Genealogisch blog 426

Tante Truus

Een nicht noemde haar “mijn lievelingstante”. Ze was een innemende, lieve vrouw. Een schatje, zou je kunnen zeggen: Geertruida Dorothea (Truus) van Haeften.

Truus werd op 20 april 1886 in de Amsterdamse Tuinstraat op nr. 226 geboren. Zij was het negende van de twaalf kinderen van sigarenmaker Johannes Marinus van Haeften (1849-1933) en Johanna van der Raaij (1851-1927). Van deze twaalf kinderen overleden er vier binnen drie maanden en een kind kwam levenloos ter wereld. De slechte hygienische omstandigheden in de Jordaan aan het einde van de 19^e eeuw zullen daaraan mede debet zijn geweest.

Geertruida Dorothea van Haeften

Over de jeugd van Truus is mij niets bekend. Ze dook pas weer op in de archieven in 1912, toen ze op 27 december trouwde met kantoorbediende Johannes Cornelis (Han) van Zoolingen, die op dat moment 21 jaar oud was. Han, die eerder het beroep sigarenmaker bij een bedrijf in de Nes uitoefende, was een zoon van Ferdinand Johannes van Zoolingen en Maria Ombach. Hij kwam ter wereld op 27 februari 1891 in Amsterdam in de woning Nes 114. Hij had een lengste van 1,68 m.

Bij het burgerlijk huwelijk van Han en Truus waren de getuigen Franciscus Johannes Venger, Ferdinand Johannes van Zoolingen, een broer van Han, en Marten en Andries van Haeften, broers van Truus. Han was wegens lichamelijkje gebreken afgekeurd voor militaire dienst.

Johannes Coprnelis van Zoolingen

Na hun trouwen gingen Han en Truus in Amsterdam wonen op de Albert Cuijpstraat nr.129

Het huwelijk van Han en Truus heeft niet lang geduurd, omdat Han op 3 mei 1915 op een tragische manier aan zijn einde kwam. Terwijl hij stond te urineren in een krul aan een van de grachten, viel hij, gleed onder de krul door en kwam in het water van de gracht terecht waar hij onder een kolenschuit verdronk.

Na het overlijden van Han ging Tuus enkele jaren in Haarlem wonen. Daar leerde ze de uit Krefeld in Duitsland afkomstige Hermann Böcker kennen. Ze ging bij Hermann wonen en raakte al spoedig zwanger van hem.Truus en Hermann keerden op 21 november 1919 terug naar Amsterdam, waar ruim drie weken later, op 14 december 1919, zoon Herman werd geboren.

Vader Hermann Böcker, geboren op 17 juni 1895, was van beroep kleermaker. Zijn ouders waren Heinrich Böcker en Maria Dahlhausen. Het gezin Böcker woonde in de Winkelstrasse 23 in Krefeld. Hermann heeft tijdens de “Grote Oorlog” 2½ jaar in Frankrijk in militaire dienst gezeten. Daarna trok hij naar Nederland, waar hij gedurende 10 maanden bij de familie Heffels in Tilburg woonde, voordat hij zijn geluk ging beproeven in Haarlem en Amsterdam.

Huwelijksakte Van Haeften x Böcker

Voordat Hermann trouwde met Truus op 26 februari 1920 werd hij in Amsterdam op 5 januari 1918 ingeschreven in het vreemdelingenregister. Daardoor is zijn signalement als 22-jarige jongeling bekend. Hij had een lengte van 1,73 m., blond haar en blonde wenkbrauwen, grijze ogen, hij had een kneveltje (snor). Zijn voorhoofd, neus en kin waren gewoon en zijn gezicht had een ovale vorm. Hij was aanhanger van de RK godsdienst. Hij was ten tijde van de inschrijving als kleermaker werkzaam bij de firma Kallenburg. Korte tijd later, in april 1918, werkte hij bij de kleermakers Scheer en Schwietert op de Heerengracht, terwijl hij woonachtig was op de Alb. Cuijpstraat. In de periode 1919 tot 1922 woonde hij met vrouw en kind in de 2^e Oosterparkstraat nr.93.

Bij het huwelijk van Truus en Hermann waren Engbert Rozeboom en Truus’ zwager Gerrit Gerritse getuigen. Op 16 juli 1923 werd tweede zoon Johannes Martinus (Jan) geboren. Uit zijn inschrijving in het Vreemdelingenregister valt op te maken, dat vader Hermann toen enige tijd weer in Krefeld heeft gewoond, vermoedelijk nadat hij zijn baan was kwijtgeraakt. Op 21 april 1926 was hij weer terug in Amsterdam, waar hij als zelfstandige kleermaker thuis werkte en daarmee fl. 30 tot fl. 40 per week verdiende. Tijdens de afwezigheid van Hermann moest Truus alleen voor haar beide zonen zorgen.

In de daarop violgende jaren verhuisde het gezin Böcker nog een paar keer binnen Amsterdam en kwam uiteindelijk in 1936 in de Burgemeester Tellegenstraat te wonen. Al die jaren was Hermann in het bezit van een Duits paspoort en waren zijn zoons ook automatisch Duitsers, omdat hij er geen werk van maakte het Nederlanderschap voor hen aan te vragen. Dat zou later voor zoon Jan dramatische gevolgen hebben.

Het huwelijk van Truus en Hermann kende grote spanningen. Het is dan ook niet verwonderlijk, dat ze uit elkaar gingen. De Amsterdamse rechtbank ontbond het huwelijk op 31 december 1936. Deze ontbinding kwam op 13 februari 1937 in het register van huwelijken en echtscheidingen terecht. Toen de rechtbank de scheiding uitsprak, werden de beide jongens aan hun moeder toegewezen. Twee weken na de inschrijving van de scheiding deed Truus een aanvrage het Nederlanderschap officieel weer terug te krijgen. De rechtbank heeft haar verzoek gehonoreerd, maar haar beride zonen bleven “vreemdelingen”, zoals vermeld op de gezinskaart van Truus in de Amsterdamse gemeentelijke administratie van destijds.

Amsterdamse gezinskaart van Geertruida Dorothea van Haeften

Na de scheiding bleef Truus met haar zonen op de Burgemeester Tellegenstraat wonen, terwijl Hermann verhuisde naar de Huidenstraat. Hij werd in 1937 te werk gesteld bij de firma Deli-Atjeh.

In 1940 trad Hermann in het huwelijk met Elisabeth Towarzysz, die op 16 januari 1906 was geboren in Wattenscheid in Duitsland. Op 24 februari 1944 kregen Hermann en Elisabeth een zoon, die ze Josef noemden. In 1954 keerde Hermann weer terug naar Duitsland, waar hij een jaar later een einde aan zijn leven maakte.

 

Jan Böcker

De nalatigheid van zijn vader had voor zoon Jan tijdens de Tweede Wereldoorlog vervelende gevolgen. Hij was Duits staatsburger en werd dus voor militaire dienst in Duitsland opgeroepen. Hij kwam terecht bij de Duitse luchtafweer als een van de manschappen die een FLAK bediende. Na zijn opleiding moest hij dienen in Frankrijk en Rusland. Zijn oorlogservaringen hebben Jan een aanzienlijk trauma bezorgd, omdat als als Hollandse jongen voor Hitler moest vechten. Dat hij moeite had met het dienen van Duitsland, was tussen de regels door goed te lezen in de brieven die hij aan zijn moeder schreef. Jan overleed in 2008. Zijn broer Herman was 20 jaar eerder al overleden.

Truus heeft tot begin 1958 in Amsterdam in de Burgemeester Tellegenstraat gewoond. Ze verhuisde toen naar de Hofwijckstraat nr. 64 huis.

Geertruida Dorothea van Haeften

De laatste twee jaar van haar leven heeft Truus doorgebracht in verpleeghuis Overwhere in Purmerend. Daar is ze op 16 januari 1974 overleden op de leeftijd van 87 jaar. Vijf dagen later vond haar begrafenis plaats op de Nieuwe Oosterbegraafplaats in Amsterdam.

Tiel, 17 februari 2020