Genealogisch blog 214

Het feest van de Bokkenrijders

Ten gevolge van de beschikking van de Minister van Defensie van 17 maart 1947 (legerorder nr. 92) werd de naam van het 14^e Regiment Infanterie van het Nederlandse leger gewijzigd in 6^e Regiment Infanterie. Mijn dienstplichtige oom, Frans Bosman (1926-2006) uit Amersfoort, maakte nu deel uit van Ost. Comp. 4-6 (4^e ondersteuningscompagnie van het 6^e Regiment Infanterie), die gelegerd was op de Tapijnkazerne in Maastricht. Frans werd ingelijfd op 8 november 1946 als gewoon dienstplichtig militair van de lichting 1946 uit de gemeente Amersfoort onder nummer 45 van het alfabetisch register. Op dezelfde dag trad hij in werkelijke dienst tot eerste oefening bij de Ondersteuning Compagnie (Ost. Comp.) van het 4^e Bataljon van het 14^e Regiment Infanterie (4-14 RI) op de Tapijnkazerne in de Maastrichtse wijken Jekerkwartier (kazerne) en Jekerdal (sportvelden).

Tapijnkazerne, Maastricht

De bouw van de Tapijnkazerne begon in 1916 en werd voltooid in 1919. De kazerne dankt zijn naam aan de Lotharingse ingenieur Sebastiaan Tapijn, die in 1579 de verdediging van de stad leidde tijdens het beleg van Maastricht. Voor de Tweede Wereld Oorlog huisvestte de kazerne het 13^e regiment Infanterie. In de jaren 1945-1950 deed de kazerne dienst als opleidingscentrum voor soldaten die naar voormalig Ned.-Indië werden gezonden in het kader van de Politionele Acties. Frans bleef daar gelegerd tot 24 mei 1947. Zijn registratienummer was 26.01.25.053, zoals vermeld in zijn militaire zakboekje. 

Lichting 1946, Frans Bosman links op de motorfiets

Door genoemde reorganisatie moest Frans per 15 april 1947 zijn eerdere distributiebescheiden (naoorlogse bonboekjes) inleveren. De Ost. Comp. 4-6 had een totale omvang van 135 man. Frans kreeg vervolgens de functie van brenschutter. De bren is een lichte mitrailleur, volgens sommigen de beste die het Nederlandse leger ooit gehad heeft.

Het 4^e Bataljon van het 6^e Regiment Infanterie had de bijnaam “De Bokkenrijders”, werd kortweg ook wel “vierzes” genoemd en was formeel opgericht op 1 maart 1947 als onderdeel van de D-divisie “Palmboom”. Een andere bron noemde als oprichtingsdatum, 8 november 1946. De Ost. Comp. 4-6 noemden de soldaten onder elkaar “De Ossen”.

Embleem van De Bokkenrijders

In het eerste nummer van april 1948 van het eigen regimentsblad van 4-6 RI, “De Bokkenrijder” genaamd, verklaarde de redactie de afkomst van de naam “De Bokkenrijders”. Het verhaal was een oude Limburgse sage:

“Honderden jaren geleden kende en vreesde het Limburgse volk de Bokkenrijders. Het was een woeste roversbende, die schrik en ontzetting bracht in de harten van hen, die een teveel aan geld of goederen hadden. Zij konden er zeker van zijn op een nacht de bok Uriel met fosfor bestreken door de bossen te zien rennen. En als Uriel rond geweest was, sloten de mensen ramen en poorten en zetten balken schuin erachter, want Uriel de bok was de onheilsbode van de Bokkenrijders. Ze drongen ondanks alle obstakels binnen bij de rijke boeren en heren van het Zuid-Limburgse land, namen wat van hun gading was en verdwenen in de nacht. Hun buit verdeelden ze onder de armsten van het land: horigen en kleine pachters en handwerkslieden van povere gilden.”

De Bokkenrijders vierden in Ned.-Indie van 6 t/m 8 november 1948 uitbundig feest ter gelegenheid van het tweejarig bestaan van het bataljon. Ook de ossen lieten dit feest niet ongemerkt aan zich voorbij gaan, hoewel ze in  Silarang ver verwijderd waren van de andere Bokkenrijders in Pemalang.

De feestelijkheden begonnen bij de ossen op vrijdag 5 november 1948 met handbal- en voetbalwedstrijden tussen de pelotons. Er werd ook geworsteld en gebokst. Het hoogtepunten van de festiviteiten, die in het teken stonden van ‘leringe ende vermaeck’ waren het optreden van het “Ossen-cabaret” en het “Circus Becht”  vernoemd naar commandant kapitein J.H. Becht, op de planken gebracht door het mortierpeloton op zondag- en maandagavond. Bij de optredens waren ook medewerkers van de plaatselijke suikerfabriek aanwezig, die de manschappen een gratis drankje aanboden. Van de lokale bevolking kregen de ossen een gebatikte doek met hun embleem aangeboden. Die doek bevindt zich thans in de nalatenschap van Frans Bosman.

Na afloop van de feestelijkheden, waarvan Harry Sparks in “De Bokkenrijder” verslag deed, dankte kapitein Becht in een vurige toespraak alle deelnemende ossen hartelijk voor het gebodene. Tevens spoorde hij de manschappen aan om zich op dezelfde wijze in te zetten onder de nieuwe commandant.

Frans heeft met volle teugen genoten van het ossenfeest en meegedaan met verkleedpartijen om ook te gedenken, dat hij al weer twee jaar in dienst was. Zijn demobilisatie zou echter nog geruime tijd op zich laten wachten. Zijn thuisreis begon pas op 7 februari 1950, toen hij om 10.30 uur met ms. “Pasteur”, met 4000 manschappen aan boord, vanuit Tandjok Priok vertrok naar Amsterdam.

 Frans Bosman (links) tijdens het Ossenfeest

In Pemalang werden de officiële feestelijkheden van 4-6 RI afgesloten met een indrukwekkende parade, waaraan ook het rollend materieel deelnam. De ossen waren daar uiteraard niet bij.

Ook de Patih (Heer) van Pemalang voerde daarbij het woord:

“Uw taak is het onschuldige volk te beschermen tegen garongs (bandieten, PAW) en rampokkers (leden van gewapende bendes, PAW) en wij beseffen hoe zwaar deze taak is. Ik heb u leren kennen als dappere en ook opgewekte soldaten.”

De woorden van de Patih van Pemalang waren die van een vazal van de koloniale autoriteiten. Hij bood namens de bevolking de bataljonscommandant een standaard met vaandel aan, een gebatikte doek met inscriptie en het bataljonsembleem.

Tiel, 11 augustus 2017

Meer weten? Lees: Paul Welling, Ze spraken er niet over. Twee Amersfoortse broers in Nederlands-Indië. Soest : Boekscout 2015. 156 blz.  Index. ISBN 9789402219401. Prijs € 18,15. Te bestellen via boekscout.nl