Genealogisch blog 75

Hogeweg

Een paar weken geleden reed ik van Arnhem naar Amersfoort. Via de A12, de A30, de A1 en de A28 kwam ik over de Hogeweg Amersfoort binnen. De Hogeweg is de belangrijkste weg om de stad binnen te komen. Ik keek mijn ogen weer eens uit, toen ik daar reed, zoals dat deel van de stad veranderd is in de loop der jaren.

Tot hun dood hebben de ouders van mijn vader gewoond op het adres Hogeweg 106. Na hun dood heeft een tante van mij nog een aantal jaren in het ouderlijk huis gewoond. Als kleine jongen heb ik verschillende keren bij mijn grootouder gelogeerd. Opa en oma woonden in de stad en toch ook weer niet. Het huis van mijn grootouders was het voorlaatste huis aan hun kant van de Hogeweg. Naast het huis van opa en oma was alleen nog de boerderij van Van Mastenbroek en daarnaast de brug over het Valleikanaal, dat de Barneveldse Beek verbindt met de Eem.

Boerderij van Van Mastenbroek

Ook in de jaren ’50 van de vorige eeuw was de Hogeweg de belangrijkste weg om Amersfoort binnen te komen of uit te gaan. Vanaf de Randenbroekerweg tot aan het Valleikanaal was er tegenover het huis van mijn grootouders alleen bebouwing langs de Hogeweg. Maar het duurde niet lang of er werden flats en gezinswoningen gebouwd langs de Bachweg. ook werd toen de Ringweg Randenbroek aangelegd. Het doorgaande verkeer, dat Amersfoort binnenkwam, werd destijds via de Randenbroekerweg verder geleid, het verkeer dat in het centrum van de stad moest zijn, volgde de Hogeweg verder en boog net voorbij het voormalige Militaire Hospitaal rechtsaf de huidige Flierbeeksingel op, langs de garage van Jan Janssen, een broer van de moeder van mijn moeder.

Bachweg 1967, gezien vanuit de voorkamer van mijn grootouders

Wanneer er verder niets te doen was, zaten mijn grootouders in de voorkamer naar het steeds drukker wordende verkeer op de Hogeweg te kijken. Vanuit de voorkamer gezien was de stoel rechts aan het raam altijd voor oma en de linker voor opa. Naast opa’s stoel stond een tijdje een tafeltje, waarop zijn koperen rookstel stond. Een driehoekige plaat met daarop een houder voor een lucifersdoosje, een tabakspot, een beker voor sigaretten en een houten met koper beslagen doos voor sigaren. Ik bewaar het rookstel nog altijd als dierbaar aandenken aan mijn grootvader. 

Hogeweg 1967

Vaak heb ikzelf, als kleine jongen, bij mijn grootouders ook voor het raam gezeten. Ik turfde altijd de merken van de auto’s die voorbij kwamen. Daardoor wist ik precies welke auto’s destijds populair waren. Toen moet mijn gevoel voor statistiek ontstaan zijn. Het mooiste vond ik de lange militaire colonnes met tanks en ander zwaar materieel die naar de Veluwe trokken om daar te oefenen. Een keer heb ik op de hoek Hogeweg-Randerbroekerweg een ongeluk zien gebeuren. Een man op een motorfiets dacht in de bocht een vrachtauto te kunnen passeren. Hij nam de bocht te scherp en gleed onder de vrachtauto. Gewond werd hij naar het ziekenhuis afgevoerd.

Af en toe namen mijn gootouders me mee op een fietstocht langs de Hogeweg naar Hoevelaken om daar in het restaurant van Schep een kopje koffie te drinken. Achterop de fiets bij opa keek ik naar de koeien in de weilanden. Oma zong op de fiets altijd liedjes. Voor mij was een kopje koffie drinken bij Hotel, Café, Restaurant “Kruispunt Hoevelaken” van J. Schep - zelf dronk ik uiteraard nog geen koffie, maar ik was helemaal blij met zo’n buikflesje Riedel -  een soort van thuiskomen, want in Amsterdam had de familie Schep, om de hoek van de Bredeweg, op de Hogeweg een snackbar met heerlijk ijs. Nog voor een dubbeltje. Ging je de volgende hoek om, langs kruidenier De Gruyter (u weet wel, die van het snoepje van de week) de Middenweg op, dan was de eerste winkel daar de luxe bakkerij van Schep. Heerlijk gebak hadden ze daar, herinner ik mij, maar alleen bij verjaardagen en andere feestdagen.

Suikerzakje van Kruispunt Hoevelaken

Vanuit het raam van de slaapkamer van mijn grootouders had je een goed uitzicht op het erf van de boerderij van Van Mastenbroek. Enkele schuren en een hooiberg. Vaak stond er een tractor. Daarachter lagen weilanden tot aan de dijk waarover de treinen naar Zwolle en Apeldoorn reden. Langs het Valleikanaal liep een wandelpad daarheen, de tegenwoordige Ringweg Kruiskamp. Vaak heb ik met mijn opa de wandeling naar het spoor gemaakt. Dat was wel twee uur lopen, heen langs de ene kant en terug langs de andere. Het kanaal oversteken kon via de spoorbrug. Af en toe moesten we een hek sluiten tussen de landerijen van de ene en de andere boer. Een enkele keer kwam een brutale koe eens een kijkje nemen naar die wandelaars.

Mijn eerder genoemde tante, Nel heette ze, had als hobby fotograferen. Ze maakte niet alleen huiselijke kiekjes, maar heeft ook veel van de woonomgeving vast gelegd. Sterker nog van heel Amersfoort. In de beeldbank van Archief Eemland zijn een aantal van de door haar gemaakte foto’s te vinden. Uit de fotoalbums die ik nog van tante Nel heb valt op te maken, dat ze in de jaren ’30 met fotograferen begonnen moet zijn. 

Hogeweg 1938

Uit één van haar foto’s uit 1938 wordt duidelijk, dat er in die tijd nog geen bebouwing was aan de overzijde van de Hogeweg. Op die foto zit ze in het weiland vóór het ouderlijk huis, dat toen nog als adres Hogeweg 104 had. Op en andere foto heeft tante Nel vastgelegd, dat de Hogeweg in hetzelfde jaar niet veel meer dan een brede landweg was. Gelukkig heeft ze de foto’s van een datum of jaartal voorzien in de vele albums, die ze gemaakt heeft. Daardoor hebben de foto’s nu nog hun waarde.

Tiel, 18-07-2016