Genealogisch blog 69

Hendrik

Er liepen in de 19^e eeuw in Amersfoort zes Wellingen rond met de eenvoudige naam ‘Hendrik’. Eigenlijk waren het er maar vier, want twee van hen zullen nauwelijks gelopen hebben. De een ging al voor zijn tweede verjaardag hemelen, de ander werd maar drie jaar. Van de overige vier was Hendrik wel de meest opvallende.

Ja, maar welke Hendrik dan?, zult u vragen. Ik heb het over de Hendrik, die op zaterdag 30 mei 1818 om 06:00 uur geboren werd. Hij was later een opvallende figuur, al wedijverde Hendrik, die op dinsdag 28 juli 1807 in de Kromme Elleboogkerk gedoopt werd met de eerste om de titel wie de opvallendste was.

Hendrik begon zijn maatschappelijke carrière als wever. Amersfoort kende in de 19^e eeuw een bloeiende textielindustrie. Hij werd later barbier en tenslotte tuinder. Hendrik werd in 1807 geboren. Zijn ouders waren Nol Welling en Cecilia Ebing. Hendrik was een opvallende figuur door zijn vier huwelijken. Hij trouwde eerste op 24-jarige leeftijd met dienstbode Clasina Tolboom. Het stel kreeg acht kinderen. Na de dood van Clasina in 1852 hertrouwde Hendrik een jaar later met een andere dienstbode: Maria van Doorn, die toen 33 jaar oud was. Hendrik en Maria kregen nog eens vier kinderen, van wie alleen zoon Hendrik een lang leven beschoren was. De andere drie kinderen kwamen levenloos ter wereld. Toen Maria in 1857 kort na de geboorte van Hendrik overleed, trouwde vader Hendrik een jaar later met de 51-jarige Antje Aartschen van de Burg. Dit huwelijk duurde acht jaar, want Antje, eerder weduwe van Toon Epskamp, stierf in 1866. Op 60-jarige leeftijd trad Hendrik voor de vierde keer in het huwelijk met Gerritje Epskamp, die toen 45 jaar oud was. Gerritje overleed in 1885, Hendrik was toen al vijf jaar heengegaan.

Van Hendrik, die niet kon schrijven, kan nog gezegd worden, dat hij binnen de familie redelijk populair was, want hij werd diverse keren gevraagd getuige te zijn bij een huwelijk of bij aangifte van een geboorte of overlijden.

Akte van overlijden van Hendrik Welling

De echt opvallende Hendrik werd op zaterdag 30 mei 1818 geboren als zesde van de tien kinderen van Gijs Welling en Kaatje Smit. Hendrik trouwde slechts twee keer, eerst in 1856 – hij was toen al 38 – met Johanna Adriana Bousie en in 1874, een jaar na het overlijden van Johanna, met de 51-jarige Johanna Rutter. Bij eerstgenoemde Johanna had Hendrik twee kinderen, een zoon en een dochter. Zoon Gijs trok naar Rotterdam, waar hij in 1882 een twintig jaar oudere vrouw trouwde. Dochter Alijda was net een jaar oud, toen ze overleed.

Nee, Hendrik was niet opvallend door zijn huwelijken, maar wel door zijn werk en de adressen waar hij gewoond heeft. Hendrik woonde, volgens de volkstelling van 1830 in de Slijkstraat op nr. 127. Eind oktober 1865 kocht Hendrik, inmiddels van beroep stadsaanplakker, voor fl. 700,- ( fl. 100,- contant en  fl. 600,- als 5% hypotheek) van stadsvisafslager Willem Smit het huis aan de Langegracht nr. 199. Bij deze woning in het centrum van Amersfoort hoorde een achteruitgang naast de St. Joriskerk, waarvoor Hendrik grondrente verschuldigd was.

Blijkbaar was het beroep van stadsaanplakker destijds geen full time baan. In een advertentie van 5 oktober 1868 bracht A.R.A. Manuel de Amersfoortse ingezetenen ter kennis, dat hij zijn handel in turf en kachelblokken per 1 november daarop volgend zou beëindigen en dat Hendrik per direct niet meer bij hem in dienst was. Op 9 oktober 1868 plaatste Hendrik zelf een advertentie in de Amersfootsche Courant met de mededeling, dat hij voor eigen rekening de “Turf en Kagchelblokkenhandel”, tot dusver gedreven door de heer A.R.A. Manuel, voortzette.

Amersfoortsche Courant, d.d. 09-10-1868

De handel van Hendrik in turf en kachelblokken moet in de loop der jaren flink gegroeid zijn. In 1880 dong hij vergeefs mee naar de aanbesteding van de Gemeente Amersfoort voor de levering 1400 dubbele hectoliters (tonnen) beste lange friesche turf voor de gemeente en 1100 dubb. hect. voor het St. Pieters- en Bloklandgasthuis.

Het meest opvallende bij Hendrik, echter, waren zijn naam en leeftijd bij overlijden. Volgens de akte van overlijden was Hendrik 73 jaar oud, toen hij op 9 oktober 1891 stierf. Hij was immers in 1818 geboren. Maar zijn echtgenote liet in een rouwadvertentie weten, dat, voorzien van de laatste H.H. Sacramenten, haar geliefde echtgenoot Hendrikus in de ouderdom van ruim 75 jaren was overleden. Was zijn echtgenote werkelijk niet op de hoogte van de leeftijd van Hendrik? Kende zij diens werkelijke naam niet? Of was in de advertentie sprake van drukfouten? We zullen het nooit weten.

Nieuwe Amersfoortsche Courant, d.d. 10-10-1891

Hendrik moet een waar familiemens geweest zijn. Tal van keren staat zijn naam als getuige genoemd in geboorte-, huwelijks- en overlijdensakten.

Hendrik was niet alleen opvallend, hij was ook nog eens mysterieus. Volgens een advertentie in de Amersfoortsche Courant van 25 januari 1881 was notaris A.H. Drijfhout van Hooff voornemens om op 2 februari 1881 in het sterfhuis van Hendrik aan de Teutstraat nr. 132 openbaar en tegen contante betaling meubelen en huisraad alsmede een grote partij bloemen en bloembakken te verkopen. En in 1932 kondigde de Eembode aan, dat ter overname werden aangeboden bloemen, planten, gereedschappen en een schuur van de reeds 100 jaar bestaande tuinmanszaak aan de Kruiskamp van Hendrik, die in de Teut woonde. Wie vroeger in de Teut woonde had niet veel aanzien in Amersfoort.

Amersfoortsche Courant, d.d. 28-01-1881

Was Hendrik naast wever, barbier, stadsaanplakker en handelaar in turf en kachelblokken ook nog tuinder? Of was er er nog een Hendrik Welling?

Een goede lezer weet het antwoord al. De te koop aangeboden bloemen en bloembakken, gereedschappen en schuur behoorden toe aan Hendrik Welling, die leefde van 1807 tot 23 september 1880. In zijn akte van overlijden werd vermeld, dat zijn beroep tuinman was. Zijn zoon Hendrik zette het bedrijf van hun vader voort tot hij er geen brood meer inzag en timmerman werd.

Tiel, 02-07-2016