Genealogisch blog 242

Rembrandt in zwart-wit

Het is boeiend met kinderen en kleinkinderen samen wat leuks te doen. Zo ook afgelopen zondag, 26 november, toen we met een stel kinderen en kleinkinderen het Stedelijk Museum in Vianen bezochten om de tentoonstelling “Rembrandt in zwart-wit” te bekijken. Meer dan 100 etsen van Rembrandt hangen in het Stedelijk Museum van Vianen te pronken. De jeugd van tegenwoordig kijkt heel anders naar kunst met een hoofdletter K dan wij dat doen. De etsen van Rembrandt spraken onze kleinzoons aan door de onverwachte grappen van de kunstenaar.

Stedelijk Museum, Vianen

De etsen van Rembrandt, die in Vianen tentoongesteld worden, behoren tot de privécollectie van 160 afdrukken, boeken met afdrukken en enkele etsplaten van verzamelaar Jaap Mulders, die in 1997 voor fl. 100,00 zijn eerste Rembrandt kocht. De tentoonstelling was eerder te zien in enkele andere musea in Nederland, zoals onder meer in Harderwijk, Gouda, Zutphen en Bergen op Zoom, maar ook in Berlijn, Brussel en Geneve.

Rembrandt van Rijn (1606-1669) was, naast een beroemd schilder, ook de belangrijkste Hollandse meester die bijna 300 etsen maakte. In zijn grafisch werk toonde Rembrandt zich een perfectionist van het clair-obscur, een techniek waarbij hij de contrasten tussen licht en donker iets sterker uitvoerde, dan ze in werkelijkheid waren. Hij paste die techniek ook in zijn schilderijen toe. Maar vooral door zijn grafische werk is Rembrandt bij een groot publiek, reeds in zijn eigen tijd, een bekend kunstenaar geworden.

De tentoonstelling “Rembrandt in zwart-wit” is onderverdeeld in vijf thema’s: portretten, landschappen, Bijbelse voorstellingen, zelfportretten en scènes uit het alledaagse leven. Rembrandt maakte het merendeel van zijn etsen in de laatste jaren van zijn leven, vooral in de periode 1650-1661. Kenmerkend voor veel etsen is het gebruik van de droge naald, uitermate geschikt voor het clair-obscur. Bovendien experimenteerde Rembrandt met allerlei papiersoorten om zijn etsen op af te drukken.

De bezoekers van de tentoonstelling krijgen bij binnenkomst een tablet met camera om zelf de etsen te kunnen scannen en zo alle informatie over de betreffende etsen te kunnen opvragen. Een verrijking van het museumbezoek, die niet alleen inspeelt op de trend om museumbezoek interactief te maken, maar ook aantrekkelijk voor een jong publiek.

Rembrandt, Zelfportret met Saskia

Het gebruik van de droge naald hield in, dat Rembrandt de etsplaat regelmatig moest bijwerken wat tot veel, soms heel verschillende staten (versies) van een bepaald object leidde. Verzamelaar Mulders noemde Rembrandt daarom de uitvinder van het photoshoppen.

Een prettige bijkomstigheid was, dat eigenaar/verzamelaar Jaap Mulders tijdens het weekeinde van ons bezoek zelf in het Stedelijk Museum in Vianen aanwezig was om op een inspirerende wijze toelichting te geven op de etsen. Mulders wees tijdens de meet & greet op bijzondere details in de etsen, zoals een poepende hond of een extra haakje. Voor hem was Rembrandt de eerste fotograaf, die taferelen uit het dagelijks leven vastlegde zonder de afgebeelde personen op hun voordeligst te laten uitkomen. Zijn etsen van de landschappen even buiten Amsterdam lijken haast ansichten uit de 17^e eeuw. Mulders vertelde ook, dat Rembrandt eigenlijk de uitvinder van de selfie was, zijn hele leven heeft Rembrandt zelfportretten geëtst, en geschilderd.

Niet echt voordelig

Leuk voor de bezoeker was, dat men met de uitgereikte tablet door het hele museum in een bepaalde ets van Rembrandt zijn eigen hoofd kon fotograferen tot grote hilariteit van medebezoekers. Van mij leverde dat de onderstaande, “fraaie” selfie op. 

Selfie door Rembrandt

De tentoonstelling “Rembrandt in zwart-wit” blijft nog tot 7 januari 2018 in Vianen. Een zeer laagdrempelige mogelijkheid om met kinderen en kleinkinderen vanaf een jaar of zeven kennis te nemen van een zeer waardevol onderdeel van ons culturele erfgoed. De etsen van Rembrandt zitten vol grapjes, die kinderen zullen aanspreken.

Tiel, 28 november 2017