Genealogisch blog 625

Jacques Leopold Kinsbergen en zoon

De familie Kinsbergen heeft veel (circus)artiesten en muzikanten voortgebracht. Ik heb dat al een aantal keer betoogd. Een van die muzikanten uit de familie was de violist Jacques Leopold Kinsbergen, die op 25 februari 1904 in het Brusselse Anderlecht werd geboren. Zijn ouders waren Lion Isaac Kinsbergen (1860-1940) en Leonora Nathan Cohen (1868-1943). Vader Lion, die in Steenwijk werd geboren, was van beroep goochelaar. Hij woonde met zijn gezin in de Pythagorasstraat in Amsterdam-Oost bij het begin van de Tweede Wereldoorlog.

Van de negen kinderen van Lion Kinsbergen en Leonora Cohen kwam oudste dochter Elisabeth (ook wel Betje genoemd) in Groningen ter wereld op 20 mei 1899. Lion en Leonora waren een jaar eerder in Groningen in het huwelijksbootje gestapt. De overige acht kinderen werden in België geboren, in Anderlecht dan wel in Blandain bij Doornik.

De geboorteplaatsen van hun kinderen geven mij aanleiding te veronderstellen, dat Lion en Leonora in Groningen en in België op verschillende plaatsen hebben gewoond, omdat Lion daar werk had. De kinderen van Lion en Leonora verdienden later hun brood ook veelal in de wereld van muziek en entertainment.

Jacques Leopold Kinsbergen (foto Joodsmonument)

Jacques Leopold Kinsbergen leerde vioolspelen op het Muzieklyceum in Amsterdam. In het gebouw van het Muzieklyceum was het Amsterdamse Conservatorium gevestigd tot en met 1968. In het Muzieklyceum waren leslokalen en een concertzaal met 500 zitplaatsen. Bij de bouw van het Muzieklyceum in 1927 had de Gemeente Amsterdam geëist, dat het gebouw de uitstraling van een villa zou krijgen. In 1944 werd het gebouw voor het eerst “Minervapaviljoen” genoemd, waar ook toneelvoorstellingen werden gegeven. Door branden in 1969 en 1973 werd het gebouw geheel verwoest. Het Amsterdams Conservatorium had sinds 1969 elders in de stad een nieuw onderkomen gevonden.

Toen hij zijn studie aan het Muzieklyceum had voltooid, trok Jacques naar Duitsland. Daar was het eind jaren twintig en begin jaren dertig te doen voor muzikanten en artiesten. Jacques ging naar Essen in het Ruhrgebied. Daar kreeg hij, als Jood, verkering met de katholieke Maria Metzler. Maria had het eerste levenslicht gezien op 1 februari 1909. Zij was een dochter van Anton Metzler en Maria Christine Ronig. Vermoedelijk had Maria toen al een zoon, die Egbert heette. Het is niet duidelijk of Jacques de vader van die jongen was, dan wel een andere man. 

José Marcello Kinsbergen

Zeker is in ieder geval, dat Maria ten tijde van haar huwelijk, dat in Essen plaats vond op 9 februari 1933, hoog zwager was. Op 28 april 1933 baarde zij een zoon, die de namen José Marcello kreeg. Zijn roepnaam was Marcel. Net als zijn vader ging ook José Marcello de muziek in. Hij werd bekend als zanger leider van verschillende combo’s: Trio José Marcello, José Marcello Orchestra, José Marcello en zijn Quintet en Sextet José Marcello. Met deze combo’s maakte hij platen.

De professionele carrière van José Marcello begon in 1954, toen hij orkestleider werd in het Amsterdamse café Place Pigalle in de Reguliersdwarsstraat. Met Johnny Kraaikamp en Ad van der Gein vormde hij daar een trio. Later trad hij, samen met echtgenote Joke Compier, op de tv-shows van Johnny en Rijk en in 1964 in een eigen tv-show met de titel “Marcello zoekt een meisje”. In 1962 maakten José Marcello en Joke Compier deel uit van het Nederlandse team op het Songfestival van Knokke in België. Op 2 december 1968 begeleidden zij Ronnie Tober tijdens diens optreden bij de bruiloft van Johan Cruijff en Danny Coster in het Amsterdamse Hilton Hotel.

José Marcello was 25 jaar oud, toen hij op 29 mei 1958 eeuwige trouw beloofde aan zangeres Joke Compier, die in 1939 was geboren. Samen met haar nam José Marcello een groot aantal platen op met lichte (dans)muziek en liedjes. Ze gingen zich steeds meer richten op het ballroomgenre, na diverse optredens voor tv in de jaren zeventig van de vorige eeuw..

Joke Compier

Joke Compier overleed in 2002 en echtgenoot José Marcello in 2004.

Keren we terug naar Jacques Leopold Kinsbergen. Ik heb jammer genoeg nergens kunnen achterhalen wat voor muziek hij in de vooroorlogse jaren ten gehore bracht. Tot 1943 hebben Jacques en echtgenote Maria op het adres Marconiweg 25 in Bussum gewoond.

Uit het feit, dat Jacques in 1943 in Kamp Amersfoort (al dan niet via concentratiekamp Vught) gevangen heeft gezeten, maak ik op, dat hij daar zat als politieke gevangene. Jacques is in Kamp Amersfoort omgekomen op 25 september 1943. Over de manier waarop en de omstandigheden waaronder hij is omgekomen zijn de verschillende bronnen op Internet niet eenduidig.

Duitse akte van overlijden van Jacques Leopold Kinsbergen

Er zijn bronnen die de suggestie wekken, dat Jacques gefusilleerd is en daarna begraven op de Leusderheide. Andere bronnen laten de doodsoorzaak min of meer in het midden. Als hij zou zijn doodgeschoten, dan zou de bovenstaande Duitse akte van overlijden vermeld hebben, dat hij tijdens een vluchtpoging doodgeschoten was. Dat was de gebruikelijke formulering van de doodsoorzaak van slachtoffers die gefusilleerd waren.

De officiële site van Kamp Amersfoort geeft de werkelijke oorzaak van de dood van Jacques aan, dat waren de mishandelingen, die hij moest ondergaan. Daags na zijn overlijden is zijn lichaam naar Vught gebracht om daar gecremeerd te worden. Kamp Amersfoort had zelf geen crematorium. Dat hij in concentratiekamp Vught werd gecremeerd, is de reden, dat de Duitse akte van overlijden in Vught is opgemaakt, zij het ruim een half jaar na het overlijden van Jacques, en niet in Amersfoort. Dat hij zou zijn bezweken door hartfalen is natuurlijk een smoes. De nazi’s wilden uiteraard niet toegeven, dat ze de gevangenen slecht behandelden. In 1946 is in de Gemeente Bussum een nieuwe akte van overlijden van Jacques Leopold Kinsbergen opgemaakt op basis van een uittreksel uit het overlijdensregister van de Gemeente Vught. In deze Nederlandse akte van overlijden is Jacques omgekomen in Leusden, in welke gemeente Kamp Amersfoort in werkelijkheid lag, en niet in Nieuw Leusden, stadsdeel Oud Leusden.

Maria Metzler is na de oorlog van Bussum naar Amsterdam verhuisd. Per 1 augustus 1945 woonde ze in de Simon Stevinstraat, daarna aan de Weesperzijde en tenslotte is de Ruysstraat vanaf 3 mei 1954. Maria heeft haar man een dikke veertig jaar overleefd. Zij stierf op 15 januari 1986 in Amsterdam.

 

Tiel, 15 april 2022