Genealogisch blog 727

Goed Christelijk

Gerhard Martin Wilhelm van Haeften (1706-1767) en zijn vrouw Louisa Müntz (1706-1760) gaven hun oudste dochter bij haar geboorte de namen Everhardina Sara Wilhelmina. Everhardina werd geboren op 21 juli 1737 in Xanten in het Rheinland. Dezelfde dag werd ze in de Evangelisch-Lutherse kerk van Xanten gedoopt. Wat de kleine meid toen niet kon vermoeden is het feit, dat haar doop later een belangrijke rol zou spelen bij de bewijsvoering van Max von Haeften om eind jaren ’30 van de vorige eeuw en in het begin van de Tweede Wereldoorlog aan te tonen, dat hij van arische afkomst was. Ik schreef daarover in Genealogisch blog 178 van 7 april 2017. De toenmalige predikant van Xanten, Rudolf Offerhaus, liet Max von Haeften toen weten, dat over Everhardina in de kerkboeken van Xanten stond genoteerd:

“gut christlich und damit arisch”.

Het lijkt voor de hand te liggen, dat Everhardina geboren zou zijn op Haus Erprath in Xanten. Dat is beslist niet zo. Haar broer Karl Franz Werner kwam door vererving via zijn moeder pas in 1768 in het bezit van Haus Erprath, en veranderde toen ook zijn achternaam in “Von Haeften”.  De vader van Everhardina was destijds als officier in dienst van de Staten Generaal van de Republiek der Zeven Verenigde Nederland. Hij was commandant van de Staatse tropen in de vesting Veurne in West-Vlaanderen. In 1713 kwam Veurne in Oostenrijkse handen ten gevolge van het Verdrag van Utrecht. Vanaf 1715 werden er Staatse troepen in de vesting gelegerd als onderdeel van het Barrièretraktaat. Na 1751 verliet Karl Franz Werner de Staatse dienst en trad in dienst van het Pruisische leger. Het was in die jaren heel gewoon voor beroepsmilitairen om ‘van vlag te wisselen’. Gerhard Martin Wilhelm van Haeften en zijn nazaten droegen de titel “Baron” om hun adellijke afkomst duidelijk te maken.

Everhardina Sara Wilhelmina van Haeften

Terug naar Everharda Sara Wilhelmina. Over haar vroege jeugd is niets bekend. Door het werk van haar vader in Veurne zal ze zal op betrekkelijk jonge leeftijd in contact zijn gekomen met Bernhard George Wilhelm van Rappard, wiens roepnaam George was. George diende als soldaat in de vesting Veurne. Hij werd geboren in het Duitse Minden bij Keulen op 8 december 1723. Zijn ouders waren Johan Willem van Rappard en Anne Bernhardina ter Schmitten.

George was een goede partij voor Everhardina. Hij kwam uit een gerenommeerde adellijke familie en had een prima carrière in het leger voor zich. In 1766 was hij kapitein in het Eerste Bataljon van Luitenant-Generaal de Prins van Hollstein-Gottorf, onder wie zijn schoonvader ook had gediend, in 1770 kreeg hij de bevordering tot Luitenant-Kolonel en van 1772 tot 1783 was hij Grootmajoor van de vesting Veurne en van de vesting Heusden.

Veurne

Everhardina was 18 jaar oud, toen zij in Veurne op 19 december 1755 in het huwelijk trad met de 32-jarige George. Twee dagen later vond ook in Veurne de kerkelijke inzegening van hun huwelijk plaats. Daarvoor was attestatie verkregen vanuit Nijmegen. In verschillende bronnen werd George “Edler” genoemd, zeer waarschijnlijk om zijn adellijke afkomst te benadrukken.

Het is niet geheel duidelijk van hoeveel kinderen Georg en Everhardina de ouders zijn geworden. In de advertentie, die Everhardina na het overlijden van haar man liet plaatsen in de Opregte Haarlemsche Courant van 5 februari 1805 vermelde ze:

“Zyn verlies maakt my en myne 5 kinderen zeer bedroeft”.

In de advertentie had Everhardina het over vijf kinderen. In de verschillende bronnen heb ik echter zeven kinderen kunnen vinden, die allen in Veurne ter wereld kwamen, mogelijk met uitzondering van de jongste zoon. Dat zou betekenen, dat haar oudste zoon Willem al overleden moest zijn toen zij het leven schonk aan haar tweede zoon die ook de naam Willem kreeg. Eveneens moet dan jongste zoon Georg Wilhelm van 1777 voor het overlijden van zijn vader al heen gegaan zijn.

Tweede zoon Willem Hendrik Karel zag het eerste levenslicht in Veurne op 16 september 1759. Hij was nog minderjarig, toen hij in 1768 de vicarie van Van Hoogendorp in eigendom verkreeg. Ik vertelde daar eerder over. Willem werd majoor bij de infanterie. Hij trouwde met Magdalena Petit (1759-1806) en werd vader van een zoon. Hij overleed op 14 mei 1820 in Doesburg. Hij was toen 60 jaar.

Everhardina en George gaven hun volgende zoon de namen Frederik Werner Christiaan. De jongen werd geboren in Veurne op 6 augustus 1765. Hij trouwde met Anna Helena Schneider. Frederik overleed op 48-jarige leeftijd in Arnhem op 23 januari 1814.

Na drie jongens schonk Everhardina het leven aan twee meisjes. De oudste was Louise Rijnhardina van 18 april 1769. Over haar is mij niet meer bekend dan dat zij ongehuwd overleed in Doesburg op 18 mei 1829. Jongste dochter Henriëtte Georgine Antoinette kwam in Veurne ter wereld in 1771. Ook zij overleed ongehuwd in Doesburg, maar op 4 december 1842.

De jongste zoon van Everhardina en George heette Theodorus Mauritz Willem. Hij werd geboren in Veurne op 4 juli 1771. Of hij een tweeling was met jongste dochter Henriëtte Georgine Antoinette is niet duidelijk, al lijkt het er wel op. Ook Theodorus ging het leger in, bereikte de rang van majoor en was commandant van de vesting Woudrichem. Hij trad in het huwelijk met baronnesse Antoinetta Louise van Plettenburg. Theodorus overleed in Zwolle op 1 september 1831. Hij bereikte de leeftijd van 60 jaar.

Opregte Haarlemsche Courant, d.d. 05-02-1805

In de rouwadvertentie betoonde Everhardina zich zeer dankbaar voor het feit, dat haar geliefde George de leeftijd van 81 jaar mocht bereiken en dat zij gedurende vijftig jaar een zeer gelukkig huwelijk met hem heeft gehad. George overleed op 30 januari 1805, ’s morgens om 5.00 uur, na een kommervol ziekbed van vijf dagen

George overleed in het Duitse Kleef. Daaruit kan opgemaakt worden, dat Everhardina en George eerder, ik schat na zijn pensionering, van Veurne naar Kleef, de thuisbasis van de omvangrijke familie Van Rappard, verhuisd zijn.

Oprechte Haarlemsche Courant, 08-03-1805

Nauwelijks vijf weken na het overlijden van haar echtgenoot kwam er een einde aan het leven van Everhardina Sara Wilhelmina van Haeften. Ze leek buiten levensgevaar nadat ze twee weken op bed had gelegen na een zenuwkoorts. Maar ze stortte weer in, deze keer met fatale gevolgen: ze overleed in Kleef op 7 maart 1805 ’s nachts om 0.30 uur. Ze bereikte de leeftijd van 68 jaar. De vijf nog in leven zijnde kinderen gingen zwaar gebukt onder het verlies van hun beide ouders zo kort achter elkaar.

 

Tiel, 4 december 2023