Genealogisch blog 84

Omgekomen door politiekogel

Gijsbertus Antonius (roepnaam Gijs) Welling en Alberta Berendina (roepnaam Alberta) Rizaar traden met elkaar in het huwelijk in Amersfoort op 1 augustus 1883. Zij waren toen resp. 25 en 24 jaar oud en woonden ook in Amersfoort. Voordien hielden ze domicilie in Doesburg, waar Alberta vandaan kwam. Tijdens de huwelijksplechtigheid verklaarde het bruidspaar, dat zij dochter Johanna Berendina (roepnaam Anna) Rizaar, geboren op 6 februari 1878 in Doesburg, bij deze te erkennen en te wettigen. De ambtenaar van de Burgerlijke Stand nam dat op in de huwelijksakte. Het huwelijk van Gijs en Alberta was zeer vruchtbaar, na Anna baarde Alberta nog 15 kinderen. Echter negen van hen haalde het eerste levensjaar niet. Van de overgebleven kinderen was oudste dochter Anna misschien wel de ondeugendste; zij moest in 1900 een tijdje brommen voor heling.

Huwelijksakte Gijs Welling en Alberta Rizaar

Daar Gijs werkeloos was, trokken hij en Alberta al kort na hun trouwen naar Rotterdam, waar hij in 1890 werkte als sjouwer in de haven. Er moesten monden gevuld worden. In 1894 stapte Gijs over naar het spoor.

Afgezien van de negen kinderen die Gijs en Alberta naar het kerkhof moesten brengen, leidden ze een aantal jaren een tamelijk rustig leven. Ze verhuisden drie keer in de Isaac Hubertstraat en bleven uiteindelijk plakken op het adres Isaac Hubertstraat 72. Gijs overleed op 50-jarige leeftijd in 1909, Alberta achterlatende met de nog in leven zijnde kinderen. Om in haar levensonderhoud te voorzien werd Alberta wasvrouw bij de familie Cardinaal. Daardoor kwamen haar dochters Alberta en Clara in contact met de jongens Bertus en Bastiaan Cardinaal met wie ze later trouwden.

Gezinskaart van Gijs en Alberta Welling

De Isaac Hubertstraat ligt in de Rotterdamse wijk Crooswijk, ook wel de “Rotterdamse Jordaan” genoemd. Op het hoogtepunt van de economische crisis kondigde de regering een verlaging van de steun aan en een verhoging van de huren. De eerste keer dat de lagere steun uitbetaald zou worden was op 7 juli 1934. Net als in Amsterdam werd opgeroepen tot een algemene havenstaking tegen de lagere steun en hogere huren op 9 juli. In Rotterdam mislukte de havenstaking. Maar de strijd werd die avond uitgevochten op de Crooswijkseweg, nadat eerder die dag bij de stempellokalen aan de werkelozen briefjes waren uitgedeeld om die avond tussen 19.00 en 20.00 uur samen te komen op de Crooswijkseweg. De politie verdreef de activisten, maar die trokken zich terug in de zijstraten van de Crooswijkseweg, waar ze de straten begonnen open te breken. Vanachter opgerichte barricaden wierpen de actievoerders projectielen naar de politie. Versterkt met de afdeling Speciale Diensten begon de politie met het opruimen van de barricaden. Maar overal vandaan bleven de bewoners projectielen naar de politie gooien, er werd zelfs op de politie geschoten. Die reageerde daarop met pistoolvuur. Een zestienjarige jongen raakte toen gewond.

1934, rellen in Crooswijk

De volgende dag was het weer onrustig in Crooswijk. De politie, gesteund door het leger, zette de wijk af, mannen en jongens mochten er niet in  of eruit. Mannen die uit hun werk kwamen konden niet thuiskomen. Hun vrouwen brachten hen veelal het avondeten. De politie maakte bekend, dat er direct met pistool of karabijn geschoten zou worden op mensen die zich op straat, voor open ramen of op daken zouden bevinden. Door de vele patrouilles was er van verzet overigens geen sprake meer. En toch ging het fout.

1934, Waarschuwingsbord van de politie

Op 10 juli om 18.15 uur trok een militaire patrouille door de Isaac Hubertstraat. Waar mensen zich op straat vertoonden of voor open ramen vuurde de politie waarschuwingsschoten af. In of bij pand nr. 44 of 48 werd Alberta Welling, die, gedreven door nieuwsgierigheid, stond te kijken wat er op straat gebeurde en de raad van een voorbijganger om naar huis te gaan in de wind sloeg, in haar buik getroffen door een verdwaalde kogel van een karabijn.

De politie verleende weliswaar de eerste hulp, maar Alberta werd, ernstig gewond, door de GGD overgebracht naar het ziekenhuis aan de Bergweg, waar ze korte na aankomst bezweek aan haar verwondingen. Vermoedelijk was Alberta geraakt door een kogel, die tegen een muur was afgeketst. De dood van Alberta was wereldnieuws in heel Nederland. Alle landelijke en regionale kranten berichtten er destijds over.

Algemeen Handelsblad, d.d. 11-07-1934

De inspecteur van politie J.W. Holsbergen maakte, met behulp van de mondelinge getuigenverklaring van de heer Dik van Schorel, rapport op van het incident.

Op 12 juli 1934 vond de begrafenis van Alberta plaats. De rouwstoet vertrok van het ziekenhuis aan de Bergweg langs de woning van Alberta, waar talrijke belangstellenden en buren bloemen en een krans op de baar legden, naar de RK Begraafplaats Crooswijk. De politie had uitgebreide voorzorgsmaatregelen getroffen om mogelijke ongeregeldheden de kop in te drukken. Het bleef echter volkomen rustig, zo berichtte De Telegraaf op 14 juli. Op de begraafplaats werden slecht veertig familieleden, kennissen en buurtgenoten toegelaten voor een eenvoudige plechtigheid.

Het Alberta Wellingpad

B&W van Rotterdam besloten op 17 januari 1986, dat de nieuw aangelegde verbinding tussen het Martinplein en de Van Meekerenstraat, niet ver van de Isaac Hubertstraat, de naam Alberta Wellingpad kreeg. Zo blijft de herinnering aan Alberta Berendina Welling-Rizaar levend.

Tiel, 06-08-2016