Gednealogisch blog 439

Middel erger dan de kwaal

Het is heel logisch, dat Frans Eduard (Frans) de Craen van Haeften na het uiteengaan van zijn ouders met zijn moeder meeging. Frans was iets meer dan een jaar oud, toen de scheiding zijn ouders, Johan Cornelis Adrianus de Craen van Haeften (1875-1954), over wie ik vertelde in Genealogisch blog 193 van 16 mei 2017, en Wilhelmina Blom (1879-1950), formeel op 27 oktober 1910 in Amsterdam werd geregistreerd. Pas op 21-jarige leeftijd heeft Frans zijn vader, broer en drie zussen weer ontmoet, dat was in 1935. Zijn broer Jan overleed in 1937. Tot in de Tweede Wereldoorlog heeft Frans bij zijn moeder in Heemstede gewoond op de Leidschevaartweg 101. Hij groeide op in een geheel ander milieu dan zijn broer en zussen, die groot werden in Zwitserland in het huis van hun vader.

Frans Eduard de Craen van Haeften

De zee had een grote aantrekkingskracht op Frans: hij wilde varen. Frans was bovendien een groot liefhebber van auto’s en van autosport. Hij mocht graag mee doen aan rally’s met zijn Hillman. Eind maart 1940 eindigde hij als eerste in de klasse beneden 1300 cc tijdens de vijfde Kraantje Lek Rit, die ca. 90 km langs was en de deelnemers over vele kleine weggetjes voerde rond Haarlem, Zandvoort en Noordwijk. Onder de 29 deelnemers bevonden zich drie vrouwen.

Werkelijk vlak voor het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog verloofde Frans zich met Yvonne Lam, die uit Alphen a/d Rijn afkomstig was. Tijdens de oorlog moest Frans onderduiken om aan de Arbeitseinsatz te ontkomen, want hij wilde niet voor de Duitsaers varen. Tijdens zijn periode van onderduiken raakte Frans verliefd op Bep Pronker. Hij verbrak de verloving met Yvonne  Lam, omdat hij ervan overtuigd was, dat Bep Pronker voor hem de ware was. Barbara Alberta Maria (Bep) Pronker was een dochter van Albert Pronker en Marie Bakker. Ze was op 10 januari 1921 geboren op Terschelling.

Op het einde van de oorlog is Frans verraden door ene N.J. Visser uit Heemstede. Visser heeft in april en mei 1944 twee brieven gestuurd aan  Ortgruppenleiter Arbeitsberteich N.S.D.A.P. Max Gerisch (geb. 13 februari 1900 in Berlijn) in Haarlem om hem erop attent te maken, dat Frans zich voortdurend onttrok om voor de Duitsers te werken door onder te duiken. Visser liet weten, dat Frans heel goed op de Duitse handelsvloot zou kunnen werken. Voor zover bekend hebben de Duitsers Frans nooit te pakken gekregen.

Na de oorlog stond N.J.Visser terecht voor het Bijzonder Gerechtshof in Amsterdam. Hem werd ten laste gelegd, dat hij Frans had verraden. Visser gaf zijn verraad direct toe, maar voegde daaraan toe, dat hij Frans tot werken had willen dwingen, omdat hij zijn gescheiden moeder tot last was. Zijn moeder ontving maar een geringe financiële ondersteuning. De procureur-fiscaal vond in zijn requisitoir dit middel (het verraad van Visser) erger dan de kwaal (werken voor de Duitsers) en eiste tegen Visser twee jaar gevangenisstraf met ontzetting van beide kiesrechten (actief en passief) voor de tijd van 10 jaar.

 

Verslag van het proces tegen N.J. Visser

Nog voor het einde van de Tweede Wereldoorlog ging Frans weer naar Curaçao om daar te gaan varen als gezagvoerder in dienst van de Curaçaosche Scheepvaart Maatschappij en later voor Shell Tankers bv. Natuurlijk wilden Frans en zijn geliefde Bep na de oorlog zou snel mogelijk met elkaar trouwen. Dat was door de afstand, echter, moeilijk, Frans op Curaçao en Bep in Nederland. De oplossing was een huwelijk met de handschoen. Dat werd voor Bep in Heemstede gesloten op 12 februari 1946 en op dezelfde dag voor Frans in Curaçao.

Huwelijk met de handschoen

Enige tijd na de afsluiting van hun huwelijk kon Bep overkomen naar Curaçao en zich verenigen met Frans. Ze gingen in Willemstad wonen. Daar kwam op 1 maart 1948 hun eerste kind ter wereld: een dochter. Op Curaçao werd ook hun tweede dochter geboren.

Van 1956 tot 1960 woonden Frans en zijn gezin op Aruba. In 1960 verhuisde het gezin naar Nederland en vestigde zich in Heemstede aan de Franz Listlaan nr. 16. Niet ver bij zijn moeder vandaan die in Haarlem woonde. Kort na de verhuizing kwam de derde dochter van Frans en Bep ter wereld in Haarlem op 3 mei 1960. In 1963 verkaste het gezin naar de Heemsteedse Dreef nr. 195, de laatste woning.

Eenmaal weer in Nedewrland gaf Frans het varen op en werd hij rijexaminator. Dat beroep oefende hij uit tot aan zijn pensionering.

Het rijbewijs van Frans

In de late namiddag van Nieuwjaarsdag 1991 is jonkheer Frans Eduard de Craen van Haeften thuis rustig voorgoed ingeslapen op de leeftijd van 76 jaar. Zijn stoffelijke resten werden op 4 januari gecremeerd in Crematorium “Velsen” in Driehuis-Westerveld. Later werd zijn as bijgezet in het graf van zijn  schoonouders op de begraafplaats aan de Herfstlaan in Heemstede. In dat graf zou in 2017 ook Bep worden bijgezet.

 

Graf schoonouders Pronker

Barbara Alberta Maria Pronker overleed op 22 januari 2017. Zij was toen 96 jaar oud. Af gaande op de foto van het graf van haar ouders ga ik ervan uit, dat Bep ook gecremeerd is en dat haar stoffelijke resten ook zijn bijgezet in dat graf.

Tiel, 1 april 2020