Genealogisch blog 189

Bella Vista

Wie eind 19^e en begin 20^ste eeuw wandelde vanuit het dorpscentrum van Vorden via de Zutphenseweg naar Zutphen passeerde op nummer 38 de imposante villa “Bella Vista”. De Vordense notaris jonkheer Petrus Adrianus Cornelis Mari (Petrus) van Haeften liet het huis met koetsen- en paardenstallen in 1872/1873 bouwen, twee jaar na zijn beëdiging.

Van Haeften was op grond van artikel 5 van de Wet van 9 juli 1842, Stb. 20, op het Notarisambt, verplicht om in zijn standplaats Vorden te gaan wonen. Hij liet zich daarom per 24 november 1871 inschrijven als inwoner van Vorden, al had hij nog geen woning binnen de gemeente. Hij nam al eind 1871 de eerste stap om Bella Vista te laten bouwen, door contact te zoeken met de Zutphense architect Jacobus Adrianus Gerretsen. Op de plek waar Bella Vista zou verrijzen stond niet eerder een huis.  De grond, deels landbouwgrond, deels bos, was eigendom van het Bornhof, een Zutphense instelling voor armenzorg, waarvan de oorsprong ligt in de veertiende eeuw. De onderhandelingen over koop van de grond en afkoop van bestaande pachtcontracten vonden plaats in de eerste maanden van 1872. Toen maakte Gerretsen ook de tekeningen en het bestek voor het huis. Aanbesteding vond plaats in april 1872. De bouw werd voltooid in het voorjaar van 1873 en toen werd het huis betrokken. Op 16 juni van dat jaar werd ook Henrietta van Haeften-Coops als inwoonster van Vorden geregistreerd, evenals haar vader Derk Coops, dienstmeid Berendina Masselink en knecht Adolphus Rougoor.

In de tussentijd woonde Van Haeften in een nu niet meer bestaande gehuurde villa, Heidepark, verderop aan de Zutphenseweg, maar net een paar honderd meter over de grens van Vorden en Warnsveld. Het was huis B 41 van de gemeente Warnsveld. Dat was niet helemaal in overeenstemming met de eis van de Wet op het Notarisambt, maar kennelijk acceptabel als overgangssituatie. Op 26 oktober 1872 werden Henrietta Coops als hoofdbewoonster!, haar vader en het uit Doetinchem meegekomen personeel ingeschreven als inwoners van Warnsveld op het adres B 41.  Ze werden weer uitgeschreven op 27 mei 1873, een paar weken voordat ze in Vorden ingeschreven werden. 

Petrus Adrianus Cornelis Mari van Haeften kwam in Arnhem op 11 december 1832 ter wereld als derde van de vijf kinderen van Petrus Adrianus van Haeften (1805-1866) en Cornelia Jacoba Maria van Outhoorn (1795-1864). Vader Petrus was ten tijde van de geboorte van zijn oudste kind controleur bij het Kadaster in Gelderland. Hij was degene, die zich intensief heeft bezig gehouden met de genealogie van de familie Van Haeften.

Petrus Adrianus Cornelis Marie van Haeften

Toen hij 34 jaar oud was, verbond Dirk Simons, de burgemeester van Doetinchem en optredend als ambtenaar van de Burgerlijke Stand, Petrus op 5 september 1867, in de echt met Henriëtte Diederika Coops (1838-1927), dochter van Derk Coops en Diederika Johanna Coops. Petrus was toen kandidaat-notaris in Doetinchem. Het jonge stel is in 1871, ingeschreven per 24 november,  naar Vorden verhuisd, waar Petrus secretaris werd van de feestcommissie, die de opdracht had  het 25-jarig bestaan van muziekvereniging “Concordia” te organiseren.

Naambordje

Petrus, gekend door zijn enorme bakkebaarden, werd op 7 oktober 1871 benoemd tot notaris in Vorden. Zijn beëdiging vond plaats op 26 oktober daaraan volgend. Toen Petrus en Henriëtte in 1873 hun intrek namen in “Bella Vista”, verhuisde de vader van Henriëtte vanuit Warnsveld ook daarheen, hij was inmiddels weduwnaar. Echter, hij heeft daar niet lang kunnen genieten, want twee maanden later overleed hij.  
 Petrus hield als notaris kantoor aan huis, een gedeelte van de beneden verdieping van de villa was daartoe in gericht. De woonkamer bevond zich boven. In het huis woonden ook enkele mensen, die in dienst waren bij Petrus en Henriëtte. Tot aan zijn dood op14 maart 1908 is Petrus notaris van Vorden gebleven.

  Bella Vista

Een jaar na de bouw van het nieuwe huis kwam zoon Petrus Adrianus ter wereld. Hij kreeg de roepnaam Piet. Vier jaar later werd dochter Diederika Johanna geboren. Zij werd vier dagen later door ds. Cordes in de NH-Kerk van Vorden gedoopt. Piet en Diederika zijn beiden nooit getrouwd. Na de dood van hun moeder op 18 september 1927 bleven beiden de rest van hun leven op “Bella Vista” wonen.

Petrus Van Haeften was in 1896 25 jaar notaris van Vorden. Dat werd op 7 oktober van dat jaar op grootse wijze herdacht. Ter ere van de jubilaris werden twee feestgedichten geschreven, een met de titel “Op het Zilveren Ambtsfeest” en de ander was getiteld “Rijs”, daarmee verwijzend naar de wijze waarop zijn beroemde voorvader Dirk van Haeften in 1511 Zaltbommel op de Bourgondiërs veroverde. In het gedicht heet Dirk abusievelijk Floor.

Rijs!

De wakk’re Floor van Haeften,

Een ridder, vroom en vroed,

Ging scheep met luttel dapp’ren,

Die steunden op zijn moed.

Zij naakten ’t sterke Bommel;

De vest was spoedig prijs;

Eén woord slechts sprak Van Haeften:

’t Klonk van zijn lippen: “Rijs!”

Een telg uit ’t oud geslachte

Viert thans een Zilv’ren feest.

Hoe vaak is hij voor velen

De raadsman reeds geweest!

Ook hij sprak menig malen

Naar zijner Vaad’ren wijs,

 Waar ’t goede viel te steunen,

Het machtig woordje: “Rijs!”

De vrome bede klinkt thans

Uit onzen kindermond:

“Spaar, Heer! Voor Vrouw en Kind’ren

“Hem lang na dezen stond!

“En komt de dag genaken

“Voor d’ onbekende reis,

“Dat dan na ’t vruchtbaar leven

“Voor hem de morgen rijz’!

Rijs!

De notaris en zijn vrouw waren in 1892 25 jaar getrouwd. Bij het feest ter gelegenheid daarvan in het Nutsgebouw nodigden ze alle 2500 bewoners van Vorden uit. Op kosten van het bruidspaar mochten de genodigden net zoveel drinken als ze wilden. Deze geste waardeerde de bevolking van Vorden ten zeerste.

Dochter Diederika trok zich het lot van dieren enorm aan. Wanneer kinderen uit de buurt een gewond vogeltje hadden gevonden, dan brachten ze dat naar de jonkvrouw, die soms opendeed gekleed in een baljurk. Voor het brengen van het gewonde diertje kregen de kinderen een reep chocolade. Wanneer het vogeltje door de goede zorgen van Diederika weer was opgeknapt, dan zette de jonkvrouw het beestje weer uit in het dichtbegroeide bos achter “Bella Vista”. De huidige straatnaam “Vogelbosje” herinnert daaraan nog. Diederika overleed op 12 april 1954 in Bussum. Twee maanden eerder was ze, om onbekende reden, van “Bella Vista” verhuisd naar Zutphenseweg 83. De teraardebestelling vond plaats op 15 april 1954 in Vorden.

Overlijdensadvertentie Diederika Johanna van Haeften

Na het overlijden van zijn zus woonde jonker Piet helemaal alleen op “Bella Vista”, hij had ook geen personeel meer. In zijn jonge jaren woonde Piet op verschillende plaatsen in de buurt van Vorden, maar ook in ’s Gravenhage. Pas in 1915 keerde hij definitief terug naar Vorden. Van beroep was bij controleur bij het Kadaster. De zonderlinge jonker had nauwelijks contact met de bevolking van Vorden. Wanneer een onbekende aan de deur kwam, deed hij niet open. Kwam een bekende aan de deur, dan kon die rekenen op een uitnodiging om met Piet een glas wijn te drinken. Alleen in de grote villa was de jonker erg bang voor inbrekers. Hij had altijd een jachtgeweer uit zijn grote verzameling wapens voor ze klaar liggen. Hij was gewoon te zeggen:

“Ik schiet ze door hun donder”.

Van de andere kant was hij kunstzinnig. Hij was een verdienstelijk kunstschilder. Van de planten, die rond “Bella Vista” groeiden, maakte hij verschillende zalven. Zijn brandzalf was in de wijde omtrek bekend. Jonker Piet was in Vorden één van de eersten, die een fototoestel had. Hij ontwikkelde zich tot een verdienstelijk amateurfotograaf, die vele, nu waardevolle opnamen van Vorden en omgeving maakte. De natuur legde hij bij voorkeur vast op de glasplaat, maar ook werkende boeren. Zo’n 100 glasplaatfoto’s van hem zijn bewaard gebleven en thans in het bezit van de vereniging “Oud Vorden”.

Foto gemaakt door Piet van Haeften, koets voor Bella Vista

Jonker Piet had zo zijn principes. Toen de AOW werd ingevoerd, weigerde hij die te ontvangen, want hij had er niet voor betaald.

In 1960 verkocht Piet “Bella Vista” aan J.W. Emsbroek met het recht van vrije huur tot aan zijn dood. Piet is overleden 29 juni 1965, 91 jaar oud. Daarna heeft “Bella Vista” enige tijd leeggestaan alvorens verhuurd te worden aan onder meer Franse lassers, die werkten aan de gasleidingen vanuit Slochteren. In 1971 liet eigenaar J.W. Emsbroek de ernstig verwaarloosde villa slopen en een nieuw huis bouwen, waar hij met zijn echtgenote introk. Hij verkocht toen een deel van het bos achter het nieuwe huis, dat in 2006 weer in andere handen overging.

Tiel, 03-05-2017