Genealogisch blog 621

Grootvader en kleinzoon burgemeester

Over de relaties tussen de families Van Bronckhorst en Van Haeften heb ik in voorgaande Genealogische blogs al het een en ander verteld. De familie Van Bronckhorst maakt een flink deel uit van de kwartierstaat van mijn echtgenote. Adriaan van Bronckhorst en zijn vrouw Aletta Ploos van Amstel vormen de kwartieren 518 en 519. Hun beider voorouders vormen eerdere kwartieren, teruggaand tot in de twaalfde eeuw.

Op de lijst van burgemeesters van Utrecht, die op Wikipedia te vinden is, komt een Adriaan van Bronckhorst voor in de periode 1729-1795. Logisch redeneren leert, dat dit nooit een en dezelfde persoon kan zijn geweest. Het zou wel heel bijzonder zijn wanneer iemand burgemeester van Utrecht geweest zou zijn in een periode van 66 jaar.

Het moeten derhalve twee verschillende personen geweest zijn, die tussen 1729 en 1795 burgemeester van Utrecht waren. Maar wie waren dan die twee Adrianen van Bronckhorst en hoe was hun onderlinge relatie? De oplossing van dit vraagstuk vinden vereiste heel weinig genealogisch onderzoek., het betrof grootvader en kleinzoon, die beiden naar de naam Adriaan van Bronckhorst luisterden.

Wapen van de familie Van Bronckhorst

Grootvader Adriaan van Bronckhorst werd geboren in Zaltbommel op 6 november 1650. Hij was een zoon van Pieter Bronckhorst en Alida de Cock van Kerkwijk. Adriaan ging rechten studeren in Utrecht en behaalde de graad van meester.

Na zijn studie ging Adriaan in Utrecht aan de slag als notaris, een baan die hij uitoefende van 1676 tot 1720. Net als velen uit de familie Van Haeften, hield ook Adriaan van Bronckhorst zich intensief bezig met het openbare bestuur van de stad Utrecht. Hij was lid van de vroedschap van 1705 tot aan zijn dood. Door de vroedschap werd hij acht keer tot schepen gekozen, steeds voor een periode van twee jaar. Hij was drie keer de kameraar (beheerder van de geldelijke middelen) van de stad. Hij was twee maal burgemeester en wel van 1729-1731 en van 1735-1737.

Secretaris en rentmeester van de Duitse Orde

Adriaan zette zich niet alleen in voor de stad Utrecht, maar ook voor de aldaar gevestigde Ridderlijke Duitsche Orde, de Balije van Utrecht, die gevestigd was in het Duitsche Huis aan de Springweg. In de periode 1676 tot 1695 was hij secretaris en rentmeester van de Orde en in die functie belast met de leiding over de dagelijkse gang van zaken.

Adriaan was nog maar 20 jaar oud, toen hij op 19 juli 1670 met Aletta van Ewijk in het huwelijksbootje stapte. Aletta was een dochter van Floris van Ewijk en Arcara Arnouts. Aletta werd gedoopt op 25 augustus 1644. Over de datum van haar overlijden heerst verwarring. Sommige bronnen geven aan, dat zij nog in het jaar 1670 is overleden, terwijl andere aangeven, dat zij in 1738 is overleden. Dat laatste lijkt mij pertinent onjuist. Haar overlijden moet plaats gevonden hebben tussen 1670 en 1679.

Ook over het aantal kinderen uit het huwelijk van Adriaan en Aletta zijn de bronnen ook niet eenduidig. De meeste bronnen geven aan, dat het huwelijk kinderloos bleef, maar er zijn ook bronnen die vermelden, dat Adriaan en Aletta vijf kinderen kregen. Dat laatste kan, volgens mij, niet kloppen, wanneer Aletta overleden is tussen 1670 en 1679.

Huwelijk Van Bronckhorst x Ploos van Amstel

Zeker is in ieder geval, dat in het huwelijksregister van Utrecht genoteerd staat, dat Adriaan van Bronckhorst op 3 augustus 1679 trouwde met Aletta Ploos van Amstel. De huwelijksplechtigheid vond plaats in Bunnik (Wijk bij Duurstede) met attestatie vanuit Utrecht. Aletta Ploos van Amstel werd geboren in Hagestein op 6 oktober 1654. Haar ouders waren Nicolaas Ploos van Amstel en Allarde van Holland. Het gezin van Adriaan en Aletta woonde op de hoek van de Springweg en de Mariaplaats. In 1715 liet paar hun testament op maken.

Het huwelijk van Adriaan en Aletta werd gezegd met tien kinderen, van wie zoon Nicolaas van 16 mei 1698 voor dit Genealogisch blog van belang is, omdat hij de schakel vormde tussen grootvader Adriaan en kleinzoon Adriaan.

Rouwbord voor Adriaan van Bronckhorst en Aletta Ploos van Amstel, rechts onder

Grootvader Adriaan overleed in Utrecht op 1 september 1738 om 10.00 uur. Zijn stoffelijke resten werden begraven in de Geertekerk aan het Geertekerkhof. Hij is 87 jaar oud geworden. Echtgenote Aletta Ploos van Amstel was ruim een jaar eerder overleden op 23 juli 1737. Zij bereikte de leeftijd van 82 jaar. Ook haar stoffelijke resten vonden de laatste rustplaats in de Geertekerk, waar meerdere rouwborden hingen van leden van de familie Ploos van Amstel, zie de bovenstaande afbeelding.

Zoon Nicolaas werd na zijn studie rechten advocaat aan het Hof van Utrecht. Hij was Heer van Schonauen. Hij was 26 jaar, toen hij trouwde op 24 oktober 1724 met Anna Aletta van Mansveld, die geboren was op 16 mei 1698. Zij was een dochter van Willem van Mansveld en Catharina Barbara van den Sande.

Een van de kinderen van Nicolaas en Anna Aletta was Adriaan van Bronckhorst, die op 25 mei 1728 geboren werd in Utrecht. De volgende dag ontving de kleine jongen het doopsel. In de traditie van de familie ging ook Adriaan rechten studeren aan de Hogeschool van Utrecht. Hij sloot zijn studie af met promotie op het proefschrift:

“Dissertatio iuridica inauguralis de differentis, quae occurrunt inter usumfructum, usum et habitationem”.

Net als zijn grootvader werd Adriaan raad en schepen van de Utrechtse Vroedschap.

Adriaan van Bronckhorst 1728-1806

Adriaan trad op 13 juni 1752 in Harmelen in het huwelijk met Mijnarda Johanna van Cleeff, die een dochter was van Cornelis van Cleeff en Adriana van Bueren. Mijnarda werd geboren in Utrecht op 2 maart 1727. Om de feestvreugde te verhogen tijdens de voltrekking van het huwelijk tussen Adriaan van Bronckhorst en Mijnarda van Cleef werd een bundel met “Huwelijkszangen” gemaakt:

Huwelijkslied (detail)

Na de voltrekking van hun huwelijk gingen Adriaan en Mijnarda op het adres Drift 13 wonen, het betreffende huis met erf en hof, koetshuis en stallinge had Adriaan sinds 1767 door koop in zijn bezit. Adriaan en Mijnarda werden de ouders van negen kinderen, die er mede voor zorgden, dat de familie van Bronckhorst heden ten dage nog voort bestaat. Adriaan en Mijnarda lieten in 1798 en 1799 hun testamenten opmaken.

In de periode 1785-1795 werd Adriaan door de vroedschap drie keer tot burgemeester van Utrecht gekozen en wel in de jaren 1785-1786, 1787-1788 en 1794-1795. Zijn eerste twee ambtstermijnen waren, op z’n zachtst gezegd, zeer rumoerig. Binnen de stad voltrok zich een geweldloze revolutie waardoor de patriotten het voor het zeggen kregen in het bestuur van de stad. Adriaan maakte als aanhanger van Prins Willem V hachelijke momenten mee, toen hij als ambtsdrager anders reageerde dan het volk in de stad wilde. Ter nauwer nood kon hij aan molestatie ontkomen, ondanks het feit, dat Jacob van Haeften (1751-1831) het volk gemaand had rustig te blijven. Toch stemde Adriaan, onder druk van de patriotten, ermee in, dat enkele patriottische leden van de vroedschap op de Neude de eed op het nieuwe reglement van de stadsregering van de schutters zouden afnemen. In 1787 keerden de oude regenten en aanhangers van prins Willem V weer terug op het Utrechtse pluche, nadat de Pruisische legers de Republiek waren binnengevallen en de patriotten de wijk hadden genomen naar Frankrijk. Zij kwamen weer terug, toen in 1795 de Bataafse Republiek werd uitgeroepen en Adriaan van Bronckhorst voor het laatst burgemeester van Utrecht was.

Wie meer details wil weten over de geweldloze revolutie van de patriotten in Utrecht en de rol die Adriaan van Bronckhorst daarbij heeft gespeeld, verwijs ik naar mijn boek “Jacob van Haeften, een ‘waanwijze’ Utrechter”. 

150-jarig bestaan van de Hogeschool van Utrecht

In de roerige periode van de patriottische revolutie in Utrecht bestond de Hogeschool 150 jaar. Dat moest uiteraard uitbundig gevierd worden. Daarom trok op 1 juni 1786 een grote Cavalcade over het Oudmunsterkerkhof na de promotie van de heren J.E.N. van Lynden tot Hoevelaken, A.P.B.C. van der Borch tot Verwolde, A.G. Smith en E. Westenberg. Tekenaar P.J. Muller legde de optocht vast op papier vast en beschreef nauwkeurig wie er allemaal deelnamen aan de feestelijkheden. Hij droeg die prent op aan de burgemeesters Arnout Loten (1719-1801) en Adriaan van Bronckhorst. Muller vond blijkbaar dat de beide burgemeesters wel een riem onder het hart konden gebruiken en enige afleiding in die hectische dagen.

Akte van overlijden van Adriaan van Bronckhorst

Mijnarda Johanna van Cleeff overleed in een huis op de Nieuwegracht op 15 januari 1806. Haar stoffelijke resten vonden hun laatste rustplaats in de Domkerk. Adrian van Bronckhorst zelf overleed op 24 maart 1806. In de overlijdensakte stond vermeld, dat hij geen vrouw meer na liet maar mondige kinderen. Uit zijn akte van overlijden valt tevens op te maken, dat Adriaan een grootse begrafenis heeft gehad, zijn wapen kwam in de kerk te hangen, hij werd anderhalf uur overluid en er werden 16 ellen laken gescheurd. Ook Adriaan vond in de Domkerk zijn laatste rustplaats.

 

Tiel, 30 maart 2022

 

Meer weten? Lees:
Paul Welling, Jacob van Haeften, een 'waanwijze' Utrechter. Soest : Boekscout 2014. 431 blz.  Index. ISBN 9789402207583. Prijs € 22,75. Te bestellen via www.boekscout.nl

 

 

.