriëtte Scheerboom. Jacobus overleed op 86-jarige leeftijd in 1928.

Derde zoon Jacob, die ter wereld kwam op 3 december 1845, ging in zijn diensttijd naar de Marine. Hij stierf op 27 september 1868 in Muntok in Oost Indië aan spierverval door ondervoeding.

Johannes Martinus van Haeften 1849

De vierde zoon van Jacob van Haeften en Johanna Enninks kreeg ook de namen Johannes Martinus. Hij zag het eerste levenslicht op 6 februari 1849. Johannes Martinus werd sigarenmaker en had een eigen zaak aan de 3^e Eglantiersdwarsstraat. Hij verkocht zijn sigaren onder het merk “De Drie Morianen”. Hij trouwde in 1872 met Johanna van der Raaij. Deze tweede Johannes Martinus overleed in 1933 op 83-jarige leeftijd.

De volgende zoon heette Hermanus. Hij werd in 1852 geboren en overleed in 1871, slechts 19 jaar oud. Nicolaas was de zesde zoon van Jacob van Haeften en Johanna Enninks. Hij zag het eerste levenslicht op 22 maart 1854. Bij zijn geboorte was zijn vader niet aanwezig, die zat kennelijk op zee. Ook Nicolaas oefende het beroep van sigarenmaker uit. Na het overlijden van zijn eerste vrouw Maria Christina Hartman in 1879, hertrouwde hij in augustus 1880 met Anna Catharina Hartgers. Nicolaas overleed in 1915, 61 jaar oud.

Laurierstraat

Jacob van Haeften en Johanna Enninks hebben tot 1851 in de Laurierstraat op nummer 36 in Amsterdam gewoond. In 1853 woonden ze met hun gezin in de Tuinstraat op nummert 235. Daarna verhuisden ze naar de Kerkstraat.

Pinksterstorm van 1860

Er kwam op een tragisch wijze een einde aan het leven van Jacob van Haeften. Nadat hij een tijd aan land geweest was, trok de zee toch weer erg. Daarom monsterde hij op 4 mei 1860 aan op het schoenerhoekerschip de “Felicitas”, uit 1828, onder kapitein Hans Heinrich Vierow, die geboren was in Fuhlendorf in het Zweedse deel van Pommeren. Op 10 mei vertrok de Felicitas naar Newcastle. Op 24 mei lag het schip in de haven van Newcastle gereed voor de terugreis naar Amsterdam en voer uit. Vier dagen later woedden er op de Noordzee en op de kusten van Engeland en Nederland hevige stormen, de zgn. Pinksterstorm, die in ons land zeer veel schade aanrichtte en tientallen mensenlevens kostte. Van de Felicitas en haar bemanning heeft men nooit meer iets vernomen. Het schip was met man en muis vergaan, zo berichtte de Amsterdamsche Courant van 22 juni 1860.

Echtgenote Johanna Enninks overleefde haar man dertien jaar. Zij overleed in hun woning aan de Kerkstraat op 7 juli 1873 op 61-jarige leeftijd. Drie dagen later begroeven haar kinderen haar stoffelijke resten op de Nieuwe Oosterbegraafplaats aan de Kruislaan in de Watergraafsmeer.

 

Tiel, 13 augustus 2021