Genealogisch blog 446

Het mes snijdt aan ik weet niet hoeveel kanten

Met de hierbovenstaande uitspraak eindigde een vraaggesprek met J.F. van Haeften, dat de Volkskrant op 14 december 1985 publiceerde. Van Haeften was destijds Directeur Generaal van IBM Nederland NV. In het betreffende artikel lanceerde Van Haeften zijn idee een “donatieproject” te beginnen: bedrijven schenken computers aan scholen en bemoeien zich met de programmatuur en de nascholing van docenten. Een strategie, die IBM vaak hanteerde, liet van Haeften weten. Hij kwam op het idee van het “donatieproject” bij de lancering van het NIVO-project (Nieuwe Informatietechnologie in het Voortgezet Onderwijs). Met het project wilden bedrijfsleven en overheid de Nederlandse achterstand op het gebied van de informatica t.o.v. andere landen inhalen. Dat de informatica inmiddels een hoge vlucht heeft genomen, maakt de huidige coronacrisis heel duidelijk. Op scholen wordt momenteel klassikaal lesgegeven, terwijl er geen leerling in de klas zit, die zitten (nog) noodgedwonfen thuis. Zonder moderne computertechnologie was dat onmogelijk geweest.

Van Haeften vond het van het grootste belang voor de Nederlandse economie, dat het bedrijfsleven mensen in dienst zou krijgen die vertrouwd waren met het gebruik van informatica. Hoe beter mensen opgeleid zouden zijn, hoe beter ze zouden presteren. Voor de topman van IBM was het schenken van (geld voor) computers geen liefdadigheid maar een investering in het toekomstige succes van het bedrijf.

Voormalig kantoor van IBM Nederland in Uithoorn

Enige dagen geleden kreeg ik van een familielid, die zich ook bezighoudt met de genealogie van de familie Van Haeften het bericht doorgestuurd van het overlijden van Co van Haeften, voormalig General Manager van IBM Nederland NV. en voormalig lid van de Raad van Bestuur van KPN. Tot dat moment was Jacobus Frederik van Haeften niet meer dan een (haast) onbekende persoon in mijn stamboom van de familie. Mijn collega-genealoog vroeg me hoe deze Co van Haeften paste in de stamboom van de familie. Co behoort tot de vijfde generatie nazaten van Johan Jansz van Haeften jr., de stamvader van de Amsterdamse tak van de familie Van Haeften, was mijn antwoord.

Rouwadvertentie Co van Haeften

Co werd in Amsterdam geboren op17 juni 1934. Hij was de enige zoon van Jacobus van Haeften (1904-1973) en Johanna Alida Kat (1905-1973). Omdat vader Jacobus tijdens de oorlog als dwangarbeider in Duitsland als betonvlechter te werk werd gesteld bij de firma C.P. van Bek In Keulen, heb ik mede voor hem in Genealogisch blog 141 van 15 januari 2017 een monument opgericht.

Over de jonge jaren van Co is mij niets bekend. Uit beschikbare gegevens heb ik kunnen afleiden, dat hij ongeveer in 1957 is begonnen bij IBM Nederland in Uithoorn. In die periode zal hij ook getrouwd zijn met Louisa Francisca Büch. Co en Louisa kregen twee kinderen, een zoon en een dochter.

In de periode tot 1984 klom Co bij IBM Nederland op tot Directeur Generaal. In november van dat jaar verraste Co zijn medewerker J. van der Perk met een cheque van fl. 115.000,- voor deins idee om niet meer bij elke nieuwe kopieermachine een rails mee te leveren om de machine te verplaatsen, wanneer er sprake is van vervanging. Voor IBM betekende dit idee in dat jaar over heel de wereld al een besparing van fl. 460.000,-.

Jacobus Frederik van Haeften

In juni 1985 opende IBM Nederland bij Schiphol een nieuw distributiecentrum voor Europa, Afrika en het Midden Oosten. Bij die gelegenheid noemde Co de snelheid van aan- en afvoer van producten en materialen, de kosten ervan en de frequentie van vluchten doorslaggevend voor de beslissing om het distributiecentrum bij Schiphol te vestigen.

Tot eind jaren ’80 van de vorige eeuw was IBM heer en meester op de computermarkt, zowel voor de grote mainframes als voor de pc. Toen IBM in 1981 de bekende pc lanceerde, dacht het de kip met gouden eiren in de hand te hebben. Maar dat bleekt niet het geval. IBM had niet het alleenrecht op het besturingssysteem MS-DOS en op de Intellprocessors. Andere computerfabrikanten “kloonden” de pc van IBM. Daardoor verloor IBM een groot marktaandeel aan bijv. de Nederlandse fabrikant Tulip. Voor Co van Haeften was dat aanleiding voor een agressievere benadering van de computermarkt. De marketingafdeling werd het belangrijkste onderdeel van het bedrijf met een grote reorganisatie tot gevolg, waardoor 150 personeelsleden moesten afvloeien door vervroegde pensionering.

Op 11 juni 1988 berichtte de NRC, dat Co van Haeften half 1989 de overstap zou maken van IBM Nederland NV. naar de dan verzelfstandigde PTT en per 1 januari 1990 toe zou treden tot de Raad van Bestuur. Nog geen week later wist dezelfde krant te melden, dat Co IBM Nederland NV al op 14 maart van dat jaar onverwacht had verlaten en een sabbatical nam totdat hij bij PTT zou beginnen.

 

NRC, 16-06-1988

Ik kan mij niet aan de indruk onttrekken, dat Co van Haeften eerder bij IBM Nederland is opgestapt, omdat hij de doelstelling van de reorganisatie van eind jaren ’80 niet kon waarmaken. Hij hield de eer aan zichzelf en stapte vervroegd op. Zijn opvolger werd R. van Hoeken, die beter onderlegd zou zijn in marketing.

Begin 1989 werd Co benoemd tot commissaris bij Honeywell BV., dat op dat moment drie vestigingen in Nederland had, waarvan de grootste zich bevond in Emmen. Zoals gezegd, halverwege 1989 maakte Co de overstap naar PTT, waar hij vanaf  1januari 1990 ging functioneren als Directeur Personeelszaken. Samen met Wim Dik en Cees Griffioen vormde hij de Raad van Bestuur van de inmiddels Koninklijke PTT.

Als lid van de Raad van Bestuur van PTT deed Co van Haeften nog twee keer van zich spreken. De eerste keer was in maart 1990, toen PTT een postzegel introduceerde opgedragen aan een van de oudste horti in Nederland, nl. die van de Universiteit van Leiden. Bij de presentatie van het zegel in het Leidse stadhuis hield Co een pleidooi voor het aanleggen van een thematische verzameling postzegels over de plantentuinen in de wereld. De postzegel van de Leidse Hortus is ontworpen door Joke Ziegelaar en toont een deel van de plattegrond van de tuin uit 1601.

Postzegel Leidse Hortus

De tweede keer, dat Co weer de pers haalde was in 1992, toen hij het PTT Management Opleidingsinstituut aan de Laan Corpus den Hoorn in Groningen opende door een plastic champagnefles kapot te gooien tegen de inwendige stalen constructie van het gebouw. Voor de officiële openingshandeling hield Co een korte toespraak:

“Het gebouw moet niet alleen gezien worden als een opleidings- en trainingsinstituut, maar ook als ontmoetingsplaats voor managers en aankomende managers.”

Meer gedocumenteerde gegevens heb ik niet kunnen vinden over Co van Haeften. Alleen nog, dat hij Ridder was in de Orde van de Nederlandse Leeuw. Daarom neem ik aan, dat hij op zijn 65^ste verjaardag met pensioen is gegaan en daarvan nog vele jaren genoten heeft.

Hij ruste in vrede.

Tiel, 22 april 2020