Genealogsch blog 154

Liemers geslacht

Onlangs kreeg ik van mijn broer het boek “Familieboek Welling-Wellink, Een Liemers geslacht gedurende 400 jaar” van Gerrie A.J. Willemsen. De auteur heeft het boek geschreven als eerbeton aan zijn overleden vrouw Mientje Welling uit Kilder en om zijn levenswerk, het genealogisch onderzoek naar de Liemerse familie Welling, af te maken. Het is een prachtig boek geworden van bijna 700 pagina’s, rijkelijk voorzien van zwart-wit foto’s van familieleden, boerderijen, huizen en van feestelijke gebeurtenissen.

Willemsen begint zijn boek met een uitvoerige beschrijving van de dorpen, boerderijen en kerken in de achterhoek, waar de familie woonde en nog woont. Die beschrijvingen deden me herinneren aan een wandeling die ik vroeger eens maakte met mijn vader door Didam. Mijn vader moest daar een lezing houden over zijn reizen door Afrika en Zuid Amerika. Terwijl we door Didam liepen vertelde hij me, dat hier zo ongeveer om het huis een familie Welling woonde. Dat klopte. Of die allemaal ook familie van ons waren, wist mijn vader niet, maar hij vermoedde van wel. Hij vertelde toen ook, dat de familie waarschijnlijk uit Duitsland afkomstig was. Daar was ook de plaats Welling. Ik weet nu, dat die er ook zijn in Engeland en in de staat Oklahoma in de USA.

Familieboek Welling-Wellink

Uit al mijn genealogische onderzoeken is tot nu toe geen enkele verwantschap van de Amersfoortse familie Welling met het Liemerse geslacht gebleken. Willemsen, die in zijn boek ook andere auteurs aan het woord laat, wekt met zijn boek de suggestie, dat de Wellingen in het verre verleden afkomstig zijn uit Zuid Duitsland, want daar leefden in de late Middeleeuwen edellieden met de naam Welling. Een echt bewijs is echter in het boek niet te vinden.

Er is een theorie, dat de Angel-Saksen destijds vanuit Duitsland via de achterhoek en langs de grote rivieren ons land door trokken op weg naar Engeland. Sommigen bleven uiteraard ergens in onze omgeving hangen. Dat zou de verklaring moeten zijn waarom zo veel plaatsnamen langs onze rivieren eindigen met de uitgangen –ing of –ingen, en alle daarvan afgeleide vormen. Zo kwam de naam ook in Engeland terecht, getuige de stad Welling, een tegenwoordige buitenwijk van Londen. Willemsen kiest in zijn boek voor de verklaring van de naam Welling voor de geografische variant, volgens het Meertens Instituut een adresnaam. De naam Welling zou dan betekenen “zoon van iemand die bij een bron gewoond heeft”. Wel is bron, ling is zoon van. Ik kan die uitleg onderschrijven, al valt niet uit te sluiten, dat Wel ook op een eigennaam of plaatsnaam kan duiden.

Ik vind het een omissie, dat Willemsen andere families Welling, die in Nederland voorkomen, niet noemt in zijn boek. Zijn verhaal zou completer zijn geweest wanneer hij ook vermeld zou hebben, dat er ook grote families Welling woonden c.q. leven in Friesland, in Emmen, in Pijnacker en in Amersfoort.

Het grootste onderdeel van het boek wordt gevormd door de parenteel van stamvader Bernardus Willink (geb. ca. 1610) uit Kilder. Door de lardering met aantrekkelijke verhalen, veelal verteld door de betrokkenen zelf, leest de parenteel vlot weg. Natuurlijk kwamen de katholieke, Achterhoekse Wellingen (maar ook Wellinck, Wellink, Willink etc.) oorspronkelijk van de boerderij. Maar voor lang niet alle kinderen was er werk op de boerderij, velen kozen voor andere beroepen (pottenbakker, de bouw) of emigreerden. Tegenwoordig kennen we Slachterij Welling in Borculo - vlees speelt in het boek een uiterst belangrijke rol. Natuurlijk ontbreken geestelijken en nonnen niet.

Dat er tot nu toe geen verband is gevonden tussen de Achterhoekse Wellingen en die uit Amersfoort kan deels verklaard worden door de geheel verschillende doopnamen die in beide families voorkomen. Natuurlijk komen dezelfde (doop)namen wel voor, maar de Achterhoekers hebben veelal namen of combinaties van doopnamen die in Amersfoort niet voorkomen.

Ronduit verwarrend vindt ik het hoofdstuk “Enkele losse takken Welling”. Als eerste voert Willemsen daar een zeer korte parenteel op van de uit Amersfoort afkomstige Gijsbertus Antonius Welling, die in 1883 in het huwelijk trad met de Doesburgse Alberta Berendina Rizaar. Gijsbertus en Alberta en hun dochter Johanna Berendina worden alleen genoemd, omdat ze gevonden zijn in de archieven van Doesburg. Hetzelfde geldt voor andere losse takken. Hoewel Willemsen vooraf de opmerking maakt, dat de gegevens verder niet gecontroleerd zijn, wekt hij wel de suggestie, dat deze losse takken iets te maken kunnen hebben met het Liemerse geslacht, maar dat is beslist niet zo.

Inzicht

 

Willemsen sluit zijn boek af met twee opmerkelijke hoofdstukken. Het eerste daarvan noemt hij “Opmerkelijke zaken”, een verzameling foto’s die niet direct pasten in de parenteel van Bernardus Willink, maar die Willemsen niet verloren wilde laten gaan. Bij enkele foto’s, zoals die van Café Welling in Amsterdam, vroeg ik mij af wat de relevantie is, vooral om dat in enkele gevallen onderschriften ontbreken. Het laatste hoofdstuk met de titel “De cyclus van het leven” bevat 20 afbeeldingen van kunstwerken van Ad Hermans en Els Houtman. Op zich prachtige afbeeldingen, maar ook hier dringt zich bij mij de vraag op: wat is de relevantie? Geen van de werken, net zo min als de voorplaat, heeft iets te maken met het Liemerse geslacht Welling, noch de beide kunstenaars.

Kortom, een prachtig en zeer informatief boek met hier en daar wat gegevens, die niet relevant zijn. Het is jammer, dat over de verspreiding van de naam Welling over Nederland niets wordt verteld.

Tiel,16-02-2017

Meer weten?

Lees:

Gerrie A.J. Willemsen, Familieboek Welling-Wellink, Een Liemers geslacht gedurende 400 jaar, Uitgave Gerrie Willemsen, 2007