Genealogisch blog 353

Burgemeester van Tiel

De zeven dochters van Barthold van Haeften en Margriet van Lynden van Hemmen waren in de 18^e eeuw aantrekkelijke huwelijkspartners voor rijke jonge edellieden in de Betuwe en omstreken. Voor oudste dochter Reiniera Adriana Maria (1720-1750) kwam het echter nooit tot een huwelijk, zij overleed toen ze nog 29 jaar oud was.

Zo’n goede huwelijkspartij was wel derde dochter Henriëtte Margaretha, die werd gedoopt op 25 mei 1725 in de Nederduitse Gereformeerde Gemeente van Nijmegen, waar ze opgroeide. Haar tante Adriana Margriet van Haeften († 1749) was de doopgetuige. Haar roepnaam werd Margaretha en net als haar zussen was ze barones. Over haar levensloop tot 1750 is verder niets bekend.

Henriëtte Margaretha van Haeften

In de jaren voor haar huwelijk in 1750 zal Margaretha in contact moeten zijn gekomen met haar aanstaande. Dan, op 25 augustus 1750 ging Margaretha in Wadenoijen in ondertrouw met baron Carel Lodewijk de Pagniet. Op 17 september 1750 vonden de wettelijke formaliteiten plaats en de volgende dag werd, met attestatie vanuit Nijmegen, het huwelijk tussen Margaretha en Carel feestelijk ingezegend in de kerk van Wadenoijen. Ze waren nu man en vrouw.

Huwelijksakte Van Haeften x De Pagniet

In de huwelijksakte staat Carel Lodewijk de Pagniet te boek als Heer van Kermestein en IJzendoorn, schepen en raad van de stad Tiel en, pas aangesteld, bewindhebber van de West Indische Compagnie, wat hij bleef tot 1753. Een man van aanzien dus.

Carel Lodewijk de Pagniet werd geboren in Nijmegen op 10 juni 1715 als zoon van Abraham de Pagniet en Dorothea Henriëtte van Brakell. Door zijn huwelijk met Dorothea Henriëtte van Brakell was Abraham de Pagniet in het bezit gekomen van het Huis Kermestein, een T-vormig huis van twee verdiepingen, noordoostelijk gelegen van Lienden aan de Papestraat. Na de dood van zijn vader erfde Carel het huis, waarmee hij in 1774 officieel werd beleend. Na de dood van Carel ging Kermestein over naar zijn zoon Reinier Johan Christiaan.

Carel was sinds 1749 lid van de vroedschap van zijn woonplaats Tiel, een functie die hij tot zijn dood uitoefende. In 1761 was hij voor de eerste keer burgemeester van Tiel. Daarna zou hij die functie tot zijn dood nog vijf keer uitoefenen. Was hij geen burgemeester, dan was hij schepen van Tiel. Het gezin De Pagniet woonde in Tiel in de woning naast het stadhuis in de Vleesstraat.

In 1753 kocht Carel het Ingensche Veer over de Neder-Rijn van David ten Hove. Hij verkocht het veer 23 jaar later aan zijn schoonzoon Vincent Maximiliaan van Tuyll van Serooskerken.

 

Carel Lodewijk de Pagniet

Vanaf 1756 was Carel gecommitteerde bij de Admiraliteit van de Maas. Hij werd op 23 augustus 1757 benoemd tot drost, richter, dijkgraaf en stadhouder van de vrije heerlijkheid Lede en Oudewaard bij Lienden en van de hoge heerlijkheid Lienden. In 1758 volgde voor een jaar het lidmaatschap van de Admiraliteit van Rotterdam. Van 1763-1765 maakte hij deel uit van de Admiraliteit van Amsterdam. Vervolgens kwam zijn benoeming af tot lid van de Staten-Generaal voor Gelderland. Hij oefende ook die functie uit tot zijn dood, met een korte onderbreking in de jaren 1763-1765.

Carel en Margaretha kregen acht kinderen. Oudste dochter Dorothea Henriëtte Marie Louise kwam net een jaar na hun huwelijk ter wereld op 7 oktober 1751. Drie dagen later werd ze gedoopt in Tiel. In de daarop volgende jaren werden twee zonen geboren. Uit een brief van Barbara Mackay, een schoonzus van Margaretha’s jongste zus Ursulina Philippa, weten we, dat Margaretha in het najaar van 1755 werd getroffen door een toeval.

Het jaar daarop moet ze weer redelijk hersteld zijn geweest van de beroerte, want het volgende kind diende zich aan, zoon Reinier Johan van 22 februari 1756, die later kapitein bij de infanterie werd. In hetzelfde jaar lieten Carel en Margaretha hun hierboven getoonde portretten maken door schilder Arnold Kaldenbach, die in Zutphen overleed in 1799.

Er volgden nog vier kinderen in de jaren daarop, van wie dochter Margrita niet ouder werd dan een jaar. Alle kinderen van Carel en Margaretha werden in Tiel gedoopt. Hun dochters Margriet (geb. 1759) en Wilhelmina Anna Cornelia (geb. 1765) genoten resp. tussen 1762 en 1770 en 1771 en 1787 een prebende (uitkering) van het adellijke Stift (klooster) in Zennewijnen.

Carel, en in zijn voetspoor Margaretha, hield zich niet alleen met bestuurlijke zaken bezig. Waar nodig besteedden Carel en Margaretha hun aandacht ook aan familiaire zaken. Ze waren in 1752 doopgetuigen voor Constantia de Cocq van Haeften en in 1567 voor Carolina Henriëtta Verschoor. Carel was twee keer voogd over ouderloze kinderen uit de familie van zijn moeder. Ook in de rechtszaal nam hij het op voor familieleden van zijn moederskant.

Het psalmboek van Carel Lodewijk de Pagniet

Kerkelijke aangelegenheden genoten ook de belangstelling van Carel, zeker toen hij op Kermestein woonde. In juni 1771 beklaagde hij zich bij de classis van Tiel, de regionale vergadering van alle predikanten uit de omgeving van Tiel, dat de koster en schoolmeester van Lienden (vaak was de schoolmeester van een dorp in de Betuwe ook de koster van de plaatselijke kerk) niet alleen die functies had aanvaard, maar ook het substituut ambt van richter en schout. Carel was van mening, dat die laatste functies zich niet verenigden met de functie van schoolmeester en zelfs in strijd waren met het reglement van de school. Het protest van Carel mocht niet baten, de schoolmeester bleef fungeren als “maenmeester”.

NH Kerk IJzendoorn

Margaretha overleed op 17 maart 1785 in Tiel, zij was toen 59 jaar oud. Een week later werd de baronesse begraven in de kerk van IJzendoorn. Carel overleed in Tiel iets meer dan vier jaar na zijn vrouw, op 26 maart 1789. Ook hij werd ter aarde besteld in de kerk van IJzendoorn, die tegenwoordig een Rijks monument is.

Tiel, 10 maart 2019