Genealogisch blog 343

Twee broers x twee zussen (1)

Dit wordt, in twee delen, het verhaal van de broers Jacob en Johan van Haeften en de zussen Johanna Cornelia en Adriana Aletta Storm van ’s Gravensande. De familie Van Haeften is de trouwe lezer van mijn blog bekend, Tot aan de Franse tijd was de hele familie van adel en sinds 1840 voor een deel weer.

De familie Storm van ’s Gravensande ontstond in de 15^e eeuw in het Zuid-Hollandse dorp ’s Gravenzande. Sinds de 16^e eeuw voeren leden van de familie de achternaam Storm van ’s Gravensande. Bij Koninklijk Besluit van 7 juni 1831 werd de familie in de adel verheven. In deze eerste aflevering van de twee blogs staan Jacob van Haeften en Johanna Cornelia Storm van ’s Gravensande centraal, domweg omdat Jacob de oudste van de twee broers was.

Jacob werd op 14 oktober 1709 in Batavia (Ned-Indië) geboren. Drie dagen later werd hij in de Hervormde Gemeente van Batavia gedoopt, daarbij waren Cornelis Castelein en Catharina Lurelius getuigen. De ouders van Jacob waren Nicolaas van Haeften en Sara Pedel. Vader Nicolaas was rond 1706 vanuit Utrecht naar Batavia vertrokken om daar zijn geluk te beproeven net als enkele andere familieleden. Hij oefende daar aanvankelijk de functie van notaris uit. In hetzelfde jaar als zijn aankomst, trouwde hij met Sara Pedel, die al geruime tijd in Batavia woonde. In 1707 kwam hun eerste kind ter wereld zoon Nicolaas, over wie ik vertelde in Genealogisch blog 270.

Jacobus van Haeften

Onze Jacob was de tweede zoon van Nicolaas en Sara Pedel. Het zal Jacob in zijn jonge jaren in Batavia aan niets ontbroken hebben. In 1718, hij was toen negen jaar oud, keerde Jacob met zijn oudere broer Nicolaas terug uit Ned.-Indië om verder te leren en te studeren. In 1731 sloot hij zijn studie rechten in Utrecht af. Op 27 juli 1731 behaalde hij de graad van Meester in de Rechten op het proefschrift “Disputatio juridica inauguralis de servitutibus praediorum urbvanorum. Zijn promotor was prof. J. Voorda. Overigens werd de dissertatie van Jacob als gemiddeld beoordeeld.

Ik neem aan, dat Jacob tijdens zijn studie kennis heeft gekregen aan Johanna Cornelia Storm van ’s Gravensande, die op 7 juli 1714 in Utrecht werd geboren als dochter van Pieter Storm van ’s Gravensande en Ernestine Henriëtte van Bronckhorst. In 1732 ging Jacob “even” op en neer naar Batavia om aan zijn ouders toestemming te vragen voor zijn voorgenomen huwelijk met Johanna Cornelia.

Johanna Cornelia Storm van 's Gravensande

De ouders van Jacob zullen, omdat Johanna Cornelia een goede partij was, vlot ingestemd hebben met zijn voorgenomen huwelijk, want, nadat hij was teruggekeerd uit Batavia, trad Jacob in het huwelijk met Johanna Cornelia in Utrecht op 26 juli 1733. Drie dagen eerder waren zij op het Utrechtse stadhuis in ondertrouw gegaan. De kerkelijke inzegening van hun huwelijk vond plaats in de Domkerk op 9 augustus 1733.

Jacob was uit Batavia teruggekomen in de functie van fiscaal van de vloot. Daarvoor werd hij betaald door de VOC. Echter, de VOC liet de personen aan wie zij nog geld moest betalen heel vaak heel lang op hun centen wachten. Zo ook Jacob. Die nam daarom in juli 1733 Cornelis Mook in de arm om voor hem de fl. 7948,-, die hij nog tegoed had van de VOC, te innen. Ook in de jaren 1756-1758, toen hij zelf weer in Indië woonde, gaf Jacob zijn zaakwaarnemers in Utrecht opdrachten achterstallige soldij bij de VOC te innen.

Jacob was inmiddels in Utrecht werkzaam als advocaat. Het paar vestigde zich aan de Springweg nr. 10. In dat pand is tegenwoordig een kledingzaak gevestigd. Daar werden hun eerste kinderen geboren: dochter Sara Clasina op 24 augustus 1735 en zoon Adriaan op 13 september 1736. Adriaan werd gedoopt op 16 december in de Domkerk. Helaas leefde dochter Sara Clasina niet lang, zij overleed al na drie maanden

In september 1733 stelden de burgemeesters en de vroedschap van Utrecht Jacob aan als secretaris van de Momboirkamer (Weeskamer) van de stad. Hij heeft die functie uitgeoefend tot april 1750. In die tijd heeft Jacob een paar keer de belangen van weeskinderen behartigd bij de afhandeling van de nalatenschap van hun vader.

Naast zijn reguliere werk zette Jacob de familietraditie voort om te handelen in onroerend goed en waarde papieren. Om zijn “handeltjes” te bekostigen had hij voor de financiering daarvan  regelmatig zelf geld nodig. Zo leende hij in 1736 van de Amsterdamse koopman Jan Springwijk fl. 5000,-. Een paar jaar later leende hij fl. 1000,- van Geertruyd Herenkarspel.

Voor zover bekend, leenden Jacob en Johanna Cornelia in de begin jaren van hun huwelijk een paar keer geld uit aan anderen en verkochten ze enkele obligaties. Maar de meeste tijd spendeerde Jacob tot januari 1750 aan de koop, verkoop en verhuur van huizen aan de Springweg. Vaak kocht Jacob huizen om die na enige tijd publiekelijk weer te verkopen tegen het hoogste bod en, uiteraard, een flinke winst voor hemzelf. In een enkele geval liet hij bij zijn verkopen van huizen de bepaling opnemen, dat de huurder ook na de koop in het huis mocht blijven wonen.

Jacob was niet alleen actief op de huizenmarkt in en rond de Springweg, na 1747 verlegde hij zijn werkterrein naar huizen rond het stadhuis. Je zou Jacob met recht een huisjesmelker kunnen noemen.

Steenweg in Utrecht

Met zijn gezin verhuisde Jacob in 1741 van de Springweg naar de Steenweg. Met zijn buurman Nicolaas ’t Lam bereikte hij in dat jaar overeenstemming over aan te brengen veranderingen in de muren van hun huizen. In 1750 verkocht Jacob zijn laatste huis aan de Springweg aan Adriaan Storm van ’s Gravensande.

Het beviel Jacob kennelijk niet langer in de koude Nederlanden. Hij verlangde in hoge mate terug naar Indië. Met echtgenote Johanna Cornelia had hij afgesproken in de loop van 1750 terug te gaan naar Batavia. Maar voordat het zover was, moest hij nog enkele verplichtingen vervullen. Eind maart benoemde Henrick Ruysch hem tot voogd over zijn minderjarige kinderen. Kort voor zijn vertrek naar Indië werd hij de zaakwaarnemer van Adriana Aletta Storm van ’s Gravensande, de vrouw van zijn reeds overleden broer Johan.

Maar in april 1750 was het dan eindelijk zo ver. Jacob legde zijn functie als secretaris van de Momboirkamer neer en met vrouw en kind vertrok hij op 5 april naar Amsterdam. Vijf dagen later reisde het gezelschap door naar Texel. Op 21 april zeilden Jacob en zijn gezin weg uit Texel aan boord van het VOC-schip Langewijk, dat in 1745 in Enkhuizen gebouwd was en waarvan Wouter Abraham Brake de kapitein was. Jacob was aan boord in de kwaliteit van koopman en advocaat van de VOC. De Langewijk rondde Kaap de Goede Hoop in de periode van 3 augustus tot 4 september 1750. En op 23 december 1750 bereikte het schip Batavia. 

Batavia in 1780

Jacobus zette in Batavia zijn dienstverband met de VOC voort als opperkoopman .De opperkoopman was in de haven van Batavia verantwoordelijk voor de lading die de schepen van de VOC naar de Nederlanden moesten transporteren. Binnen de VOC was opperkoopman een zeer hoge functie. Zoon Adriaan werkte aanvankelijk als buitengewoon klerk bij de VOC, maar al gauw (1752) werd hij onderkoopman. Jacob had van de weduwe van Johannes Vos uit Utrecht de opdracht meegekregen toezicht te houden op de goederen en wijnen van haar zoon

In Indië kregen Jacobus en Johanna Cornelia nog twee kinderen, twee zonen, die echter beiden resp. twee en vier maanden na hun geboorte overleden. Zoon Adriaan keerde in 1766 de VOC de rug toe en werd secretaris en pandbewaarder bij de Bank van Lening en de Bank Courant in Batavia. In 1774 trad Adriaan als koopman weer in dienst van de VOC. Hij trad drie keer in het huwelijk. Van zijn eerste en derde vrouw scheidde hij en zijn tweede vrouw overleed na 12 jaar met hem getrouwd te zijn geweest.

Johanna Cornelia Storm van ‘s Gravensande overleed in Batavia op 12 juli 1763. Zij was toen 49 jaar oud. De volgende dag al werd zij begraven. Jacobus van Haeften overleed door verlies van krachten op 7 maart 1772 na een lang ziekbed. ’s Anderendaags werd hij begraven.

Tiel, 23 januari 2019