Genealogisch blog 633

 

Tekenaar, schilder en lithograaf

Het leven van kunstenaar David Blanes is goed tot redelijk goed gedocumenteerd tot 1948. Daarna zijn er geen andere feiten over hem bekend dan dat hij in 1967 overleed. Waar hij gestorven is, is eveneens onbekend.

David Blanes kwam in Amsterdam ter wereld op 10 mei 1896 als zoon van de handelaar in diamanten Gabriël Blanes (1869-1943) en Rebekka Smit (1873-1943). De beide ouders van David werden in Sobibor vermoord door de nazi’s. David werd vernoemd naar zijn grootvader van vaders kant. Voordat David werd geboren hadden vader Gabriël en moeder Rebekka al een dochter gekregen op 2 mei 1895, die ze Marianne noemden. De kleine Marianne bleef slechts 23 dagen in leven. Na David schonk moeder Rebekka weer het leven aan een dochter op 21 mei 1898. Traditiegetrouw kreeg deze dochter bijna dezelfde naam als haar eerder overleden zusje, ze heette Marianna. Marianna trouwde in 1918 met Abraham Baruch, van wie ze in 1933 scheidde. Daarna hertrouwde ze in 1940 met Jacob Jonas Goudsmit, die kort daarvoor gescheiden was van Grietje Katz.

David Blanes, foto Joodsmonument

David was 12 jaar, toen hij met zijn ouders naar Bussum verhuisde. Daar woonde het gezin tot 1911, toen de verhuizing plaats vond naar Linnaeuskade 10 in de Watergraafsmeer, dat in de jaren tot 1921 nog een zelfstandige gemeente was. In 1915 begon David op 20-jarige leeftijd zijn studie aan de Rijksacademie van Beeldende Kunsten in Amsterdam. Hij wilde kunstenaar worden. Hij studeerde aan de academie, met een onderbreking van 5 maanden in 1917 toen hij in Apeldoorn verbleef, tot 1921. 

Linnaeuskade, nr. 10 is het huis naast de winkel links

Aan de Rijksacademie van Beeldende Kunsten kreeg David les in tekenen, schilderen en lithografie van o.a. Antoon Derkinderen (1859-1925) en Nicolaas van der Waay (1855-1936). Hij werd lid van de vereniging van kunstenaars Arti et Amicitiae, waarvan de sociëteit aan het Rokin in Amsterdam stond en staat. Samen met leden van de Vereniging Stedelijk Museum en met leden van de Vereniging Sint Lucas hield David een groot aantal exposities in het Amsterdamse Stedelijk Museum. Hij schilderde veel joodse onderwerpen met olieverf, hij maakte ook over joodse onderwerpen litho’s. In 1923 werd hij geëerd met de Willink van Collenprijs.

In 1919 verhuisden vader Gabriël en zijn gezin naar Antwerpen, waar Gabriël, naar ik aanneem, als handelaar in diamanten beter zaken kon doen dan in Amsterdam. Of David toen in Amsterdam achterbleef of op en neer reisde tussen Antwerpen en Amsterdam is mij niet bekend. In 1921 keerde het gezin van Gabriël Blanes terug naar Amsterdam, waar het een woning betrok op de Ceintuurbaan nummer 219.

In 1922 trok David naar Parijs om zich daar verder te bekwamen aan de Académie Julian. In 1923 was hij weer terug in Amsterdam. Hij trad daar in het huwelijk met Hester Koster op 29 mei 1923. De getuigen bij hun huwelijk waren Joseph Koster, een broer van Hester, en Abraham Baruch, een zwager van David. Hester was een dochter van Meijer Koster en Sara Levie, die later beiden door David werden geportretteerd. Hester werd geboren in Amsterdam op 8 augustus 1897.

Hester Koster, foto joodsmonument

David en Hester bleven tot 1924 in Amsterdam wonen, daarna verhuisden ze naar Gitschottellei 230 in Borgerhout bij Antwerpen. In Antwerpen en Borgerhout werden hun zes kinderen geboren in de periode 1926-1941. Alle kinderen werden in september en november 1942 door de nazi’s vermoord in Auschwitz. Ook moeder Hester werd door de Duitsers gevangen genomen. Zij zat op 14 september 1942 gevangen in Mechelen, waarna ze op 15 september op transport ging naar Auschwitz, waar ze op 25 september 1942 werd vergast.

Vader David wist kennelijk de dans te ontspringen. Van hem is nog bekend, dat hij in 1928 ook in de diamantindustrie werkte als diamantklover. In de jaren dertig heeft hij zich met journalistiek bezig gehouden. Er zijn verschillende artikelen van hem bekend. Blijkbaar kon David als kunstenaar niet voldoende in het levensonderhoud van zijn gezin voorzien en was hij gedwongen daarnaast op een andere manier de kost te verdienen.

Het laatste, bekende feit uit het leven van David Blanes is, dat hij tot 1948 op de Gitschottellei in Borgerhout heeft gewoond. Daarna ontbreekt elk spoor van hem tot 1967, het jaar waarin hij overleed.. Wanneer je alle bekende feiten over David op een rijtje zet en de verschillende bronnen, waaruit die feiten voortkomen, met elkaar vergelijkt, dan dringt zich de vraag op of er mogelijk twee personen met elkaar verwisseld zijn. Een bron als rkd.nl somt alle hierboven vermelde feiten op en laat zien, dat David een kunstenaar is geweest die een omvangrijk oeuvre heeft nagelaten. Veel van zijn werken zijn in het bezit van het Joods Historisch Museum in Amsterdam.

David Blanes, strandgezicht 1916, Joods Historisch Museum

Op de site joodsmonument.nl wordt over David alleen zijn geboortedatum vermeld, dat hij diamantklover was, dat hij in Borgerhout woonde en dat hij op een onbekende plaats op een onbekende datum is gestorven. Er wordt op die site met geen woord gerept over zijn kunstenaarschap. Ook een kaart van David in het Arolsen Archiv geeft geen duidelijkheid, evenmin als de kaart van zijn vrouw Hester Koster. Uit de kaart van oudste zoon Gabriël van 1926 valt met de nodige fantasie op te maken, dat hij op 11 september 1942 samen met zijn vader gearresteerd is, wat door de site oorlogsbronnen.nl bevestigd wordt. Deze site bevat een andere kaart uit het Arolsen Archiv die aangeeft, dat het hele gezin van David en Hester op 11 september werd gearresteerd.

Kaart David Blanes, Arolsen Archiv

De site rkd.nl en de site van het joodsvirtueelmuseum geven met stelligheid als jaar van overlijden van David 1967 aan. Heeft David de verschikkingen van Auschwitz overleefd? Of is er daadwerkelijk sprake van verwisseling van twee personen? Dat laatste kan ik haast niet geloven, omdat ik weet hoe nauwkeurig de site joodsmonument.nl te werk gaat.

De oplossing van het vraagstuk lijkt me tamelijk voor de hand liggend. Wanneer alle bekende feiten over David op een rijtje worden gezet dan ontstaat een levensverhaal zoals ik dat hiervoor heb beschreven. Dan zou David als enige van zijn gezin Auschwitz hebben overleefd. En is er over zijn jaren tussen 1948 en 1967 niets over hem bekend. Het blijft dan overigens een raadsel waarom de site joodsmonument.nl volledig voorbij gaat aan het kunstenaarschap van David. Of toch? Werd ook hij in Auschwitz vermoord?

Is er een lezer die het juiste antwoord weet?

 

Tiel, 7 juli 2022