Genealogisch blog 111

Risico (3)

Gisteren was het weer eens zover. Vriend Allard van Haeften reageerde op mijn Genealogisch blog 95 met de mededeling, dat hij ergens gelezen had wat de werkelijke reden was waarom Laurentia Clara Elisabeth van Haeften, over wie ik in genoemd Genealogisch blog schreef, destijds was ontslagen als regentesse van het Sint Pieters Gasthuis in Amsterdam. En zij niet alleen maar ook nog drie andere dames.

Ik vroeg Allard onmiddellijk mij duidelijk te maken waar hij dat gelezen had. Per kerende post mailde hij, dat hij dat gevonden had in een boek van H. Gartman, genaamd “Handelingen van de Municipaliteit der Stad Amsterdam, Volume 12”. Het boek bevat de notulen van de vergaderingen van de Amsterdamse Municipaliteit (gemeenteraad) tussen 1 januari en 15 maart 1798, het vierde jaar der Bataafsche Vrijheid.

Handelingen van de Municipaliteit der stad Amsterdam, Vol. 12, detail

De Bataafse gemeenteraad van Amsterdam, onder voorzitterschap van Gerard van Blijenburgh, besloot op vrijdag 12 januari 1798 op advies van de Commissie tot de Belofte de vier regentessenvan het St. Pieters Gasthuis, onder wie Laurentia Clara Elisabeth van Haeften,  te ontslaan. Niet omdat ze slecht zouden functioneren, zoals ik in mijn eerdere verhaal over Laurentia vermeldde, maar omdat de dames “gedifficulteerd hebben Belofte voor de Ambtenaaren bepaald, afleggen”.

In modern Nederlands kwam het erop neer, dat de dames weigerden de eed af te leggen, die ambtenaren van de stad moesten afleggen sinds de instelling van de Bataafsche Republiek. Bovendien moesten de dames de sleutels van het Gasthuis inleveren bij de boekhouder.

Handelingen  van vrijdag 12 januari 1798, detail

Het is niet erg moeilijk de redenen van het ontslag te bedenken en waarom Laurentia en de andere dames geweigerd hebben de ambtelijke eed af te leggen. Laurentia was in 1773 getrouwd met Pieter Cornelis Hasselaer (1720-1796). Hasselaer is, toen hij terug was uit Ned.-Indië, diverse malen burgemeester van Amsterdam geweest, maar werd in 1795 met zijn drie collega’s uit het ambt gezet, omdat zij behoorden tot de oude, oranjegezinde regentenkliek. Tot die oude, oranjegezinde regentenkliek behoorde natuurlijk ook Laurentia, telg van een oude Utrechtse regentenfamilie, terwijl haar neef Jacob, uit diezelfde oude Utrechtse regentenfamilie, tot de patriottische voormannen behoorde. Grote verscheidenheid in politieke opvattingen is door de eeuwen heen een kenmerk geweest, en nog steeds, van de familie Van Haeften. Laurentia en haar echtgenoot, die een jaar na zijn afzetting overleed, moesten plaats maken voor de nieuwe Bataafse democratie.

Ik realiseer me, dat het nooit zal lukken werkelijk alles te weten te komen van iemands leven. Zoals ik al eerder schreef: je kunt wel denken dat je alles over iemand weet, maar dat is echt niet zo! Er is altijd nog wel wat te vinden. Probleem is echter meestal, dat je niet weet waar je moet zoeken om bij nieuwe informatie te komen. En het is ook zo, dat ik de verhalen op mijn Genealogisch blog schrijf om anderen te prikkelen hun kennis te delen. En dat is nu, onder dankzegging, bij Allard van Haeften weer gelukt.

Tiel, 31-10-2016