Genealogisch blog 502

Belastingambtenaar

Toen Jacob Leonard Alexander (Jacob) van Haeften op 1 mei 1904 per Koninklijk Besluit (KB) eervol ontslag kreeg bij de Belastingdienst, had hij er 55 dienstjaren opzitten. Jacob was in 1849, hij was toen 18 jaar, begonnen als klerk ten kantore van de Rijksontvanger in Oudshoorn. Hij beëindigde zijn carrière als ontvanger der invoerrechten en accijnzen te Nijmegen. Bij zijn ontslag werd zijn staat van dienst opgemaakt als grondslag voor het Pensioenfonds, waaruit hij vanaf dat moment zijn inkomsten zou krijgen.

Staat van Dienst van Jacob Leonard Alexander van Haeften

Uit zijn Staat van Dienst valt op te maken, dat Jacob bij de Belastingdienst eindigde met een jaarsalaris van fl. 3500. Bovendien had hij een vaste vergoeding gekregen voor bureaukosten van fl. 3365. Wonderlijk genoeg werden die fl. 3365 als kosten van beheer weer van zijn totale inkomen afgetrokken, zodat zijn grondslag voor pensioen fl. 3500 per jaar was. Dat was een behoorlijk inkomen voor die tijd.

De achterzijde van zijn Staat van Dienst bevatte een omschrijving van de Landsbetrekkingen, die Jacob in burgerlijke dienst had vervuld van 1849 tot 1904, hoewel de gegevens van zijn Landsbetrekkingen pas exact omschreven zijn vanaf het moment, dat Jacob op 27 mei 1864 in Heusden de aanstelling kreeg van controleur bij de Directe Belastingen, Invoerrechten en Accijnzen. Voor die tijd was hij werkzaam als klerk bij de Belastingdienst.in Oudshoorn en Doetinchem. Deze eerste standplaatsen waren vooral een scholingstijd voor Jacob. In 1850 moest hij in Utrecht een drie dagen durend examen afleggen, waarvoor hij uiteraard slaagde. In 1859 ontving hij de benoeming van surnumerair (boventallig) ambtenaar bij de Directe Belastingen, In- en Uitgaande Rechten en Accijnzen in Doetinchem.

Omschrijving der Landsbetrekkingen

In 1864 volgde voor Jacob de bevordering tot controleur bij ’s Rijks Belastingdienst, eerst in Heusden en vervolgens in Zuidhorn (1865), Bedum (1867), Lobith (1870), Deventer (1878) en Gouda (1881). Jacob sloot zijn carrière af als Ontvanger der belastingen in Nijmegen (1891). De voortdurende veranderingen van standplaats hielden voor Jacob en zijn gezin ook steeds verhuizingen in. Het was in de 19^e eeuw gebruikelijk, dat functieveranderingen in Rijks Dienst werden vermeld in de dagbladen. Na zijn eervolle ontslag uit de Rijksdienst bleven Jacob, zijn echtgenote (tot aan hun dood) en hun nog thuiswonende kinderen in Nijmegen domicilie houden.

Op zijn Staat van Dienst uit 1904 staat vermeld, dat Jacob nog twee kinderen had, die ten laste van hem kwamen. Dat waren dochter Anna Wilhelmina Henriëtte, die op 16 juni 1872 in Herwen en Aerdt (Lobith) ter wereld kwam. Anna trouwde pas in 1920, toen ze al 47 jaar oud was, met Alexander Agathon von Weiler, en jongste zoon Jacob Leonard Anne van 10 mei 1880, dei zijn hele leven ongehuwd bleef en pas na 1910 verhuisde naar ‘s Gravenhage. Oudste zoon Petrus Adrianus Cornelia Mari van 1 februari 1870, over wie ik vertelde in Genealogisch blog 424 van 10 februari 2020, was militair en woonde in de kazerne tot hij na 1913 vertrok naar Chili. In dat land overleed hij op 4 juni 1953 op 83-jarige leeftijd. Tweede dochter Louise Franciska, die ook geboren werd in Herwen en Aerdt op 30 december 1873, was in 1897 al in het huwelijksbootje gestapt met Petrus Johannes Pous Koolhaas, verre familie van haar moeder.

Jonkheer Jacob had niet alleen deze kinderen, maar ook nog een doodgeboren zoon van 1866 verwekt bij Agatha Anna (Agatha) Koolhaas, met wie hij trouwde in Doetinchem op 3 oktober 1865. Agatha was een dochter van Hendrik Margriet Gijsbert Koolhaas en Anna Wilhelmina Nahuijs. Agatha werd in Doetinchem op 13 november 1843 geboren.

Jacob zelf zag het eerste levenslicht in Arnhem op 14 juli 1831. Zijn ouders waren Petrus Adrianus van Haeften (1805-1866) en Cornelia Jacoba Maria van Outhoorn. (1795-1864). Jacob volgde met zijn maatschappelijke carrière ongeveer het voorbeeld van zijn vader, die ook bij de Belastingdienst had gewerkt, maar die een uitstapje maakte naar het Kadaster. Overigens, Petrus Adrianus van Haeften heeft uitgebreid onderzoek gedaan naar de genealogie van de familie Van Haeften en zijn bevindingen in 1841 vastgelegd voor het nageslacht. Ik heb daarvan dankbaar gebruik gemaakt.

Petrus Adrianus van Haeften

Jacob was op 13 juni 1867 getuige bij het huwelijk van zijn broer Adriaan Constant van Haeften 1830-1894), de Schout bij nacht over wie ik schreef ik Genealogisch blog 47 van 5 april 2016, en Johanna Bouwdewina Boot (1840-1868). In 1889 was hij nog een keer huwelijksgetuige, nu toen zijn nicht Petronella Adriana van Haeften, een dochter van de hiervoor genoemde zeebonk Adriaan Constant, haar ja-woord gaf aan Henri Paul Jules Tutein Noltenius, die burgemeester is geweest van Apeldoorn en over wie ik vertelde in Genealogisch blog 373 van 7 juni 2019.

In de wintermaanden van begin 1876 was de waterstand in de Waal en de Maas der mate hoog, dat zich onder meer bij Lobith, waar Jacob toen woonde, ernstige problemen voordeden. De arbeiders van de plaatselijke steenfabriek en medewerkers van Rijkswaterstaat die in de buurt aan het werk waren, konden vier weken lang hun werkzaamheden niet uitoefenen door de overstromingen en waren daardoor verstoken van inkomen. In Lobith werd op 13 maart 1876, onder voorzitterschap van burgemeester H.H. Christjani (burgemeester van 1870-1900), door de plaatselijke notabelen een comité opgericht om geld in te zamelen voor de getroffenen. Jacob maakte ook deel uit van dat comité. Het comité deed in het betreffende krantenbericht de toezegging alle giften te zullen vermelden in de pers.

Nieuws van de Dag, d.d. 17-03-1876

Echtgenote Agatha Anna Koolhaas overleed in Nijmegen op 3 april 1905 om 0.30 uur. Zij was toen 61 jaar oud. Van haar overlijden is dezelfde dag aangifte gedaan. De stoffelijke resten van Agatha werden op 6 april 1905 in Nijmegen begraven.

Jacob Leonard Alexander van Haeften overleefde zijn vrouw bijna zeven jaar. Aan zijn leven kwam, ook in Nijmegen, een einde op 9 januari 1912. Ik ga ervan uit, dat hij een paar dagen later in Nijmegen begraven is.

 

Tiel, 15 januari 2021

 

==============================================