Genealogisch blog 90

Officieel niet geboren

Toen de 25-jarige Dirk Welling en zijn zwangere verloofde Janna Ditrink, die 19 jaar oud was, zich begin 1824 bij de ambtenaar van de Burgerlijke Stand in Amersfoort vervoegden om hun voorgenomen huwelijk te regelen, werden zij met een groot probleem geconfronteerd. Ze wilden voor de geboorte van hun kindje keurig netjes getrouwd zijn, maar ze konden helemaal niet in het huwelijk treden! Dirk stond weliswaar tegenover de ambtenaar van de Burgerlijke Stand, hij oefende weliswaar zijn kleermakersbedrijfje uit aan de Weversingel, hij was weliswaar lid geweest van de Militie, hun ouders hadden weliswaar geen bezwaar tegen hun voorgenomen huwelijk, maar…Dirk bestond niet! Hij was officieel niet geboren!

Wat was het geval? Dirk is geboren op 12 juni 1799 als zoon van Jacobus Wilhelmus Welling en Wilhelmina Craan. Er was toen nog geen Burgerlijke Stand waar aangifte gedaan moest worden van de geboorte. Maar het was nog de tijd, dat alle boorlingen gedoopt werden en dus ingeschreven stonden in het doopregister van een of andere kerk. Behalve Dirk. Hij kon de ambtenaar van de Burgerlijke Stand geen doopbewijs overhandigen, toen hij en Janna afspraken kwamen maken over hun huwelijk. Haast was geboden, want Janna liep op alle dag. Nader speurwerk bij de Amersfoortse kerken leverde ook geen doopbewijs van Dirk op.

Dat Dirk vermoedelijk niet gedoopt is zal te maken hebben gehad met het feit, dat het huwelijk van zijn ouders een zgn. gemengd huwelijk was. Vader Jacobus Wilhelmus werd op 23 juli 1766 gedoopt in de St. Franciscus Xaveriusparochie op ’t Zand. Van moeder Willemijntje staat in het doopregister van de Gereformeerde Gemeente (hervormd) van Amersfoort, dat zij op 6 februari 1767 werd gedoopt. Òf de ouders zijn vergeten Dirk te laten dopen òf ze hebben gedacht, dat hij dat later zelf maar uit moest zoeken.

Om te kunnen trouwen moest Dirk papieren hebben waaruit zou blijken, dat hij officieel wèl geboren was. Daarvoor moest hij een zgn. Akte van Blijkbaarheid kunnen overleggen. Hij hoopte ook, dat een afschrift van zijn inschrijving bij de Nationale Militie de ambtenaar van de Burgerlijke Stand zou kunnen overtuigen. Dit laatste was in principe snel geregeld, want Dirk was in 1818 ingeschreven bij de Nationale Militie. Het inschrijvingsdocument noemde als zijn geboortedatum 12 juni 1799, en dat hij ingeschreven stond onder nummer 104. Hoewel hij, zoals we tegenwoordig zeggen, werd uitgeloot, ging hij als “nummerverwisselaar” (dus voor een ander) voor vijf jaar in dienst bij de 5^e Afdeling Infanterie. Toen zijn dienst erop zat, werd Dirk “behoorlijk” ontslagen. Uit zijn signalement kunnen we ons een beeld van Dirk vormen: Hij was een kleine man van ongeveer 1,6 à 1,7 m. lengte, had een ovaal gezicht, bruine ogen en zwart haar en zwarte wenkbrauwen.

Het verkrijgen van een Akte van Blijkbaarheid had wat meer voeten in de aarde. Op 23 april 1824 moest Dirk ten huize van de griffier aan de Varkensmarkt verschijnen bij Adriaan Hoogeveen, vrederechter van het eerste kanton, voorzien van een certificaat van onvermogen afgegeven door de burgemeester van Amersfoort om in aanmerking te komen voor een gratis Akte van Blijkbaarheid ingevolge artikel een en zeventig van het Burgerlijke Wetboek. Ten overstaan van de vrederechter moesten zeven getuigen onder ede en onafhankelijk van elkaar verklaren, dat zij Dirks ouders goed kenden of gekend hadden, dat zij wisten, dat Dirk geboren was op 12 juni 1799 en dat er “destijds hiervan geene behoorlijke aantekening in het doopregister gehouden is”.

Toen allen bevestigend hadden geantwoord, stelde rechter Hoogeveen vervolgens de akte op, die op 27 april werd geregistreerd. Voor verificatie ging de akte naar Jacob van Dam van Isselt (1785-1845), de president van de Amersfoortse rechtbank, die op 14 mei conform concludeerde.

Huwelijksakte Dirk Welling x Janna Ditrink

Niets stond nu het huwelijk tussen Dirk Welling en Janna Ditrik meer in de weg, ware het niet, dat de baby zich aandiende. Op 31 mei 1824 ’s morgens om 08.00 uur werd de kleine Jacobus Welling geboren. In de loop van de dag deed vader Dirk, vergezeld van de getuigen  Willem van Nimwegen en Arie van Munster, aangifte bij de Burgerlijke Stand. Dirk verklaarde nadrukkelijk de vader te zijn van dit buitenechtelijke kind en liet Jacobus als rooms katholiek inschrijven. Blijkens zijn signalement, dat vastgelegd werd bij zijn inschrijving bij de Nationale Militie in 1843, moet Jacobus erg op zijn vader geleken hebben, al was de kleur van zijn haren en wenkbrauwen iets lichter dan die van zijn vader.

Op 30 juni 1824 traden Dirk Welling en Janna Ditrink dan eindelijk in het huwelijk, toen de termijnen van afkondiging verstreken waren. Nadat alle vereiste stukken waren voorgelezen verklaarde Wouterus Puil, wethouder en ambtenaar van de Burgerlijke Stand van de Gemeente Amersfoort, in het bijzijn van de getuigen Jan van Rinkel, Philippus Wilhelmus Heisz, Anthonie Hulskes en Gerrit Huijgen, dat, in naam der wet, Dirk Welling en Janna Ditrink door het huwelijk aan elkaar waren verbonden. Daarop verklaarden Dirk en Janna direct hun pas geboren zoon als de hunne te erkennen.

Eindelijk waren Dirk en Janna nu officieel man en vrouw. Lang heeft hun huwelijk niet geduurd. Kort na de geboorte van hun levenloze tweede zoon overleed Janna aan de gevolgen van de bevalling. Zonder zijn geliefde Janna hield Dirk het leven nog acht jaar vol. Hij overleed op 19 december 1834. Vijf dagen later werd de kleine Jacobus opgenomen in het Burgerweeshuis in Amersfoort.

Tiel 18-08-2016