Genealogisch blog 623

 

Simon Kinsbergen

Als ik in dit Genealogisch blog wil schrijven over Simon Kinsbergen, dan zal ik eerst duidelijk moeten maken over welke van de tien heren in mijn stambomen met de naam Simon Kinsbergen het in dit verhaal gaat.

In dit verhaal draait het om Simon Kinsbergen, die in Amsterdam werd geboren op 14 maart 1880 en die een zoon was van Leon Kinsbergen (1842-1901) en Rachel Velleman (1843-1911). Vader Leon Kinsbergen was rond 1860 een van de eerste saxofonisten in Nederland. Beroemd als hij was gaf hij regelmatig concerten in Frascati en het Parklokaal in Amsterdam. Maar hij had ook in het buitenland succes met het nieuwste instrument. Naast saxofoon speelde Leon ook klarinet. Hij was tevens een verdienstelijk violist.

Leon Kinsbergen op saxofoon

Op 12 december 1899 vond voor Simon de keuring plaats voor militaire dienst. Door de gegevens die toen geregistreerd zijn kunnen we ons een aardig beeld vormen van zijn signalement. Zijn lengte was 1.65 m., hij had een ovaal gezicht met een hoog voorhoofd. Hij had blauwe ogen, een grote neus en een grote mond. Zijn haar en wenkbrauwen waren bruin van kleur. De goedkeuring voor de militaire dienst volgde op 17 januari 1900. Hij werd ingedeeld bij het 7^e Regiment Infanterie.

Koloniaal Werfdepot, Smeestraat Harderwijk

Begin maart 1905 werd Simon voor twee jaar gedetacheerd bij het Koloniaal Werfdepot in Harderwijk. Je zou verwachten, dat uitzending naar Ned.-Indië zou volgen, maar uit de mij ter beschikking staande gegevens kan ik niet opmaken, dat Simon daadwerkelijk in Indië is geweest. Ik ga er daarom van uit, dat hij niet in de voormalige kolonie is geweest, maar alleen in Harderwijk. Na twee jaar eindigde zijn detachering op 8 december 1907. Hij kreeg definitief ontslag uit de dienst op 28 december 1912 vanwege een niet nader omschreven licht lichamelijk gebrek.

Terug in Amsterdam verdiende Simon de kost als handelsreiziger/koopman. Soms trad hij op als artiest. In Amsterdam kreeg hij verkering met de telefoniste Gesina Wijsman, met wie hij op 12 februari 1913 in het huwelijksbootje stapte, nadat ze twee weken eerder in ondertrouw waren gegaan. Bij het huwelijk van Simon en Gesina waren Cornelis Hermanus Bouwer, Johannes Pieter van Parreeren, Engert Rozeboom en Franciscus Wettig de getuigen. Gesina, die op 1 augustus 1878 in Amsterdam was geboren, was een dochter van Jan Wijsman en Tieba Gesina Bakker.

Toen Simon en Gesina elkaar het ja-woord gaven, was Gesina al zo’n zeven maanden zwanger. Op 22 april 1913 beviel ze van een zoon, die ze, met de naam Leon, vernoemden naar de vader van Simon. Hoewel jonge beeldhouwer Leon, volgens sommigen, weinig talent had voor kunst, volgde hij toch vanaf 1941 de Middelbare Joodse Kunstnijverheidsschool ”W.A. van Leer”. Op deze school werkte ook Rosa Swalef met wie Leon was verloofd. Rosa was de secretaresse van Jaap Kaas, die van 1941 tot 1943 de directeur van de school was.

Personeel en leerlingen van de W.A. van Leer-school, onder hen Leon Kinsbergen en Rosa Swalef

Rosa verbleef in de zomer van 1943 bij Leon in zijn huis aan de Karel de Jardinstraat, toen de nazi’s haar en haar broer, vermoedelijk door verraad, arresteerden en op transport zetten naar Westerbork. Haar broer wist uit de trein te springen en overleefde de oorlog. Rosa kwam in Westerbork op 18 september 1943 terecht in barak 67. Drie dagen later ging ze op transport naar Auschwitz waar ze op 24 september 1943 werd vermoord.

Leon Kinsbergen overleefde de oorlog. In november 1945 trouwde hij met de 30-jarige Anna Elisabeth Maria Hendriks, die in Bloemendaal werd geboren op 19 juli 1915.. Leon en Anna vestigden zich in de Transvaalstraat op nummer 105 eenhoog. Op 28 augustus 1946 diende hun dochter Beatrijs Simone zich aan. Toen Beatrijs 12 jaar oud was, emigreerde het gezin naar Steinback in Canada. Over hun leven in Canada is mij niets bekend. Leon overleed in Winnipeg in Canada op 16 januari 2009. Hij bereikte de leeftijd van 95 jaar.

Ruim een jaar na de geboorte van Leon overleed zijn moeder Gesina Wijsman op 31 december 1914. Zij was slechts 36 jaar oud. En grote klap voor Simon Kinsbergen. Een kleine drie jaar later hertrouwde hij in Amsterdam met de 25-jarige Sara van Buuren. De sluiting van het huwelijk tussen Simon en Sara vond plaats op 9 augustus 1917, daarbij waren de getuigen Simons broer Manus (1867-1943) en diens vrouw Grietje van IJzer (1868-1943). Sara was een dochter van David van Buuren en Betje Vis. Op 1 december 1919 kwam hun enig kind ter wereld, zoon David. Kort na de geboorte van David verhuisde het gezin voor een poosje naar ’s Gravenhage om vervolgens weer naar Amsterdam terug te keren. Het huwelijk van Simon en Sara eindigde op 12 december 1929 met een scheiding.

De vermoedelijk oorzaak van de scheiding is het feit geweest, dat Simon een relatie had gekregen met Debora Sweijd, die op 23 april 1886 in Amsterdam was geboren als dochter van Isaac Sweijd en Esther Sweijd. Debora was de weduwe van Wolf Parijs (1883-1920) met wie ze drie kinderen had. Twee van de drie overleefden de oorlog, de ander werd in Auschwitz vergast.

Huwelijksakte Simon Kinsbergen x Debora Sweijd

Het huwelijk tussen Simon en Debora werd in Amsterdam op 27 februari 1930 gesloten in het bijzijn van getuigen zwager Isaac Nunes Vaz (1869-1933) en zus Daatje Kinsbergen (1875-1943).

Na een jaar of acht kwam er ook een einde aan het huwelijk van Simon en Debora. De scheiding van de twee werd uitgesproken op 1 juni 1938. Debora vond een woning in de Jekerstraat. De nazi’s pakten haar half december 1943 op en zetten haar gevangen in Westerbork in barak 67. Op 25 januari 1944 volgde voor haar transport naar Auschwitz, waar haar het bekende lot wachtte.

Kaart Simon Kinsbergen bij Arolsen Archiv

Simon Kinsbergen heeft lange tijd uit de handen van de Duitsers weten te blijven. Toch kon ook hij niet aan arrestatie ontkomen en belandde hij op 1 april 1944 in Westerbork in barak 70 en later in barak 82. Vanuit Westerbork ging Simon op 31 juli 1944 op transport naar concentratiekamp Theresienstadt.

Simon overleefde Theresienstadt en was in de zomer van 1945 terug in Amsterdam, waar hij een woning vond/kreeg toegewezen op nummer 12 in de Spinhuissteeg in het Centrum van de stad. Daar bleef hij wonen tot begin maart 1848. Daarna woonde hij nog op verschillende adressen tot hij eind maart 1960 werd overgebracht naar het in 1952 in gebruik genomen Joodse Bejaardenhuis “Beth Shalom”, het voormalige Portugees Joodse Ziekenhuis (PIZ) aan de Henri Polaklaan 6-10 in de hoofdstad.

Vrij kort na zijn aankomst in Beth Shalom overleed Simon Kinsbergen op 13 april 1960. Hij bereikte de leeftijd van 80 jaar.

 

Tiel, 7 april 2022