Genealogisch blog 269

Oudste vermeldingen

Wanneer ik het over mijn eigen familie heb, dan spreek ik altijd over de Amersfoortse familie Welling. Natuurlijk waren en zijn ook bij mij prangende vragen: waar komt mijn familie vandaan? Wanneer en hoe is de familie in Amersfoort terecht gekomen? Wie was het eerste familielid, die in Amersfoortse akten genoemd werd.

De tot nu toe oudst bekende akte in Amersfoort is, volgens wiewaswie.nl en Archief Eemland, de huwelijksakte van Geertruijd Welling met Peter Veen, die op 7 maart 1701 trouwden in de Nederduits Gereformeerde Gemeente van Amersfoort. Van beiden staat vermeld, dat ze van Amersfoort waren. Of Geetruijd tot mijn familie Welling behoorde is niet na te gaan. Ik heb nog geen andere vermeldingen van haar gevonden, die een relatie aantonen.

De op één na oudste bekende akte in Amersfoort met vermelding van de naam Welling dateerde van 1702. In dat jaar trouwden Joost Jacobsen Welling, jongeman uit Amersfoort, en Aertjen Anthonisz (Hoenderbeek), jonge dochter van Amersfoort, op 24 september in de Nederduits Gereformeerde Gemeente van Amersfoort. Hun huwelijk was op 1 september daaraan voorafgaand afgekondigd.

Huwelijk Joost Jacobsen Welling en Aertjen Anthonis (Hoederbeek)

Uit de vermelde gegevens van Joost Jacobsen kunnen een paar dingen opgemaakt worden. De vader van Joost was ene Jacob Welling, Joost had als patroniem “Jacobsen”. Jacob woonde blijkbaar ook al in Amersfoort, omdat Joost in het Huwelijksboek van de Nederduits Gereformeerde Gemeente omschreven werd als jongeman van Amersfoort. In het Archief Eemland bevindt zich een andere akte, waarmee op 2 december 1667 aan Jacob Caspersz Wellingh, op zijn verzoek, het burgerrecht werd verleend. Hij trad vier dagen later in het huwelijk met Geertje Joosten, de weduwe van Hendrik Harmensz. Jacob Caspersz had om zijn geliefde te kunnen trouwen het burgerrecht van Amersfoort nodig. Hoewel dit huwelijk ook in de Nederduits Gereformeerde Gemeente werd gesloten, hoeft dat niet automatisch te betekenen, dat beide echtelieden ook tot die kerk behoorden. Het lijkt er sterk op, dat Jacob Caspersz van katholieke huize kwam.

De vraag is nu of Jacob Caspersz Wellingh dezelfde was als Jacob, de vader van Joost. Zeer waarschijnlijk is dat wel zo, in oude akten komen n.l. de namen ‘Welling’ en ‘Wellingh’ beide voor. Jacob Caspersz Wellingh was bombazijnwerker, wever van linnen stoffen met een katoenen inslag. Het beroep van Jacob Caspersz maakt aannemelijk, dat hij de vader was van Joost Jacobsen, later komen in de familie nog verschillende wevers voor. De voornaam Jacob was een echte Wellingennaam. Van Jacob Caspersz is nog bekend, dat hij afkomstig is van Warendorp (vermoedelijk bij Veenendaal).

Over de vrouw van Joost, Aertjen, is niet meer bekend, dan dat zij ook uit Amersfoort kwam. Het is waarschijnlijk, dat ten tijde van hun huwelijk alleen Aertjen lid was van de Nederduits Gereformeerde Gemeente in Amersfoort. Joost was vrijwel zeker Rooms-katholiek, daar hij en Aertjen hun enige zoon Jacobus later katholiek lieten dopen. Joost en Aertjen woonden aan de Muurhuizen.

In de eerste veertien dagen van augustus 1709 overleed Joost. De ter aarde bestelling van zijn stoffelijke resten vond plaats op 15 augustus in of bij de St. Joriskerk, waar, na hem, nog enkele ander leden van de familie hun laatste rustplaats vonden. Overigens is in de kerk geen graf van een Welling te vinden.

St. Joriskerk, Amersfoort

Wie verder zoekt op de site van Archief Eemland komt nog ene Jan Hendrik Welling tegen die in 1720 huwde met Aaltje Aaldring. Die blijken echter, vrijwel zeker, niets met mijn familie te maken te hebben, omdat Jan Hendrik uit de buurt van Osnabrück kwam en Aaltje uit Angerloo. Toen hun zoon Jan en dochter Jannetje geboren werden, werd als religie Luthers vermeld. Verdere aanknopingspunten ontbreken volledig.

De enige zoon van Joost Jacobsen en Aertjen Anthonisz (Hoenderbeek) was Jacobus, die vóór 1709 geboren werd. De exacte datum is niet bekend. Na afkondigingen van het huwelijk op 19 April , 26 April en 3 Mei 1729 trouwde Jacobus, die van beroep slager was, op 3 mei 1729 met Alijda Dirix (Dircks), wier ouders reeds overleden waren. De huwelijksvoltrekking vond plaats in de katholieke kerk St. Franciscus Xaverius, ook wel ’t Zand genaamd. Jacobus wordt bij de huwelijksplechtigheid geassisteerd door zijn moeder Aartje van Hoenderbeek, weduwe van Joost Welling.

De kerk ’t Zand speelde in de verdere geschiedenis van de familie Welling haast een net zo belangrijke rol als de parochiekerk Onze Lieve Vrouw ten Hemelopneming, ofwel kortweg de Kromme Elleboog. In beide kerken vonden veel doopplechtigheden, huwelijken en uitvaarten plaats.

't Zand

 

Kromme Elleboog

Jacobus en Alijda kregen zeven kinderen, zes zonen en één dochter, Gijsberta, die op 4 januari 1733 in de kerk ’t Zand werd gedoopt. Alijda Dirix overleed vóór 1744, want op 23 maart van dat jaar vond er een boedelscheiding plaats tegenover notaris A. van Bemmel tussen Jacobus en zijn zeven kinderen bij Alijda, die allen erfgenaam waren.

Op 14 april 1744 trouwde Jacobus voor de tweede maal met Margareta (Greetje) van Couzine. Van haar achternaam komen ook de schrijfwijzen Couzina en Consijnsens voor. Greetje was toen 38 jaar, ze was gedoopt op 5 september 1706 in de Kromme Elleboog. Afkondigingen van het huwelijk vonden plaats op 31 maart en 7 en 14 april. Bij haar huwelijk werd Greetje bijgestaan door haar moeder Weijmtje van Bosserdijk.  Haar vader was toen al overleden.

Samen met Greetje kreeg Jacobus nog eens drie kinderen, twee jongens en één meisje. In totaal had Jacobus elf kinderen, van wie de meesten een respectabele leeftijd bereikten. Alleen zoon Jacobus stierf, toen hij 13 jaar oud was en van twee anderen, Joannes en Arnoldus, is niet bekend wanneer die overleden zijn.

De familie Welling was nu goed gevestigd in Amersfoort. Zeker toen Jacobus´ zoon Antoni bij Elisabeth van Kalken nog eens veertien kinderen verwekte en zoon Arnoldus, na twee kinderloze huwelijken, met Hendrica van Kuijck acht kinderen kreeg. Zoon Joannes (Jan) en zijn vrouw Petronella van Steenbeek hadden weliswaar vijf kinderen, maar van hen overleden er vier binnen drie maanden, terwijl de oudste, Jacobus, niet ouder werd dan 5 jaar.

Blijft de vraag of de in het begin genoemde Geertruijd Welling familie was van Joost Jacobsen Welling? Verder onderzoek zal dat moeten uitwijzen.

Tiel, 17 maart 2018