Genealogisch blog 616

 

Nicolaes Blom, controleur en ingenieur

In mijn jonge jaren keek ik altijd naar de politieserie “The nacked city”. Het verhaal speelde zich altijd af in New York, the nacked city. Elke episode van de serie begon met de dramatische woorden:

“There are eight million stories in the nacked city, and this is one of them.”

Bezig met mijn inmiddels grote stambomen en kwartierstaten moest ik aan die zinsnede denken. Over een nieuw verhaal voor mijn Genealogisch blog hoef ik eigenlijk nooit na te denken: There are eight million stories…..

Dit verhaal gaat over Nicolaes Blom, die in “s Hertogenbosch ter wereld kwam rond 1625. Wie zijn ouders waren is niet bekend. De kleine Nicolaes zal het katholieke doopsel ontvangen hebben in de St. Janskathedraal in de Brabantse hoofdstad. Nicolaes had een broer die Frans heette en die later de stadstimmerman van ’s Hertogenbosch werd. Frans trouwde met Maria Spongh. Nicolaes werd pas in 1663 ingeschreven als poorter van ’s Hertogenbosch, waar hij toch al zijn hele leven woonde.  

Toen hij daarvoor de leeftijd had, trouwde Nicolaes met de uit Maasdam afkomstige en geformeerde Cornelia Bastynck, die ook zo rond 1625 geboren moet zijn. Haar ouders waren Jeremias Bastynck en Josina Kijns. Het huwelijk van Nicolaes en Cornelia is ongetwijfeld ingezegend in de St. Janskathedraal. De reformatie had in het zuidelijk deel van de Republiek der Verenigde Nederlanden nauwelijks voet aan de grond gekregen. In 1691 lieten Nicolaes Blom en Cornelia Bastynck, beiden al behoorlijk op leeftijd, hun testamenten opmaken.

St. Jankathedraal ’s Hertogenbosch

Nicolaes en Cornelia kregen drie kinderen, twee zonen, Nicolaes en Jeremias, en een dochter, die de naam kreeg van Anna Josina en die geboren werd op 10 december 1654. Anna Josina trouwde op 10 juli 1681 in de St. Jan met de 35-jarige Dirk Storm van ’s Gravensande. Nazaten van Anna Josina en Dirk waren de zussen Johanna Cornelia en Adriana Aletta Storm van ’s Gravensande, die met de broers Jacob en Johan van Haeften trouwden. Ik schreef over hen in Genealogisch blog 343 van 23 januari 2019.

Zoon Nicolaes ging in 1672 rechten studeren in Leiden. Na zijn promotie maakte hij twee keer deel uit van de Bossche schepenbank. Tijdens zijn tweede ambtstermijn overleed hij in 1680. Ook zoon Jeremias ging in Leiden rechten studeren, en daarna nog in Harderwijk. Na zijn studie werd hij schepen en burgemeester van Grave, waar hij ook ontvanger was van de tollen en licenten (vaarvergunning) op de Maas..

In de jaren voor 1645 was Nicolaes Blom sergeant in de compagnie van kapitein Brinck, die het Fort St. Anthonie ten zuiden van ’s Hertogenbosch moest verdedigen tegen een eventuele Spaanse aanval. Links van Fort St. Anthonie lag het grotere Fort Isabella.

Fort St. Anthonie

In maart 1647 kreeg Nicolaes de aanstelling van commies van de magazijnen met levensmiddelen en munitie van ’s Hertogenbosch. Later dat jaar benoemde de Raad van Staten hem tot opzichter van de vestingwerken rond ’s Hertogenbosch. Daarvoor moest hij wel de eed van trouw aan de Raad afleggen. Vanaf 1652 stond hij officieel geregistreerd als controleur en ingenieur van de fortificatiewerken rond. ’s Hertogenbosch. Nog in de tijd dat de Spanjaarden ’s Hertogenbosch in handen hadden tijdens de 80-jarige Oorlog, werden er rond de stad tal van fortificaties gebouwd. In september 1629 lukte het stadhouder Frederik Hendrik (1584-1647) ’s Hertogenbosch, na een beleg van een half jaar, op de Spanjaarden te veroveren

In 1658 was het jongste kind van Nicolaes en Cornelia een jaar oud. Blijkbaar kon Cornelia het kind niet zelf voeden en schakelden zij en haar man Nicolaes daarvoor de hulp van een voedster in:

"Attestere ick ondergeschreven Niclaes Blom commies der stadt s’Hartogenbosch ende de omleggende forten hoe dat Geertruij Jans, sijnde bij al de werelt bekent alhier voor wettige huijsvrouwe van Jan Samuels soldaet onder de compagie van La Zalc, haer beijder kint, genaemt Samuel, out ontrent een jaer, heeft besteedt bij seeckren huijsman, die genaemt soude sijn Geraerdt Gerritsen woonende op de Paependijck. De reedenen van welweetenheijt sijn dat ick de voorn. Geertruij Jans hebbe aengenoomen tot minne ofte voetster vrouw van mijn kint. Datum ‘s Hartogenbosch den 27-7-1658,"

In 1662 wilde Nicolaes met zijn twee zakenpartners Cornelis Prouninck en Willem Adam Boons drie boerderijen kopen van de Abdij van Hooidonk in Nederwetten, die de zusters van de reguliere kanunnikessen van Augustinus in 1650 op last van de Staatse overheid hadden moeten verlaten. Hoewel de koop werd gesloten, ontstond er een jarenlange strijd tussen de kopers en de verkoper over belastingen en cijnzen, die verbonden zouden zijn aan de betreffende gronden en die de kopers zouden moeten betalen. Nadat alle administratieve procedures waren afgehandeld, kwamen partijen tot overeenstemming.

Kapel van de Abdij van Hooidonk

In 1672 kreeg Nicolaes een krediet van fl. 1000,00 toegewezen voor de restauratie en het opnieuw stellen van de stormpalen van de forten rondom ’s Hertogenbosch. Klaarblijkelijk had Nicolaes zijn werkzaamheden niet naar behoren uitgevoerd, want twee jaar later had Prins Frederik Hendrik zich bij de Raad van State daarover beklaagd. Vervolgens besloot de Raad van State het krediet in te trekken, dat eerder aan Nicolaes Blom was verleend. Een andere technicus kreeg de opdracht.

In 1676 was er gedoe over het schoonmaken van de rivier de Dieze rond ’s Hertogenbosch. Uiteindelijk kreeg Nicolaes de opdracht de Dieze te laten reinigen van het logement van de gouverneur, de magazijnen met voedsel en munitie tot en met het kasteel ter plekke. Later dat jaar kwam Nicolaes met een plan om voor fl. 175,00 het dak van .de kerk van Haaren te laten repareren. Op enkele plekken diende hij de fortificatie en de waterwegen rond de stad te versterken tegen eventuele aanvallen. Ook liet de Raad van State weten, dat de kerk in Heeze een opknapbeurt verdiende.

Forten rond 's Hertogenbosch

Kennelijk was het bestuur nog erg tevreden over de wijze waarop Nicolaes de herstelwerkzaamheden, die hem waren opgedragen, heeft uitgevoerd, in 1679 werd zijn jaarlijkse traktement verhoogd met fl. 200,00.

In maart 1685 begon de positie van Nicolaes Blom als controleur en ingenieur der fortificaties van ’s Hertogenbosch te wankelen. Jan van Lunen, stadhouder van stad en Meijerij, Adriaen de Cock en Adriaen Donckers hadden belastende verklaringen tegen hem afgelegd. Waar het precies omging was niet duidelijk. Wel waren de belastende verklaringen voor de Raad van State op 11 juni van dat jaar aanleiding Nicolaes te ontheffen van zijn functie van controleur en ingenieur der fortificaties van ’s Hertogenbosch. Bovendien veroordeelde de Raad hem tot een boete van fl. 5000,00 en werden zijn goederen verbeurd verklaard. Nicolaes moet nogal wat gedaan hebben om zulke zware sancties opgelegd te krijgen! Was een mogelijke oorzaak het feit, dat hij katholiek was, terwijl voor officiële functies vereist was aanhanger te zijn van de reformatie? Het beslag op zijn goederen werd in 1685 ongedaan gemaakt.  

Met uiterste verwondering nam de Raad van State kennis van het feit, dat Nicolaes nog een achterstallige declaratie indiende. Hoe durfde hij! De Raad sommeerde Nicolaes onmiddellijk alle kaarten van de fortificatie rond ’s Hertogenbosch en van alle andere gebieden van zijn voormalige werkgebied terug te sturen. Nicolaes voldeed aan dat verzoek.

Graf van Nicolaes Blom en Cornelia Bastynck

Gebroken en gedesillusioneerd overleed Nicolaes op 10 september 1680. Voor zijn stoffelijke resten werd een graf gedolven in de St. Jan in ’s Hertogenbosch. In dat graf werd echtgenote Cornelia Bastynck, na haar overlijden op 20 juli 1704, ook bijgezet. Op de afsluitende grafsteen staat:

“BEGRAVEENIS VAN

NICOLAES BLOM,

CONTREROLLEUR EN INGENIEUR VAN DE FORTIFICATIEN;

EN CORNELIA BASTINGIUS, SIJN HUYSVROU;

NICOLAES BLOM, HAREN SOONE, SCHEPEN DESER STADT,

STERFT DEN X SEPTEMBER ANNO 1680.”

Blijkbaar had Nicolaes, toen hij nog werkte, voldoende middelen opzij gezet om zich een dergelijk graf in de kathedraal te kunnen veroorloven.

Ik sluit dit verhaal af zoals ik het begonnen ben:

“There are eight million stories in the nacked city, and this has 

been one of them.”

 

Tiel, 14 maart 2022