Genealogisch blog 468

Lijsbeth van Haeften

Dit Genealogisch blog over Lijsbeth van Haeften, die in de archieven ook voorkomt als Lijsbeth van Haeften van Rhenoy, wordt mogelijk, qua uiterlijk, het saaiste blog dat ik ooit geschreven heb. Ik heb slechts enkele afbeeldingen kunnen vinden om het verhaal over Lijsbeth mee op te leuken. Heel karig dus. Het moet dus helemaal van de inhoud komen.

Lijsbeth kwam rond 1454 ter wereld, naar ik aanneem, op Kasteel Wadestein in Herwijnen. Haar vader was heer van Wadestein. Lijsbethwas de jongste van de tien kinderen van Otto van Haeften (1411-1494) en diens vrouw Jutta Pieck, die in 1509 overleed. Lijsbeth werd in verschillende aktes, onder meer in 1494, “jonkvrouw” genoemd. Daaruit valt te concluderen, dat ze behoorlijk aanzien genoot.

Er zijn genealogen, die betwijfelen of Lijsbeth van Haeften van Rhenoy, zoals ze ook beschreven is, wel behoorde tot de hoofdtak van de omvangrijke, Betuwse familie Van Haeften. Dat dat wel zo was, valt af te leiden uit een akte van 11 maart 1551, waarin Allard van Haeften, een achterkleinzoon van Otto van Haeften en Jutta Pieck, de ouders van Lijsbeth, werd ontslagen van zijn verplichtingen om uit een tiende te Delwijnen rente te betalen aan Joachim van Giesen en diens echtgenote Maria van Brakel, die een kleindochter was Lijsbeth van Haeften en haar tweede echtgenoot Johan Dircks van Brakel.

Toen Lijsbeth 22 jaar oud was, trouwde ze in 1476 met Willem van Malsen. Over Willem is mij verder niets meer bekend dan dat hij vóór 1490 moet zijn overleden. Uit het huwelijk van Lijsbeth en Willem van Malsen zijn geen kinderen voortgekomen. Willem overleed vóór 1484.

Rond 1484 hertrouwde Lijsbeth met Johan Dircks (Johan) van Brakel, die in 1445 was geboren. Als bruidsschat kreeg Lijsbeth, bij haar huwelijk met Johan Dircks van Brakel, van haar vader 23 morgen (ca. 20 ha.) land en een tiende mee.

Johan was een kind van Dirck van Brakel en Johanna van Hemert. Johan was eerder getrouwd geweest met Catharina van Giessen. Johan werd in 1457 beleend met 170 morgen grond bij Brakel van het kapittel van Oudmunster in Utrecht. In 1468 en 1473 verwierf hij tienden in het dorp, gevolgd door de boerderijen “Corte Vijf Geerden” (1492) en “Luzeveld”, beide in Brakel. Vanaf 1475 was Johan Dircks van Brakel schepen van Zuilichem. In 1478 kreeg hij de aanstelling van heemraad van Brakel.

Karel de Stoute

 

Op 28 december 1472 verzoende Johan Dircks van Brakel zich met Karel van Bourgondië (1433-1477), die wij beter kennen als Karel de Stoute. Karel was druk bezig geweest de Bourgondische Nederlanden naar het Oosten uit te breiden. Zo viel hij In 1471 het hertogdom Gelre binnen om hertog Arnold te steunen tegen diens zoon Adolf van Egmond, die onder meer gesteund werd door Johan Dircks van Brakel. Adolf werd gevangengezet en om hem te onterven duidde Arnold Karel de Stoute aan als wettige erfgenaam van Gelre en het bijhorende graafschap Zutphen. Bij de verzoening deed Karel de Stoute afstand van zijn rechten op de verbeurdverklaarde goederen van Johan Dircks van Brakel en van andere ridders.

Johan Dircks van Brakel was een vooraanstaand ridder, een geschikte huwelijkspartner daarom voor Lijsbeth van Haeften. Johan en Lijsbeth kregen twee zonen, Otto Jansz (Otto) van Brakel van 1484 en Joost van Brakel van 1486.

Otto erfde het hiervoor genoemde land en de boerderijen van zijn vader in 1494, die hij in “ewenlicken” erfpacht verkreeg. In de betreffende akte noemde Otto zijn ouders bij name:

“Mijn vader Johan van Brakel en mijn moeder Jonckfrou Lijsbeth”.

Omdat Otto in 1494 nog onmondig (minderjarig) was, zegelde vader Johan de akte met twee van elkaar afgewende zalmen met daar tussenin een kroontje. Sindsdien kwam als naam van de familie Van Brakel ook voor Van Brakel van Salm en vele afgeleide vormen. Het kasteel in Brakel, overigens, was al in 1445 overgegaan in de handel van de familie Van Broeckhuysen. Otto nam ook de andere functies van zijn vader over. Hij overleed in 1555. In de Brakelse analen kwamen Otto en zijn zoon Gijsbert bijna uitsluitend voor onder hun patroniemen. Pas de kleinzoon van Otto werd soms Jan Gijsberts van Brakel genoemd. De zoon en kleinzoon van Otto traden meerdere malen op als borg voor leden van de familie Van Brakel.

Wapen van de familie Van Brakel

 

Van Joost van Brakel, die in diverse aktes samen met zijn broer Otto werd vermeld, is weinig bekend. Uit een hier al genoemd akte uit 1551 bleek, dat Johan Dircks van Brakel en Lijsbeth van Haeften een kleindochter hadden, die Maria heette. Deze Maria was een dochter van Joost van Brakel bij een onbekende vrouw. In de betreffende akte noemde Joost Lijsbeth van Haeften:

“Mijn lieve moeder Jonckfrou Lijsbeth van Haeften van Rhenoy”.

Deze uitspraak van Joost gaf aan welke gevoelens hij voor zijn moeder koesterde. Ze was een graag geziene vrouw.

Lijsbeth van Haeften van Rhenoy is overleden na 1492, ze was tenminste 38 jaar oud toen. Het juiste jaar van overlijden is niet bekend. Johan Dircks van Brakel stierf op 65-jarige leeftijd in 1510.

Tiel, 28 juli 2020