Familiefoto's

Familiefoto's
Familiefoto's

vrijdag 6 mei 2016

Genealogisch blog 59



Tweede Vaticaans Concilie



Toen Giuseppe Angelo Roncalli (1881-1963) in 1958 na een conclaaf van vier dagen gekozen werd als Paus Johannes XXIII, was iedereen van mening, dat hij vanwege zijn reeds gevorderde leeftijd van 77 jaar slechts een tussenpaus zou zijn. Na enkele jaren zou hij opgevolgd worden door een jongere kardinaal, die weer een lang ponticifiaat zou hebben.

Johannes XXIII stierf weliswaar in 1963, maar hij verraste vriend en vijand, toen hij enkele maanden na zijn aantreden op 25 januari 1959 het Tweede Vaticaans Concilie bijeenriep. Hij achtte het Concilie nodig voor een "aggiornamento" van de katholieke kerk. De kerk moest weer bij de tijd gebracht worden.

Paus Johannes XXIII

                                                         Paus Johannes XXIII

Hoe er op het bijeenroepen van het Concilie en de voorbereiding daarvan in de katholieke wereld werd gereageerd kan ik me niet meer herinneren. Ik zat in de laatste klassen van de lagere school. Wel herinner ik me de hooggespannen verwachtingen bij het begin van het concilie in oktober 1962, ik zat inmiddels in de 3e klas van het gymnasium op het Amsterdamse St. Ignatiuscollege. De kerk zou eindelijk midden in de wereld komen te staan. Geboortebeperking middels de pil of anderszins zou toegestaan worden, een zegen voor de ontwikkelingslanden. Homoseksualiteit zou geaccepteerd worden en het celibaat afgeschaft. De progressieve jonge Jezuïeten van het Ignatiuscollege als o.a. Huub Oosterhuis, Jos Vrijburg en Jan van Kilsdonk hielden ons een wereld voor waarin het fantastisch was te geloven.

Op school werden de gesprekken over het ophanden zijnde Concilie nog boeiender, toen bekend werd, dat mijn vader tot het team medewerkers behoorde, dat dagblad De Tijd De Maasbode naar Rome zond om verslag te doen van de eerste zittingsperiode van het Tweede Vaticaans Concilie. Door zijn reportages over de nieuwe missie van de kerk in de vorm van ontwikkelingswerk in Afrika (1960) en Zuid Amerika (1961) was mijn vader als journalist een vooraanstaand persoon in het katholieke wereldje geworden.

Het team journalisten, dat dagblad De Tijd De Maasbode naar het Concilie zond, bestond verder uit Romeins correspondent Jan Schiphorst, speciale commentator drs. Frans. Haarsma (1921-2009), theologe dra. Tine Govaart-Halkes (1920-2011) en missiologisch medewerker drs. Arie Kramer. Terwijl de verslaggeving over het behandelde tijdens de eerste dagen van het Concilie aan de overige teamleden was opgedragen, zorgde mijn vader voor sfeerbeelden van het begin van het Concilie. Aan het einde van de eerste Conciliedag sprak Paus Johannes XXIII de verzamelde menigte op het St. Pietersplein toe. Mijn vader noteerde:

“Voor die menigte – en ik durf haar niet te schatten – heeft Paus Johannes XXIII een geïmproviseerde reden gehouden. Hij verscheen hoog boven de menigte voor een van de vensters van het Vaticaans paleis en toen begon hij te spreken. Wat een verschil met zijn voorganger. Ik heb op dit plein gestaan tijdens het Heilig Jaar 1960 en met tranen in de ogen gekeken naar Paus Pius XII, die altijd voor ons verscheen als een herder. Nu stond er Paus Johannes XXIII.



Tweede Vaticaans Concilie
Tweede Vaticaans Concilie



Op de tweede dag van het Concilie waren de Kerkvaders vrij. Mijn vader gaf een sfeertekening:



“Wat doet men tijdens het Concilie als er technisch gesproken niets gebeurt? Het antwoord is meervoudig. Op de eerste plaats kijkt men. Er is geen verrukkelijker spel dan nu op de Via della Concilliazione op een terrasje te gaan zitten en te kijken naar ‘de Kerk’ zoals die paradeert in verscheidenheid, die men nooit eerder gezien kan hebben.

Dan is er, wat ik de bestorming van de Vaticaanse postkantoren zou willen noemen. Daar kan men eenvoudig niet inkomen. Er worden postzegels gekocht – en zoals ik al gezegd heb: de Conciliezegels zijn er nog niet – in hoeveelheden of ze gratis ter beschikking worden gesteld. Men koopt zogenaamde eerstedagenveloppen en Concilie-ansichtkaarten in de meest afschuwelijke kleuren en in prijzen en formaten, die domweg ongelooflijk zijn.

Dan – derde aspect – heeft Rome nu werkelijk en definitief het Concilie ontdekt. Plotseling baadt de Engelenburcht voor het eerst in het licht van tienduizenden vetpotjes. Trastevere, Rome’s onovertroffen volkswijk, heeft zich voor het Concilie opgemaakt als gold het een kermis.”



Het laatste artikel van mijn vader over het begin van het Concilie ging over de ontvangst door de Paus van alle aanwezige journalisten. De meest sceptische journalisten won de Paus voor zich met zijn toespraak. Mijn vader schreef daarover in de krant:


“Toen is hij opgestaan. ‘En nu willen wij u zegenen’, zei hij, en het Bijbelwoord gebruikend, dat ik boven reeds vermeldde, ging hij verder: ’Dit is een gedachte, die ons vertrouwd is en die een hoogbejaarde vader, zoals wij, zich kan veroorloven als hij met liefde een blik op zijn zoon richt’. Het applaus, dat daarop losbrak leek een pandemonium. Er was niemand, die er niet aan deelnam. Ook niemand van de collega’s, die in het begin zo kritisch reageerden. Een ongecompliceerde oude man had het hart der wereldpers gestolen.”



Na het concilie bundelde De Tijd De Maasbode de artikelen van het team verslaggevers in een bundel in de serie Ken uw tijd met de titel ‘Het Concilie’.

Aankondiging Brochure Het Concilie

Aankondiging Brochure Het Concilie

De euforie in katholiek Nederland was maar van korte duur. Op 3 juni 1963 overleed Johannes XXIII. Zijn opvolger Paulus VI zette het Concilie voort, maar moest enorm schipperen tussen de ijzersterke traditie van de kerk enerzijds en de wil tot vernieuwing en verandering anderzijds. Veranderingen in het College van Kardinalen betekende voor de gewone gelovige echter in latere jaren geen verandering in de starre leer van de kerk.

Op het Ignatiuscollege keerden velen van de jonge progressieve Jezuïeten de kerk de rug toe. Ik volgde hen een paar jaar later door me officieel te laten uitschrijven.




Tiel, 06-05-2016 
 


Geen opmerkingen:

Een reactie posten