Genealogisch blog 339

Bracht 

Het Duitse plaatsje Bracht ligt vlak over de Nederlandse grens, ongeveer midden tussen Venlo en Roermond. Bracht behoort tot de gemeente Brüggen. Het is een gemoedelijk plattelands dorp in de Kreis Viersen en heeft 6700 inwoners.

Bracht in Nordrheinland Westfalen

Het ligt niet erg voor de hand Bracht, evenals een aantal dorpen ten noorden van Roermond, in verband te brengen met de adellijke Nederlandse familie Van Haeften. Toch hebben verschillende leden van de familie een zekere rol gespeeld in die regio van het toenmalige Overkwartier van het Hertogdom Gelre. Wie waren deze Van Haeftens en waar kwamen zij vandaan?

De Van Haeftens, die in het gebied boven Roermond en omgeving gewoond en gewerkt hebben, waren familieleden van de Van Haeftens, die in Huis Den Esch in Hien/Dodewaard gewoond hebben en die nakomelingen waren van de Van Haeftens uit Tuil, zoals Van Doesburg heeft duidelijk gemaakt in zijn boek over het Hiense Huis Den Esch.

Otto van Haeften, die in 1495 geboren werd als zoon van Arnt van Haeften en Wijne van Nimwegen, had uit zijn drie huwelijken zes kinderen, onder wie de broers Marten en Gerrit of Gerard. Marten, de oudste, erfde van zijn vader diens belangen in Dodewaard en omgeving en vestigde zich op Den Esch in Hien, nadat hij het huis had laten bouwen. Voor Gerrit restte niets anders dan zijn geluk elders te beproeven. Hij trok naar het Overkwartier en trouwde daar met Margaretha von Hatzfeld (geb. 1552), die Vrouwe was van Schleveringhoven. Ze gingen wonen in Haus Schleveringhoven in Bracht. Tegenwoordig is Schleveringhoven een wooncomplex voor senioren.

Haus Schleveringhoven anno 2018

Margaretha overleed in 1631. Gerrit verruilde al twee jaar eerder het aardse voor het hiernamaals. Beiden werden in de kerk van Bracht bergraven, waar een alliantiewapen Van Haeften-Von Hatzfeld te vinden is.

De twee zonen van Gerrit en Margaretha, Aegidius, die ook wel Gillis werd genoemd, en Frans gingen, nadat ze getrouwd waren resp. in St. Odiliënberg en op de Wilde Hoeve in Reuver wonen.

De Wilde Hoeve in Reuver

Frans, in Spaanse dienst onderscheidde zich door zijn moedige gedrag tijdens het beleg van Venlo in oktober 1646, toen Fredrik Hendrik de stad op de Spanjaarden wilde veroveren. Door de invallende vorst mislukte de poging van Fredrik Hendrik en bleef Venlo in Spaanse handen.

De beide broers hadden nog andere bezittingen in Roermond en omgeving. Frans trouwde voor de eerste keer met Catharina van Asselt en daarna met Margaretha van Dursdael. Dat de broers, die beiden in het Spaanse leger als ritmeester hun brood verdienden, het goed met elkaar konden vinden, bleek uit het feit, dat Gillis voogd werd over de zonen van Frans. Ter zijde merk ik hier op, dat Gillis en Frans  tot de weinige Van Haeftens behoorden, die tijdens de 80—jarige Oorlog de zijde van de Spanjaarden hadden gekozen.

Door zijn huwelijk met Margaretha van Dursdael, die in 1597 werd geboren als dochter van Johan van Dursdael (†1610) en Elisabeth van Cruchten (1560-1609), was Frans van Haeften in het bezit gekomen van de boerderij de Wilde Hoeve in Reuver. Op 1 juni 1645 verklaarden zijn zonen, de jonkers Heinrich en Hans Gerard van Haeften, beiden cornetten in dienst van de koning van Spanje, daartoe bijgestaan door hun vader, Frans van Haeften, en door hun voogden Gillis van Haeften en Godfried van Stein, dat zij een lening hadden opgenomen met als onderpand hun boerderij Den Alden Camp in Leuven onder Biesel. Ook hun boerderij De Cleine Hoeve in Leuven diende als onderpand. Deze lening werd eerst in 1711 afgelost.

De volledige naam van jonker Heinrich was Johan Heinrich Leo van Haeften. Zijn broer heette voluit Johannes Gerard van Haeften. Deze Hans Gerard trouwde met Maria van Dursdael (1644-1725), vermoedelijk een nicht van zijn moeder. Maria was met haar zwager Frans in 1644 doopgetuige van Maria Gabriel d’Ivora, een nicht van zijn moeder. Hans Gerard had diverse bezittingen rond de stad Straelen, vlakbij Venlo.

Jonker Heinrich trad in 1625 in het huwelijk met de toen 40-jarige Sophia van der Capellen, een dochter van Balthasar van der Capellen en Catharina van Honnepel. Sophia was weduwe van Johan van Doornick met wie zij in 1604 was getrouwd en bij wie zij kinderen had. Sophia overleed in 1651 en werd in Dinslaken in Duitsland begraven. Nog in 1651 hertrouwde Heinrich met Gerhardine van Frankeshoven, de weduwe van Arnold Heinrich van Wevorden, genaamd Drove, met wie zij voor 1638 huwde. Uit haar huwelijk met Arnold Heinrich van Wevorden, genaamd Drove, had Gerhardine een zoon, Johann Werner genaamd, die alle goederen van zijn vader erfde. Daarvoor moest Johann Werner wel zijn moeder jaarlijks 1000 thaler uit de opbrengst van die goederen betalen. Bovendien hield Gerhardine het Huis Meckenheim ten zuiden van Bonn met alle toebehoren voor zichzelf.

In 1638 hertrouwde Gerhardine met Anton Arnold van Asseliers in Düren in Duitsland. Anton Arnold stierf voor 1643.Uit haar tweede huwelijk had Gerhardine een dochter, genaamd Barbara Antoinette van Asseliers. Zij trouwde in 1662 op Schleveringhoven in Bracht met Gillis van Zoutelande. Heinrich van Haeften was toen een van de getuigen.

 

Het land van Kessel

Door zijn huwelijk met Gerhardine van Frankeshoven was Heinrich in het bezit gekomen van Huis en Heerlijkheid Drove, dat afkomstig was van de eerste schoonouders van Gerhardine. Heinrich werd in 1654 vermeld als drost van het land van Kessel, westelijk van de Maas gelegen ter hoogte van Venlo. Op 17 april 1657 diende de boerderij Camperhoeff als onderpand voor een volgende verkoop door Heinrich van Haeften en zijn vrouw. In 1666 ruilden zij  hun boerderij Den Alden Camp met de eigenaren van boerderij De Spieker, Gerard van Lom en Maria Malioni. Deze transactie werd als volgt vastgelegd:

“Ten overstaan van Willem Stevens en Gordt Cruijsbergen, schepenen, en bode Jan Quijten dragen Hendrick van Haeften en Gerardina van Franckenhoeven, echtelieden, krachtens erfruil hun hof genaamd den Alden Camp met toebehoren over aan Geerart van Lom, raad ordinaris van Zijne Koninklijke Majesteit, en Maria Maleoni, echtelieden, alles volgens onderhandse akte daarvan opgemaakt.”

In die jaren beijverden Heinrich, die achter zijn achternaam vaak “Zu Pesch” toevoegde om te laten zien, dat hij dat huis ook in bezit had, en Gerhardine zich ervoor om verschillende gronden met daarop boerderijen van de hand te doen, soms aan derden, maar vaak aan familieleden. Ze wilden cash geld in plaats van stenen. Van Gillis van Zoutelande en Barbara Asseliers, de dochter van Gerhardine, namen ze op 31 oktober 1683 een obligatie over ter grootte van 1161 rijksdaalders:

“Ten overstaan van Jan Smiets, stadhouders namens Albert Meuter, scholtis van de heerlijkheden Asselt en Swalmen ('tegenwoordigh kranck ende tot desen acte nyet connende present wesen'), Leonard Baenen en Jan Janssen, schepenen aldaar, dragen Gillis de Zoetelande, overste luitenant, krijgsraad en gouverneur van de stad Ruremonde, heer van Laevenbroeck en Sleverickhoven en Barbera van Asseliers, echtelieden, een obligatie groot 1.161 rijksdaalder nader vermeld in hoofdbrief [d.d. 30-6-1661] met transfix [d.d. 15-12-1678] daarvan opgemaakt, over aan Hendrick van Haeften zu Schleverickhoven en Gerardina van Franckenshoven, ook echtelieden. De verkopers behouden echter gedurende de rest van hun leven de jaarlijkse rente van 72½ rijksdaalder.

'Oock ofte het gebeurde /: daer Godt voor behoeden wilt :/ dat hun sulcken ongeval overqueeme ende in noodt, tsije van vangen, spannen als anderssints geraecken, dat sij sonder de gemelte capitaele somme nyet en costen subsisteeren, soo sal het hun beyden vrijestaen deselve somme tot hunnen noodtdruffte te gebruycken'.”

In 1690 werd het huwelijk van Heinrich van Haeften en Gerhardine van Frankeshoven verrijkt met de geboorte van een dochter, die als doopnaam Philippina Anna Sybille Elisabeth van Haeften kreeg. Haar roepnaam was Philippina of Anna. Anna trad eerst in het huwelijk met Ulrich Heinrich von Libeck en na diens dood op 15 januari 1716 onder huwelijkse voorwaarden met de graaf Wolfgang Theodor Anton von Hatzfeld, die op 29 juni 1686 geboren was als zoon van Adolf Alexander von Hatzfeld en Anna Maria Barbara von Palant. Wolfgang was eigenaar van Burg Bourheim in Jülich.

Burg Bourheim

Wolfgang overleed op 16 juni 1747. Wanneer zijn echtgenote overleed is niet bekend.

Terug naar Heinrich van Haeften en Gehardine van Frankeshoven. Wanneer Heinrich van Haeften overleden is, weten we niet precies, wel dat het in Bracht geweest moet zijn. Gerhardine stierf op 18 december 1688 in Bracht in Huis Schleveringhoven. Zowel Gerhardine als Heinrich is begraven in de kerk van Bracht.

Tiel, 1 januari 2019