Genealogisch blog 419

Paulus van Nassau

Het geslacht Von/Van Nassau dankt zijn naam aan de burcht Nassau en de gelijknamige stad aan de rivier de Lahn in het noorden van de Duitse deelstaat Rijnland-Palts. De rivier de Lahn komt ten zuiden van Koblenz uit in de Rijn.

In mannelijke lijn stierf het geslacht Von Nassau uit in 1985. Echter, uit de vrouwelijke takken van het geslacht is het Nederlandse vorstenhuis voortgekomen. Ook de Groothertogen van Luxemburg stammen in vrouwelijke lijn af van het oorspronkelijke geslacht Von Nassau. De familie Van Laurenburg bouwde de burcht Nassau omstreeks 1120. De eerste graaf Van Nassau was Walram van Laurenberg (1146-1198).

De burcht Nassau en de gelijknamige plaats

In 1303 verdeelden de drie zonen van graaf Otto I van Nassau († 1289) het gebied onder elkaar. Daardoor onstonden de takken Nassau-Siegen, Nassau-Hadama en Nassau-Dillenburg. Toen in 1328 de tak Nassau-Dillenburg opging in de tak Nassau-Siegen, bleef men de naam Nasau-Dillenburg gebruiken. In 1341 splitste de tak Nassau-Dillenburg in de takken Nassau-Dillenburg en Nassau-Belstein. Toen de tak Nassau-Belstein in 1561 tot zijn einde kwam, werden alle gebieden op de rechter Rijnoever, die tot het bezit van Otto I van Nassau hadden behoort,  herenigd onder Jan van Nassau van Dillenburg (1536-1606), de broer van Willem van Oranje.

Stamboom Von Nassau

De hiervoor genoemde Otto I van Nassau was de oudovergrootvader van Paulus van Nassau, die rond 1500 in het huwelijk trad met Catharina van Haeften, de jongste dochter van Johan van Haeften en Diderica van Immerseel van Lyre.Tussen Paulus en Otto I van Nassau zitten zes generaties.

Als beginnend genealoog was ik destijds aangenaam verrast, toen ik ontdekte, dat er sprake was van een relatie tussen de familie Van Haeften en onze koninklijke familie. Tegenwoordig weet ik beter, je kunt niet spreken van een relatie tussen de familie Van Haeften en de koninklijke familie. Sowieso niet in rechte lijn, want Paulus van Nassau stond wel erg ver af van Willem van Oranje en diens nazaten. Met onze huidige koning is er alleen een hele verre relatie in de vrouwelijke lijn.

De vader van Paulus van Nassau was graaf Jan of Johan V van Nassau-Dillenburg, die rond 1450 werd geboren en overleed op 8 oktober 1512. Hij werd begraven in Siegen in Duitsland. Jan was kastelein (kasteelheer) van Heusden en rentmeester van het graafschap Vianden in Luxemburg, dat sinds 1417 in handen van de familie Van Nassau was. Jan had nog vele andere titels en predikaten.

Kasteel Vianden

Door slimme huwelijkspolitiek vergaarde het geslacht Van Nassau destijds tal van bezittingen in west Brabant rond Breda en andere delen van de zuideliojke Nederlanden. Jan van Nassau-Dillenburg trad drie keer in het huwelijk. De vijf kinderen uit zijn eerste twee huwelijken, meest dochters, traden allen toe tot een kloosterorde of werden priester.

Het huwelijk van Jan van Nassau met Adriana van Haestrecht, gesloten in Loon op Zand op 4 november 1470, bracht vier kinderen voort, van wie Paulus van Nassau de op een na oudste was. Paulus kwam rond 1476 ter wereld, hij voerde het predikaat “jonker”. Er zijn auteurs die hem “baron” noemen, maar dat is niet juist. Paulus was eigenaar van het goed Hilaer ten westen van Breda.

 

Hijlaer, uiterst links

Toen hij 24 jaar oud was trouwde Paulus, die ook wel Pauwel werd genoemd, met de toen 15-jarige Catharina van Haeften (1485-1514). Catharina moet een aantrekkelijke vrouw geweest zijn. Een stamboom van het geslacht Oranje wil doen geloven, dat zij een verhouding gehad heeft met Engelbert II van Nassau (1451-1504|), de oudoom van prins Willem van Oranje. Uit deze relatie zou een zoon geboren zijn. Dat moet dan Engelbrecht van Nassau geweest zijn, die in 1532 overleed.

Een broer van Paulus was Hendrik van Nassau-Dillenburg (1475-1517). Deze Hendrik was getrouwd met Catharina van Merwe (1478-1514). Uit dit huwelijk is een zoon voortgekomen, die ook Paulus heette. Om deze Paulus te onderscheiden van de echtgenoot van Catharina van Haeften wordt hij aan geduid als Paulus van Nassau-Merwe, die in Zundert in Huis Laer woonde en overleed.

Huis Laer in Zundert

Paulus van Nassau en Catharina van Haeften kregen drie dochters, t.w. Adriana (1500-1558), Catharina (1505-1556) en Anna (1512-1592). Er zijn bronnen die vermeldden, dat Paulus en Catharina nog een dochter hadden, genaamd Maria. In hun testament, opgemaakt in 1514 met latere herzieningen, noemden Paulus en Catharina alleen de hierboven vermelde dochters. Dochter Anna en haar man Robrecht van Schoonhoven kregen de opdracht ervoor te zorgen, dat het testament op de juiste wijze werd uitgevoerd. Later werd bepaald door de schepenen van Brussel, dat Wouter van der Meeren, de echtgenoot van dochter Catharina, met instemming van haar zusters, verantwoordelijk was voor de uiteindelijke erfdeling. Nadere studie leert, dat de eerder vermelde Maria een zuster van Paulus was. Zij overleed op 2 januari 1521 in Brussel, zij was toen 41 jaar oud.

Paulus was in 1513 schout van Breda geworden, een functie die hij tot 1520 uitoefende. Paulus en Catharina zullen in Breda woonachtig zijn geweest, waarschijnlijk in een deel van Kasteel Breda (thans KMA).

Paulus van Nassau en Catharina van Haeften zijn bijna tegelijkertijd overleden. Catharina van Haeften stierf op 5 juni 1514 in Breda en Paulus van Nassau op 6 september 1514.

Tiel, 22 januari 2020