Genealogisch blog 612

 

Amsterdamse huisjesmelker

In de kwartierstaat van mijn vrouw vormen Klaas Hendriksz Looman en diens vrouw Baartje de kwartieren 522 en 523. Wanneer Klaas precies is geboren weet ik niet, maar dat moet ergens tussen 1650 en 1700 zijn geweest. Door zijn patroniem is af te leiden, dat zijn vader Hendrik heeft geheten.

Uit verschillende aktes in het Gemeentelijk Archief van Amsterdam weten we, dat Klaas getrouwd is geweest met Baartje, een dochter van Jurriaan, want ze werd een aantal malen Baartje Jurriaens genoemd in die aktes. Baartje is in 1660 geboren in Amsterdam, zij overleed in 1743 en werd op 23 juli 1743 begraven in de Ouder Kerk in Amsterdam. Klaas en Baartje zijn diverse keren getuigen geweest bij de dopen van kinderen van familie (kleinkinderen) en vrienden. Meestal waren dat dopen in de Evangelisch Lutherse kerk., het geloof dat Klaas en Baartje zelf ook aanhingen.

In oktober 1718 lieten Klaas en Baartje hun testament opmaken in hun huis in de Rapenburgerstraat, waar Baartje toen ernstig ziek te bed lag. Voor haar leven werd gevreesd, maar ze herstelde.

Baartje begraven in de Oude Kerk

Klaas en Baartje kregen ten minste drie dochters. Dochter Elisabeth, ook wel Elsje genoemd, trad in 1719 in Maarssen in het huwelijk met meestertimmerman Jasper van Eeten. Jasper ontving het doopsel op 8 januari 1676 in Woudrichem. Hij was niet alleen timmerman van beroep, maar fungeerde in Maarssen ook kerkmeester, secretaris en notaris. 

Preekstoel in de Dorpskerk van Maarssen

De preekstoel van de dorpskerk in Maarssen is een rijk gesneden kansel uit circa 1700 en is door Jasper van Eeten gemaakt. Het frontpaneel en de beide zijkanten zijn voorzien van houtsnij- en beeldhouwwerk van de Gouden Eeuw met de bijbehorende Bijbelteksten:

“De Wet is door Moses gegeven”,

“Hebt de Waerheyt en de Vreede lief” en

“Genade en Waerheyt is door JE:CR: geworden”.

De twee andere dochters van Klaas en Baartje heetten Christina en Anne Marie.

Vader Klaas Looman zouden we in moderne termen een “huisjesmelker’ noemen. De oudste bekende transactie van hem dateert van 4 maart 1700, toen hij een half huis op de Marken in de Valkenburgerstraat kocht van Levie Wolff. Twee dagen later kocht hij ook de andere helft van het huis van Jan Lourens Schuitenvoerder.

Huis gekocht van Jan Lourens Schuitenvoerder

In de jaren 1701-1705 roerde Klaas zich weer op de huizenmarkt. In 1701 verwierf hij twee achterhuizen van Cornelis en Niesje Bakker, die zij van hun grootvader Cornelis Fransz geërfd hadden. In 1703 voegde Klaas nog een huis op de Marken aan zijn bezit toe.

Op 1 juli 1704 kocht Klaas een huis in de Nieuwe Rapenburgerstraat van Pieter de Smet, waarbij Isaac de Mol en diens vrouw Jannetje Jans Koster voor hem borg stonden. In 1705 kocht Klaas van Matthijs Flocq een huis met erf in de Rapenburgerstraat. Het huis had de naam “Het is niet anders”. In 1716 deed hij dit huis weer van de hand. Maar in 1737 kocht zijn dochter Christina dit huis weer terug. In 1712 kocht Klaas Looman eerst het huis van meestertimmerman Jan Harberts in de Rapenburgerstraat. Dit huis was 27 voet (= 8, 22 m.) lang en 6 voet (= 1,82 m.) breed. Nog datzelfde jaar kocht hij een huis in de Foeliestraat van de erven van Annetje Caspers van Schaten, de weduwe van Cornelisz Pieters Snel. In augustus 1717 kocht Klaas weer een huis in de Rapenburgerstraat, waarvan Sar Flocq, de vrouw van Jacob Molenaar, de vorige eigenaar was geweest.

In 1719 raakte Klaas Looman betrokken bij de geplande verkoop van de suikerbakkerij van Joan Christoffel Souter en diens vrouw Anna Catharina Keulder. De suikerbakkerij was gelegen in de Heintje Hoeksteeg in het Centrum van Amsterdam. De Heintje Hoeksteeg, lopend van Warmoesstraat naar de Oudezijds Voorburgwal, dankte zijn naam aan Hein Hoek, die in de 15^e eeuw de beroemde leider was van de schutters van de stad. In de 18^e eeuw en later behoorde de Heintje Hoeksteeg tot de meest verpauperde en verkrotte buurten van Amsterdam.

Heintje Hoeksteeg

Joan Christoffel Souter en Anna Catharina Keulder wilden hun suikerbakkerij verkopen aan ene Jan Bronkhorst. Deze laatste kon de financiering van zijn aankoop niet helemaal goed rondkrijgen. Daarbij was onduidelijk of Klaas Looman nou wel of niet direct of indirect borg stond voor Jan Bronkhorst.

Na een maand bakkeleien hakte Klaas Looman de knoop door, hij kocht op 7 juli 1719 de suikerbakkerij en het bijbehorende erf zelf van Joan Christoffel Souter en Anna Catharina Keulder. Daarmee waren de problemen echter de wereld nog niet uit. Weer ontstond er gesteggel over de borgstelling. Ook ontstond er in 1720 onenigheid over de betaling van (een deel van) de aankoopsom aan Joan Christoffel Souter, die inmiddels weduwnaar was geworden, door Klaas Looman. De advocaten van beide partijen losten het geschil op.

In 1719 was Klaas Looman ook in conflict geraakt met Aron Henriques Maron over een bouwwerk, dat Klaas had laten aanbrengen in de gang tussen de Herengracht en de Rapenburgerstraat. Het gerecht bepaalde, dat Klaas het bouwwerk moest verwijderen, maar daar had hij helemaal geen zin in. Toen de advocaten van beide partijen het niet eens konden worden, schakelde men de Amsterdamse pensionaris Jacob de la Bassecour (1664-1748) als bemiddelaar in. Onder zijn leiding kwam het conflict tot een oplossing. 

Klaas overleed in 1727. Baartje stond er nu alleen voor. Zo moest ze alleen instemmen met het huwelijk van dochter Anna Maria met Klaas Salm en was ze getuige toen die hun huwelijkse voorwaarden lieten vastleggen.

Je zou kunnen zeggen, dat Klaas de panden die hij in de loop der jaren had gekocht, aangeschaft heeft als een soort pensioen na zijn overlijden voor Baartje. Tussen 1728 en 1737 verkocht Baartje verschillende panden weer, die Klaas voorheen had verworven. Baartje werd bij die transacties steeds bijgestaan door haar “voogden”, goede vrienden van het huis.

Opvallend is het, dat Klaas bij voorkeur zijn panden kocht in de wat mindere buurten van Amsterdam. Deed hij er wat aan om de huizen op te knappen? We weten het niet, al zou je uit het conflict, dat hij had met Aron Henriques Maron mogelijk kunnen afleiden, dat het wel zo was.

 

Tiel, 1 maart 2022