Genealogisch blog 320

Geerestein

Drumpt is tegenwoordig een wijk van de Betuwse stad Tiel, waar ik woon. In mijn jonge jaren was Drumpt nog een dorp even buiten Tiel. Een studiegenoot woonde daar. En net als alle andere dorpen in de Betuwe had ook Drumpt zijn eigen kasteel. Het “Huys toe Droemt”, beter bekend als “Huis Geerestein” was het Drumptse kasteel, dat in 1332 in bezit was van knaap Henrick van Balveren. Hij droeg Geerestein op aan Graaf Reinoud II van Gelre tot een open huis. Toen behoorde bij Geerestein vier morgen landerijen. De naam Geerestein is een samenstelling van “geer” en “stein’, een stenen huis, dat gelegen is op een stuk land dat schuin, “gerend” is. Rond 1400 is de familie Van Avezaeth de eigenaar van Geerestein. In 1444 komt het huis in bezit van Jan van (de) Steenhuyse. Het goed Geerestein was toen aanmerkelijk groter dan in 1332, want het huis werd omringd door een hofstad (boerderij) met 5 morgen land en verderop lag nog eens acht morgen land met de naam Gallencamp. Geerestein bleef tot begin 1600 eigendom van de familie Van (de) Steenhuys.

Geerestein op kaartje uit 1809, foto RAR

In vroeger tijden lag Geerestein op de kruising van de huidige Burgemeester Meslaan en de Lingedijk, zoals aangegeven op het getekende kaartje, naar de verpondingskaart (belasting) van 1809. De straat Gerestein in de huidige Tielse wijk Drumpt, herinnert aan nog het Huis Geerestein. Het bovenstaande kaartje geeft aan, dat Geerestein omgracht was. Wanneer de kadastrale kaart uit 1824 werkelijk het middeleeuwse huis nog weergaf, dan is Geerestein een zaaltoren geweest.

De laatst bekende eigenaar van middeleeuwse Huis Geerestein was ene Gijsbert van de Poll, die vrijwel zeker een andere persoon was dan de Gijsbert van de Poll die op 11 april 1640 overleed en in de kerk van Zoelen werd begraven. De eerstgenoemde Gijsbert moet een zoon of kleinzoon geweest zijn van de andere Gijsbert. Van de Poll was Heer van Geerestein. Na Van de Poll viel Geerestein ten prooi aan de vlammen.

Pas in 1840 werd aan de andere zijde van de huidige Burgemeester  Meslaan ter hoogte van nr. 121 het nieuwe Geerestein gebouwd, terwijl later over de middeleeuwse kasteelplaats een woonwijk werd gebouwd.

Nieuw Geerestein

Van der Poll had Geerestein overgenomen van Arnt van Haeften en Anna Maria van (de) Steenhuys, die Geerestein van haar vader Rutger had geërfd. Zij was nog onmondig, toen zij met Geerestein werd beleend. Arnt van Haeften en Anna Marie van (de) Steenhuys traden vermoedelijk in 1618 met elkaar in het huwelijk. Arnt noemde zich daarna “Arnt van Haeften tot Geerestein en Drumpt”. In 1649 werd Arnt door zijn vrouw getocht (kreeg het vruchtgebruik) met Geerestein.

Geheel in overeenstemming met de gewoonte binnen de familie Van Haeften is ook Arnt betrokken geweest bij verschillende grondtransacties. In 1650 verkochten Arnt en Anna Maria 7,5 morgen onder Geldermalsen, waarvan de langstlevende het vruchtgebruik had. In 1654 verkocht Arnt, met goedvinden van zijn vrouw, twee percelen land van vier morgen in Drumpt aan Gerard Bouwens, de ontvanger van Tiel. In 1656 stelde Arndt Vijgh († 1666), Heer van Zoelen en ambtman en richter van Nederbetuwe, enige percelen grond in Zoelen, krachtens verwin, in het bezit van Hubert Cornelisz, die toebehoorden aan de erfgenamen van jonker Arnt van Haeften. Arnt was dus in 1656 al overleden.

In 1652 werd een verzoek van Arnt om toegelaten te worden tot de Ridderschap van Nijmegen afgewezen. In november van 1653 moest de Ridderschap zich nog beraden over een nieuw verzoek van Arnt, maar een kleine maand later werd hij toch toegelaten, omdat gebleken was, dat zijn vader eerder al was verschreven (had deelgenomen aan de vergadering).

Het probleem met Arnt en zijn familie is, dat we over zeer weinig harde genealogische data over hen beschikken. Dat maakt het bijzonder moeilijk de verschillende gebeurtenissen in hun levens in de juiste tijdsvolgorde te zetten. Van Arnt weten we alleen, dat hij vermoedelijk in 1618 in het huwelijk trad met Anna Maria van (de) Steenhuys en dat hij voor 25 maart 1656 moet zijn overleden. We weten wie zijn vader en moeder waren, nl. Nicolaes van Haeften en Anna Dorothea van Heinsberg, maar ook van hen zijn geen verdere gegevens bekend. Van Anna Maria van (de) Steenhuys weten we alleen, dat na het overlijden van haar man Geerestein en de Gallencamp overgingen op haar kinderen, dat Herman Schevinkhaven haar zaakwaarnemers was, dat ze is overleden en dat haar vader Rutger heette. Na het overlijden van Anna Maria, dat moet dus voor 1656 hebben plaatsgevonden,  hertrouwde Arnt in Drumpt met Anna de Cock van Delwijnen, de dochter van Johan de Cock van Delwijnen en Catharina de Canter. Ook van de familie van Johan de Cock van Delwijnen is nauwelijks iets bekend. 

 

Het toegangshek van Geerestein

Naar verluidt kregen Arnt en Anna Maria twee kinderen, dochter Everken en zoon Johan, die in 1670 trouwde met Sibilla Suermondt. Van hem is verder eigenlijk ook niets bekend.

Dochter Everken trouwde in 1630 met Gerard van Haeften, die in 1608 geboren werd op Kasteel Verwolde als zoon van Allard van Haeften van Haeften en Anna Dorothea van Eck. Gemakshalve wordt deze Gerard vaak Gerard I genoemd om hem te onderscheiden van zijn zoon, Gerard II. Everken en Gerard waren in de 15^e graad met elkaar verwant, er was dus nauwelijks meer sprake van een familieband.

Everken komt in verschillende stambomen op Internet en in diverse publicatie voor als “Everken van Haeften tot den Esch”. Veel auteurs veronderstellen, dat “tot den Esch” duidde op huis “Den Esch” bij Rhenoij. Dat komt mij als onwaarschijnlijk voor. In 1624 tochtten Everken en Gerard elkaar. Ze kwamen toen tegenover de ambtman van Nederbetuwe, en met instemming van het Erfelijk Gerecht in Zutphen, overeen, dat de langstlevende het vruchtgebruik zou krijgen over hun huidige en toekomstige goederen in Dodewaard en in de kerspel Hien, zoals terug te vinden is in het Oud Rechtelijk Archief van Nederbetuwe in het Regionaal Archief Rivierenland in Tiel. Hieruit valt af te leiden, dat Everken – zij het voor korte tijd - eigenaresse geweest moet zijn van het huis “Den Esch” in Hien. In ieder geval verwijst “tot den Esch” niet naar Rhenoij of Tuil, waar ook een huis “Den Esch” was, maar naar Hien.

Uit het huwelijk van Gerard en Everken is met de geboorte van hun zoon Gerard rond 1630 de Duitse tak van de familie Van Haeften voortgekomen, Everken en Gerard kunnen gezien worden als de stamouders. Gerard was kapitein van het garnizoen in Moers van het Staatse (Nederlandse) leger. Na het overlijden van Everken hertrouwde Gerard met Judith Elisabeth van Baerl, waardoor hij beleend werd met Baerl in het Vorstendom Moers, vlakbij Krefeld in Duitsland. Bij Judith Elisabeth verwekte Gerard nog vier kinderen. Gerard overleed in Orson, bij Moers, op 27 november 1658, hij was toen 50 jaar oud. Judith Elisabeth van Baerl stierf in 1848, eveneens in Orson.

Tiel, 13 oktober 2018