Genealogisch blog 639

Klasgenoot van Anne Frank

Dit verhaal over Herman Louis Koopman bevat een groot aantal witte vlekken. Dat heeft alles te maken met het feit, dat in sommige families een groot taboe rustte op de wederwaardigheden tijdens de Tweede Wereldoorlog van sommige familieleden. Over de oorlog werd eenvoudigweg niet gesproken, totaal niet gesproken, nooit. Veel mensen hebben hun oorlogsgeschiedenis, waaraan ze niet meer herinnerd wilden worden, mee het graf ingenomen. Dat maakt het voor de nabestaanden van die personen uiterst moeilijk, zo niet onmogelijk, te achterhalen, wat hun vader of moeder tijdens de oorlog heeft meegemaakt en hoe hij of zij daarmee is omgegaan.

Toen de kinderen van Herman Louis Koopman na zijn overlijden een foto vonden van hun vader als 15-jarige jongen waarop aan de achterkant geschreven was “1943, Fam. Kemp te Soest”, begon voor hen een zoektocht, die eigenlijk tot nu toe maar heel weinig resultaat heeft opgeleverd ondanks uitgebreide hulp van de Historische Vereniging Soest, die herhaalde malen opriep om informatie over de periode van de onderduik van Herman Louis Koopman in Soest te delen.

Achterzijde van foto

De kinderen van Herman Louis hadden werkelijk geen idee wat hun vader in 1943 in Soest heeft gedaan noch waarom hij daar terecht was gekomen. Ze kenden geen familie Kemp uit Soest. Toch bleek later, dat de familie Kemp in belangrijke mate heeft bijgedragen aan het overleven van de oorlog van vader Herman Louis. Hopelijk zal dit Genealogische blog ook bijdragen aan het invullen van de witte vlekken uit het leven van Herman Louis. Ik roep daarom iedereen, die iets van hem weet, op te reageren op dit Genealogisch blog.

Herman Louis Koopman van 29 april 1928 was de oudste van de drie zonen van boekhouder Hijman Koopman (1908-1987). De moeder van Herman Louis was Celiën Sara (Sara) Pront (1908-1979). Bij Sara verwekte Hijman nog een zoon, die de naam Johan kreeg. Johan kwam op deze wereld op 23 augustus 1930. Johan is de enige geweest van het gezin van Hijman en Sara die de oorlog niet heeft overleefd. Hijman en Sara gingen in 1949 uit elkaar. Daarna trad Hijman in het huwelijk met Catharina Adriana Bal. Uit dit tweede huwelijk is een zoon met de naam Marcel voortgekomen.

In 1960 was Hijman handelaar en keurmeester in postzegels. Hij had zijn winkel aan de Amsterdamse Nieuwe Zijds Voorburgwal. In 1969 verhuisde Hijman met zijn gezin naar Kalmthout in België, waar hij in 1987 overleed.

Over de jonge jaren van Herman Louis is mij alleen bekend, dat hij met zijn ouders in de President Steinstraat in de Amsterdamse Transvaalbuurt heeft gewoond.. Ook bekend is, dat Herman Louis op het Joods Lyceum in Amsterdam in het schooljaar 1941-1942 in het eerste leerjaar een klasgenoot was van Anne Frank. Het was in dat jaar voor joodse kinderen al verboden om op andere, dan joodse scholen te zitten. Ze moesten naar joodse scholen van de bezetter. De eerste klas van Anne Frank en Herman Louis Koopman bestond uit 18 jongens en 12 meisjes. In haar dagboek heeft Anne het over enkelen van hen gehad.

In 1943, zo ontdekten zijn kinderen, heeft Herman Louis een tijd doorgebracht bij de familie Kemp in Soest. De onderstaande foto is toen genomen.

Herman Louis Koopman, rechts, in Soest, 1943

Op de foto staat Herman Louis geheel rechts afgebeeld, een jongen van 15 jaar. Naast hem staat Judith Kemp en naast haar staat Harry Kemp. Harry was destijds lid van de padvinderij. Het heeft de nabestaanden van Herman Louis in hoge mate verbaasd, dat deze foto is genomen. Wanneer die in verkeerde handen gevallen zou zijn……

Bovenstaande foto is overigens de enige van Herman Louis als jongeman, een dierbare foto dus.

Het gezin Kemp woonde destijds en in de jaren na de oorlog aan de Rembrandtlaan op nummer 5 in Soest. De familie Kemp is in 1934 in Soest komen wonen, aanvankelijk op de Stadhouderslaan nummer 56. Het gezin Kemp was streng gelovig, Nederlands Hervormd. Vader Kemp is lid geweest van de Vrijwillige Christelijke Jongerenvereniging. Na de oorlog is vader Kemp, namens de CHU, kandidaat geweest voor een zetel in de Gemeenteraad van Soest.

Vader H.M. Kemp, dezelfde initialen als Herman Louis, is lid geweest van de Vrijwillige Landstorm, een paramilitaire organisatie. De Vrijwillige Landstorm is in 1914 opgericht om het Nederlandse leger te helpen bij de verdediging van ons land. In het begin van de Tweede Wereldoorlog heeft de Vrijwillige Landstorm meegevochten tegen de Duitsers. Na de bezetting is de Vrijwillige Landstorm door de Duitsers verboden. Begin 1940 werden Amersfoort en de plaatsen daar omheen geëvacueerd naar de Kop van Noord Holland, omdat daar hevige strijd werd verwacht. De familie Kemp heeft toen een tijd in Blokker doorgebracht.

Het is volstrekt onduidelijk hoe de ouders van Herman Louis en zijn broer de oorlog hebben overleefd, net zo min is duidelijk hoelang Herman Louis zelf “op bezoek” is geweest bij de familie Kemp. Toenmalige buurtbewoners hebben geen enkele herinnering aan hem. Zeker is in elk geval, dat Herman Louis met Kerst 1943 nog bij de familie Kemp was. Hij kreeg van hen als kerstgeschenk het boek “Jongens op de Geuzenvloot” door K. Norel. De kleinkinderen van de familie Kemp hadden geen idee, dat hun grootouders tijdens de oorlog onderdak hebben gegeven aan een of meerdere onderduikers. Daar sprak men niet over.

Kerstgeschenk

Uit de kaart van Herman Louis Koopman bij de Joodse Raad, die zich thans in het Arolsen Archiv bevindt, kunnen we opmaken, dat hij na de oorlog in Amsterdam terug is gekeerd en zich vestigde op Kinderdijkstraat nr. 67. Hij trouwde eerst met Geertruida Sijbrecht Rond, met wie hij twee zonen had. Later trad hij in het huwelijk met Daniëlle Rutten. Uit dit huwelijk werd nog een zoon geboren. Herman Louis adopteerde ook een dochter uit een eerdere relatie van Daniëlle Rutten. In 1969 nam zij de achternaam “Koopman” aan.

Herman Louis Koopman is overleden in Berlicum op 17 oktober 1995. Zijn stoffelijke resten werden in ’s Gravenhage aan de aarde toevertrouwd.

 

Tiel, 29 juli 2022