Genealogisch blog 297

Gemeenschappelijke voorouders (297)

In 1478 gaven Johan van Haeften en Theodora van Immerseel van Lyre elkaar het ja-woord in Herwijnen. Johan, die rond 1440 geboren werd in Haaften, was een zoon van Walraven van Haeften (1410-1478) en Hendrica van Varick (1421-1482). Hij was de achtste Heer van Haaften, Hellouw en Herwijnen en schepen in de Bank van Tuil. Theodora, die gewoonlijk Diderica werd genoemd en wier achternaam ook voorkomt als Van Liere van Immerseel (en nog enkele andere schrijfwijzen), was een dochter van Hendrick Godfried van Immerseel van Baardwijk en Heilwich van Berchem. Diderica was van adellijke Vlaamse komaf. Johan en Diderica woonden op Kasteel Goudenstein in Haaften. Ze kregen zes kinderen. 

Overblijfselen van Kasteel Goudenstein in Haaften

Op 12 juni 1594 trouwde Walraven van Haeften met Philiberta van Immerseel van Lyre (zie hierboven voor de verschillende schrijfwijzen van haar achternaam). Walraven, die in 1568 in Haaften werd geboren, was een van de vier kinderen van Johan van Haeften (1519-1574) en Anna van Spangen (1534-1584). Walraven was de elfde en laatste Heer van Haaften, Hellouw en Herwijnen. Omdat het huwelijk van Walraven en Philiberta kinderloos bleef, ging Kasteel Goudenstein na de dood van Walraven over naar diens zuster Theodora (1560-1625). Via haar kwam de Heerlijkheid Haaften in handen van de familie van Brederode. Volgens Sloet en Van Veen kregen Walraven en Philiberta wel een dochter, Adriaentjen. Zij zou in 1687 het huis te Haaften met bijbehoren opgedragen hebben aan Trijntje Stevens Buirten. Een zeer twijfelachtige transactie, waarbij het vooralsnog om een andere Adriana moet gaan.

Bijzonder aan Walraven was, dat hij in 1580 tijdens de Tachtigjarige Oorlog onder sauvegarde (vrijgeleide) van de Spanjaarden stond. Hij was daarmee een van de weinige leden van de familie Van Haeften, die toen de zijde van Spanje koos. Philiberta, geboren op 12 juni 1574 in het Vlaamse Bokhoven, was een dochter van Engelbert van Immerseel van Lier (1550-ca. 1619) en Josina Maria van Grevenbroeck (1552-1572). Vader Engelbert was Burggraaf van Aalst en Heer van Immerseel.

An. Nijhoff weet in zijn boek “De geschiedenis van Gelderland door onuitgegeven oorkonden opgehelderd en bevestigd” uit 1830 te vertellen, dat Walraven en Philiberta dispensatie verkregen voor hun huwelijk vanwege nauwe familiebanden in vorige generaties. Wat was er aan de hand? Anna van Spangen, de moeder van Walraven, was een dochter van Cornelis van Spangen en Maria van Immerseel van Lyre. Deze Maria was in de vijfde graad verwant aan Philiberta, een oudtante dus.

Maar er was met de beide eerder genoemde huwelijken meer aan de hand. Zowel Johan van Haeften en Diderica van Immerseel van Lyre als Walraven van Haeften en Philiberta van Immerseel van Lyre zullen vrijwel zeker niet geweten hebben, dat ze gemeenschappelijke voorouders hadden. In geen van de oude genealogieën van de familie Van Haeften is die verwantschap terug te vinden. Daarbij komt nog de moeilijkheid, dat de gemeenschappelijke voorouders zich in de mannelijke lijn een generatie verder terug bevinden dan in de vrouwelijke lijn. Kennelijk werden de Van Haeftens destijds niet zo oud als de voorouders van Diderica en Philiberta. Het onderstaande schema maakt de lijnen naar Johan van Haeften en Diderica van Immerseel van Lyre vanaf hun gemeenschappelijke voorouders Hendrik de Cock (1240-1312) en Elisabeth van Rossem († na 1316) duidelijk. In de lijn van Diderick van Immerseel van Lyre verliep de afstamming van de gemeenschappelijke voorouders twee keer via de vrouwelijke kant.

Johan de Cock van Weerdenburgh en Gerard de Cock van Bruechem waren broers. Hun grootvader was Rudolf de Cock. In de lijn van Diderica van Immerseel van Lyre komen vijf mannelijke generaties en een vrouwelijke generatie voor van de familie De Cock van Bruechem. Met Theodora de Cock van Bruechem stierf die familie uit. Volgens een genealogie, gemaakt door Laurentia Clara Elisabeth van Haeften en die zich in het Noord-Hollands Archief in Haarlem bevindt, zou de familie De Cock van Bruechem al na vier generaties zijn uitgestorven. Dat is echter onjuist, maar toen waren er ook nog geen computers.

Schema 1

Walraven van Haeften, gehuwd met Philiberta van Immerseel van Lyre, was de achterkleinzoon van Johan van Haeften, die met Diderica van Immerseel van Lyre was getrouwd. Als volgt schematisch voorgesteld vanaf Johan van Haeften en Diderica van Immerseel van Lyre.

Schema 2

De lijn van Hendrick de Cock en Elisabeth van Rossem naar Philiberta van Immerseel van Lyra verloopt tot en met Theodora de Cock van Bruechem hetzelfde als die naar Diderica van Immerseel van Lyre, maar wijkt daarna af. Theodora de Cock van Bruechem en Johan van Berchem hadden niet alleen Heilwich van Berchem als dochter, maar ook Hedwig van Berthout. Via haar loopt de lijn dan door naar Philiberta van Immerseel van Lyre. In schema zie dat er als volgt uit.

Schema 3

Familielijnen, die in de 14^e eeuw uit elkaar gingen, kwamen in de 16^e eeuw weer bij elkaar. Het moet als uitgesloten beschouwd worden, dat de huwelijken van Johan van Haeften en Diderica van Immerseel van Lyre en van Walraven van Haeften en Philiberta van Immerseel van Lyre op bewuste huwelijkspolitiek om oude familielijnen weer bij elkaar te brengen. Was er in beide gevallen sprake van bewuste huwelijkspolitiek, dan berustte die op andere argumenten dan hiervoor genoemd. Binnen de familie Van Haeften zijn een aantal staaltjes van huwelijkspolitiek bekend om het familiebezit bij elkaar te houden. Met leden van andere families werd bewust getrouwd om het familiebezit uit te breiden net zoals leden van andere families dochters van de familie van Haeften trouwden om juist hun bezit uit te breiden. Bekende voorbeelden zijn de familie Van Brederode en Mackay.

Tiel, 21 juni 2018