genealogisch blog 371

Erkenning

Ik heb het altijd fijn gevonden, dat met mij nog een paar mensen zich bezighouden met de stamboom van de van oorsprong adellijke familie Van Haeften uit de Betuwe. Je kunt elkaar helpen en aanvullen. Nu eens heeft deze gelegenheid een archief te bezoeken, dan weer gene. Samen kom je verder dan alleen. Voorwaarde is, dat je je kennis deelt met anderen en niet als een kloek blijft zitten op de kennis van de familie, die je bij elkaar vergaard hebt. Ik heb al vaak ervaren, dat het samenwerken met anderen leidt tot onverwachte resultaten.

Recentelijk heeft een lid van de Belgisch-Argentijnse tak van de familie Von Haeften een bezoek gebracht aan het Rijks Archief van België in Brussel. Hij deed daar een interessante vondst en stuurde mij en anderen scans van een groot aantal documenten met de titel “Memoire pour Reconnaisance von Haeften” met daarbij een groot aantal kopieën uit een boek over de genealogie het Franse geslacht Chastillon (Châtillon) sur Marne.

De documenten en het boek waren afkomstig van Frederick Berthold Anne Marie (Frederick) von Haeften, die op 5 september 1852 in Leuven werd geboren. Hij was de oudste zoon van Jules Antoine Joseph von Haeften (1825-1870) en Alexandrine Adèle Hubertine Bertholde Laurencia (Laurence) de Ryckman de Betz (1827-1908).

Laurence de Ryckman de Betz

De familie De Ryckman de Betz was in de Zuidelijke Nederlanden een vooraanstaande familie die in 1822 adelserkenning verkreeg. Ze mochten zich “baron” noemen. De Belgische familie Von Haeften was oorspronkelijk uit Duitsland afkomstig en liet zich ook “baron” noemen, maar deze familie is officieel nooit in de adelstand verheven. In Duitsland behoorde de familie Von Haeften tot de landadel. In de Franse tijd echter werd de adel afgeschaft, iedereen was gelijk. In het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden werd in 1822 de adel hersteld. De nakomelingen van Barthold en Reinier van Haeften mochten het predicaat “barones” weer voeren, het waren allemaal dames. De nakomelingen van Adriaan van Haeften mochten na 1844 het predicaat “jonkheer” voeren. Ze kregen niet het zo gewenste predicaat van “baron”, omdat Adriaan niet overtuigend kon aantonen, dat hij een afstammeling was van het middeleeuwse adellijke geslacht Van Haeften. Ik heb daarover in het verleden verschillende malen geschreven. In 1831 vond de afscheiding van België van Nederland plaats.

Mémoire pour reconnaissance Von Haeften

Op basis van de documenten, die Frederick von Haeften heeft achtergelaten in zijn “Mëmoire pour reconnaissance von Haeften” ben ik van mening, dat de Belgische Von Haeftens weliswaar het predicaat “baron” voerden, maar dat zij als zodanig nooit officieel zijn erkend, en dat ook hun familiewapen niet werd erkend in België. Waarom zou Frederick zich anders zo veel moeite getroost hebben?

De documenten die Frederick verzameld heeft in zijn “Mémoires” vertonen grote overeenkomst met de stukken, die Adriaan van Haeften (1766-1848) in de jaren 1840-1844 ter onderbouwing van zijn aanvrage van het predicaat “baron” aan de Nederlandse Hogeraad van Adel heeft gestuurd en die uiteindelijk resulteerden in het predicaat “jonkheer”. Uit de documenten van Frederick blijkt, dat hij voor zijn bewijsvoering contacten moet hebben gehad met familieleden in Nederland en Duitsland. Hij baseerde zijn genealogie van de Belgische tak van de familie Von Haeften op de drie grote stambomen die er bestaan over de familie Van/Von Haeften. De Duitse stamboom is afgeleid van de Nederlandse stamboom, die zich destijds op kasteel Blitterswijck bevond en die thans, in zeer slechte staat, in Schotland is bij de clan van Mackay, erfgenamen van de laatste adellijke Magriet Anne van Haeften, die in 1844 overleed. De Belgische stamboom is afgeleid van zowel de Nederlandse als de Duitse en bevindt zich tegenwoordig bij de familie Von Haeften in Argentinië.

Voordat ik verder ga met de documenten van Fredrick is het goed hemzelf eerst wat nader te omschrijven. In de documenten noemde Fredrick zich de oudste en enige zoon van Jules Antoine Joseph von Haeften en Laurence de Ryckman de Betz. Dat is niet helemaal juist, Fredrick had nog een jonger broertje Reynold Maria Josephus Bartholdus, die in 1854 geboren werd. Dit jochie werd echter maar 9 jaar oud. Fredrick koos na zijn studie voor werk in de diplomatieke dienst. Hij werd attaché de légation, medewerker op een legatie. Een legatie was een diplomatieke vertegenwoordiging (of het gebouw daarvan) die — zoals vastgesteld op het Congres van Wenen van 1815 — één rang lager was dan een ambassade. In de jaren na de Koude Oorlog en de ontmanteling van de Sovjet Unie verdwenen de laatste legaties in Europa. Frederick woonde, wanneer hij niet in het buitenland verbleef, op het kasteel van Bets in Geetbets in Vlaams Brabant. Het kasteel was eigendom van de familie van zijn moeder.

Kasteel van Bets

Ik veronderstel, dat Frederick, geïnspireerd door het (gedeeltelijke) succes van Adriaan van Haeften, begonnen is met het verzamelen van genealogische aantekeningen voor erkenning als baron. Hij was duidelijk van plan zich te richten tot de griffie van de Belgische Raad van Adel. Een brief aan die Raad had hij  in concept al geschreven en naderhand nog voorzien van talrijke aanvullingen in de marge.

 

Overlijdensbericht van Frederick von Haeften

Uit de beschikbare documenten valt af te leiden, dat Frederic niet zo ver gekomen is. De documenten bevatten ongeordende genealogische aantekeningen en genoemde conceptbrief aan de Raad van Adel. Frederick heeft zijn werk niet kunnen afmaken, omdat hij op 17 september 1886, vermoedelijk tijdens een vakantie aan de kust in Blankenberge, is overleden. De akte van overlijden vermeldt, dat hij op de Zeedijk in gasthof Godderis stierf. Hij was pas 34 jaar oud. Drie dagen na zijn overlijden, werd zijn stoffelijk overschot begraven is Geetbets.

Om zijn argumentatie kracht bij te zetten had Fredrick een enorme lijst met bewijs voerende documenten verzameld, zoals overlijdensakten, geboorteakten, notariële akten etc.

Overzicht van door Frederick von Haeften verzamelde documenten (detail)

Frederick heeft zijn aantekeningen van zo veel mogelijk tekeningen van de wapens van het geslacht Van Haeften en aangetrouwde families voorzien. Alles met het doel de Belgische Raad van Adel ervan te overtuigen, dat hij en zijn familie officieel erkend dienden te worden als adellijke lieden met het predicaat “baron”, en dat het niet zomaar was, dat Fredrick en zijn verwanten zich baron of barones lieten noemen. Al hun voorouders waren dat.

Wapentekeningen door Frederick von Haeften

Het was voor Frederick makkelijker dan voor Adriaan van Haeften om te bewijzen, dat hij afstamde van de adellijke Betuwse Van Haeftens. Hij was in rechte lijn via Verwolde en Duitsland een nakomeling van de ridders die in de 14^e en 15^e eeuw in de Tieler- en Bommelerwaard leefden. Voor Adriaan van Haeften was dat bewijs een hachelijke zaak, omdat hij niet 100% hard kon maken, dat de Utrechtse van Haeftens rechtstreeks afstamden van de Betuwse ridders.

Ik heb al betoogd, dat Fredrick von Haeften vrijwel zeker nooit een officieel verzoekschrift heeft ingediend bij de Belgische Raad van Adel, omdat hij zo jong overleed. Dat neemt niet weg, dat zijn nu tevoorschijn gekomen aantekeningen veel interessante aanvullingen bevatten op reeds bekende gegevens over het geslacht Van Haeften. De latere familieleden van Frederick moeten het formeel zonder het predicaat “baron” doen, omdat in de Franse Tijd de adel werd afgeschaft en er, voor zover bekend, geen nieuwe pogingen gedaan zijn voor de erkenning als “baron”.

Tiel, 29 mei 2019