Genealogisch blog 445

Bijzonder jaar

Met een geboorte en het overlijden van twee dierbaren was het jaar 1909 voor Hendrika Johanna (Hendrika) Welling een bijzonder, en vooral verdrietig jaar. Op 30 januari van dat jaar kwam dochter Henriëtte Benjamina Catharina ter wereld, op 6 april overleed haar oudste zoon Johannes Jacobus Hendrikus op 4-jarige leeftijd. En op 17 juli blies haar echtgenoot Hendricus Bartholomeus Aloysius Morren zijn laatste adem uit.

Hendrika werd geboren in Amersfoort op 29 december 1873 om 13.00 uur. Zij was het zevende kind dat Jacobus Welling (1824-1893) verwekte bij zijn tweede vrouw Hendrika Steenbeek (1833-1899). Over de ouders van Hendrika vertelde ik in Genealogisch blog 107 van 26 oktober 2016. Toen vader Jacobus de geboorte van zijn nieuwe dochter ging aangeven op het Stadhuis van Amersfoort, waren Lambertus Kanes (geb. 1831)  en Johannes van der Geld (geb. 1835) daarbij de getuigen.

Geboorteakte Hendrika Johanna Welling

Hendrika was een jaar of 17 à 18, toen ze min of meer op eigen benen ging staan, zoals zoveel jonge vrouwen in de familie Welling. Ze verlieten Amersfoort om in de grote streden in het westen van het land te gaan werken. Tot juli 1891 verhuurde Hendrika  zich in Gouda als dienstbode. Vervolgens ging ze in Amsterdam als dienstbode en winkelbediende aan de slag en trok ze in bij bij de familie L.P.C.J. Mohrman in de Leidschestraat op nummer 23. In de periode 1892 tot 1899 woonde en werkte ze in Amersfoort en Haarlem. Ze zal zich toen ook als dienstbode verhuurd hebben. Veel welgestelde Amsterdamse families hadden dienstbodes in dienst voor allerlei huishoudelijke klussen. Het werk van een dienstbode was zwaar. Zo schreef mevrouw Boissevain ook instructies voor de rest van haar huispersoneel, zoals de keukenmeid. De benaming van het huispersoneel spreekt tegenwoordig niet meer aan, maar paste wel in de tijd van de 19^e en het begin van de 20^ste eeuw. In het archief van de familie Boissevain bij het Gemeentelijk Archief van Amsterdam is de instructie voor de werkmeid bewaard gebleven.

Instructies voor de werkmeid, detail, foto Gem. Archief A'dam

In Haarlem moet Hendrika haar latere echtgenoot Hendricus Bartholomeus Aloysius (Hendricus) Morren hebben leren kennen. Toen Hendricus in 1897 van Haarlem naar Amsterdam verhuisde, volgde Hendrika hem in 1899, toen ze werk en onderkomen vond bij de familie J. Westerkamp in de Leidschestraat nummer 70. In 1900 vond ze een andere werkkring, nu bij de familie L.R. Mack, die woonde in de Liedschestraat op nummer 14. Ze bleef daar werken tot aan haar huwelijk met Hendrikus. Inwonende dienstbodes kregen over het algemeen weinig betaald.

De voltrekking van het huwelijk tussen Hendrika Johanna Welling en banketbakker  Hendricus Bartholomeus Aloysius Morren vond plaats op het stadhuis van Amsterdam op 28 augustus 1902. Hun getuigen waren Dirk Clement, Hermanus Kraan, Cornelis Kleis Lanting en Lodovicus Johannes Libert. Hendricus was een natuurlijke zoon van Henriëtta Benjamina Catharina Morren, die in Haarlem geboren werd op 15 juni 1873. Zijn vader erkende zijn zoon niet, maar zijn naam is wel bekend, t.w. Hendrikus Bartholomeus Görtz. De relatie tussen vader en zooon is later blijkbaar wel goed gekomen, want de vader heeft in Amsterdam een tijd ingewoond bij Hendricus en Hendrika. Tot uiterlijk 1909 woonden de echtelieden in Amsterdam, waar hun oudste zoon en dochter geboren werden. Tweede dochter Henriëtte Benjamina Catharina kwam in Amersfoort ter wereld op 30 januari 1909.

Huwelijksakte Welling x Morren

In 1908 of begin 1909 verhuisden Hendrika en Hendricus met hun gezin naar Nijmegen, omdat Hendricus daar werk had gevonden in de horeca .In verschillende aktes stond hij steeds met andere beroepen geregistreerd, zoals hotelhouder en zetbaas in een koffiehuis. Het meest waarschijnlijke is , dat Hendricus als gérant werk had gevonden in Hotel Bellevue aan de Spoorstraat in Nijmegen.

Begon het verblijf in Nijmegen voor Hendrika vreugdevol met de geboorte van haar tweede dochter, daarna verliep het jaar 1909 dramatisch voor haar.Op 6 april overleed oudste zoon Johannes Jacobus Hendrikus op 4-jarige leeftijd. Ruim drie maanden later, op 17 juli 1909, overleed haar echtgenoot.

De dood van echtgenoot Hendricus was voor Hendrika reden om met haar twee kinderen terug te keren naar Amsterdam. Daar leerde ze weduwnaar Johannes Gerardus Antonius (Johannes) van Delden kennen, met wie ze in Amsterdam op 7 maart 1912 in het huwelijk trad. De getuigen waren toen: Johannes Martinus van den Belt, Johann Reinier Hermanus Hubertus Meeuwissen, haar zwager Heinrich Joseph Anton Schulte en haar broer Hendrik Johannes Dirk Welling. Johannes kwam op 9 april 1864 in Amsterdam ter wereld. Hij was een zoon van Gerhardus Antonius van Delden en Betti Grobbecker. Johannes was eerder getrouwd geweest met Hermina Elisabeth Maria Ommens, met wie hij in Amsterdam in het huwelijk trad op 27 april 1887. Johannes was van beroep constructeur.

Rond 1912 verhuisden Hendrika en Johannes naar de Kanaalstraat nr. 50 bis in Utrecht. Of Hendrika en Johannes samen nog kinderen kregen betwijfel ik. Ik ga ervan uit, dat de vier kinderen van Johannes verwekt zijn bij zijn eerste vrouw. Over die kinderen weet ik niet veel, maar ik weet wel, dat de oudste zoon pater werd bij de Augustijnen. In 1928 kwam banketbakker Theodorus Willem Jacobus Welling bij Hendrika en Johannes wonen. Waarom is niet duidelijk. Toen haar neef ging trouwen met Maria van den Ham op 12 september 1933 was Henriëtte Benjamina Catharina Morren, de jongste dochter van Hendrika, een van de getuigen.

 

Het Centrum, d.d. 04-01-1929

Het huwelijhk tussen Hendrika en Johannes heeft niet lang geduurd, want al op 3 januari 1929 blies Johannes zijn laatste ademtocht uit. Nog dezelfde dag is van zijn overlijden aangifte gedaan.

Hendrika overleefde haar tweede man 32 jaar. Zij overleed in Utrecht op 15 mei 1961 in de leeftijd van 87 jaar. Vier dagen later werden haar stoffelijke resten ter aarde besteld op de RK. Begraafplaats in Utrecht.

Tiel, 20 april 2020