Genealogisch blog 404

Drie huwelijken

Binnen de familie Van Haeften komen zeven personen voor die drie keer getrouwd zijn. Er zijn er zelf drie die vier keer in het huwelijksboodje stapten. In dit Genealogisch blog gaat het over een van de personen die drie keer hun ja-woord gaven, t.w. Adriaan van Haeften, die op 13 december 1736 in Utrecht werd geboren. Zijn ouders waren Jacob van Haeften (1709-1772) en Johanna Cornelia Storm van ’s Gravensande (1714-1763). Toen Adriaan op 16 december 1736 werd gedoopt in de Domkerk waren de (voormalig) burgemeester van Utrecht (1729-1731 en 1735-1737), Adriaan van Bronckhorst (1650-1738), zijn overgrootvader van moederszijde, en diens jongste dochter Ernestine Henriëtte van Bronckhorst (1795-1780), Adriaans grootmoeder van moederszijde, de doopgetuigen.

Afschrift van de doopakte van Adriaan van Haeften 1736

Op 5 april 1750 vertrok Adriaan met zijn ouders, die graag weer terug wilden naar Ned.-Indië waar zijn vader was geboren, uit Utrecht naar Amsterdam. Het gezelschap reisde vijf dagen later door naar Texel en ging daar scheep aan boord van het VOC-schip Langewijk, dat in 1745 in Enkhuizen gebouwd was en waarvan Wouter Abraham Brake de kapitein was. Adriaan was aan boord cadet van de Marine. Eind december 1750 kwam de Langewijk aan in Batavia.

In Ned.-Indië werkte Adriaan eerst als raad van de overheid. Eind mei 1751 werd hij 1^ste assistent op de Generale Secretarie en een jaar later kreeg hij de bevordering tot buitengewone klerk. Vanaf juli 1755 tot 1759 verdiende hij de kost als onderkoopman van de VOC.

Rond die tijd moet hij Cornelia Maria Ruymbeek hebben leren kennen en op 8 december 1756 werd in Batavia het huwelijk tussen hen beiden voltrokken. Cornelia Maria was een dochter van Ezechiël Ruymbeek en Maria van Heusden. Lang, echter, heeft het huwelijk tussen Adriaan en Cornelia Maria niet geduurd. Begin februari 1757 gingen de twee al weer uit elkaar en volgde de scheiding. Hoe het Cornelia Maria verder is vergaan is niet bekend.

Twee jaar later, op 26 april 1759, trouwde de toen nog pas 19-jarige Adriaan met Maria Barbara Krag genaamd Scharken, die toen 18 jaar oud was. De kerkelijke inzegening van hun huwelijk vond in Batavia plaats op 13 mei 1759.

Maria Barbara Krag genaamd Scharken werd geboren  op 9 januari 1741 in Negapatnam, de bestuurszetel van de Verenigde Oostindische Compagnie in Coromandel, aan de oostkust van het huidige India, het voormalige Voor-Indië. Maria Barbara was een dochter de Noor Jan Krag genaamd Scharken en Tomasia de Vos.

Coromandel, de oostkust van het huidige India

De vader van Maria Barbara was in 1709 in Trondheim geboren en kwam in 1729 als soldaat van de VOC onder de naam Jan Scharken Jens naar Indië.

Na twee jaar kwam het eerste kind van Adriaan en Maria Barbara ter wereld, zoon Jacob Jan, die slechts twee jaar oud werd en overleed op 30 augustus 1763. Op 9 januari 1766 werd zoon Adriaan in Batavia geboren. Drie dagen later werd hij in de NH-Kerk van Batavia gedoopt. Adriaan verliet Batavia op 6 november 1771 met het schip “Vrouwe Geertruida”. Op 30 mei 1772 kwam hij in Amsterdam aan. Oom Nicolaas van Haeften (1707-1789) nam als voogd samen met Laurens Grothe de verdere opvoeding van de jongen op zich. Beide heren behartigden in Nederland tegelijkertijd de financiële belangen van vader Adriaan. De jonge Adriaan was degene, die het in 1844 voor elkaar kreeg, dat hij, zijn nog levende kinderen en hun nakomelingen zich voortaan “Jonkheer/Jonkvrouw” mochten noemen.

Het derde kind van Adriaan en Maria Barbara was dochter Johanna Cornelia van 23 april 1767. Toen ze 22 jaar oud was trad Johanna Cornelia in het huwelijk met de predikant Johannes Henricus Hacke, die afkomstig was uit Duitsland. Het paar kreeg drie kinderen. Johanna Cornelia overleed op 71-jarige leeftijd in Amsterdam op 4 juli 1838. Na Johanna Cornelia kregen Adriaan en Maria Barbara nog twee dochters, die beiden geen lang leven beschoren was. Ernestina Henriëtte, vernoemd naar haar overgrootmoeder, overleed op 2-jarige leeftijd en Sara Jacoba leefde slechts negen maanden en overleed in Batavia op 28 juli 1771.

De maatschappelijke carrière van Adriaan kende in de jaren 1759-1774 een stijgende lijn. Als onderkoopman van de VOC liet hij Cornelis Tatenhove, castelijn, zijn maandgeld bij de VOC in Amsterdam innen. Later liet hij zijn zaken in Europa door Laurens Grothe waarnemen. Op 17 augustus 1764 kreeg Adriaan de aanstelling van Kassier van de Generale Ontvangst in Batavia. In de jaren 1766-1774 was hij boekhouder, secretaris en pandbewaarder bij de Bank van Lening en de Bank Courant in Batavia. In die functie wisselde hij ervaringen uit met de Amsterdamse wijnhandelaar Clemens van der Horst, die in Utrecht dezelfde functies had vervuld bij de Bank van Lening aldaar.

Net als zijn vader was Adriaan in 1771 erfgenaam van zijn grootouders van moederskant. Het jaar daarop deelde hij mee in de nalatenschap van zijn overgrootvader Jacobus Pedel. Door deze erfenissen was Adriaan in staat een buitenhuis aan te schaffen ten westen van Tandjong Priok, de haven van Batavia. Het huis werd ook wel omschreven als “Spel Huijs”. De kunstenaar Johannes Rach (1720-1783) heeft een afbeelding van het huis gemaakt in de jaren 1772-1775.

Buitenhuis van Adriaan van Haeften in Tandjong Priok

Maria Barbara Krag genaamd Scharken overleed op 2 februari 1771 in Batavia. Een groot verlies voor Adriaan en zijn kinderen. Het opvoeden van de kinderen viel Adriaan duidelijk zwaar, zeker toen ook in 1771 zijn beide jongste dochters overleden. Redenen voor Adriaan om zijn zoon Adriaan meer levenskansen te bezorgen door hem naar Nederland terug te sturen.

De nalatenschap van Maria Barbara voor haar kinderen Adriaan en Johanna Cornelia liet vader Adriaan na haar dood beheren door de Momboirkamer in Utrecht, die ook andere legaten voor de kinderen onder zijn hoede had. In 1790 kwamen de kinderen in het bezit van de legitieme portie van hun moeder.

Adriaan trouwde voor de derde keer op 9 oktober 1774, nu met de 17-jarige Wilhelmina Johanna Petrobella (Wilhelmina) Soual, die op 11 april 1757 in Batavia was geboren als dochter van Isaac Soual en Agneta Anna van Boneval. Uit dit huwelijk kwamen geen kinderen voort. In voormalig Ned.-Indië traden vooral vrouwen op zeer jonge leeftijd in het huwelijk, soms gedwongen door haar ouders. Maar Adriaan was er zelf ook vlot bij geweest om in het huwelijksbootje te stappen.

Adriaan was pas 39 jaar oud, toen hij overleed in Batavia op 5 januari 1776. Hij moet daar ook ter aarde besteld zijn. De nog jonge echtgenote Wilhelmina hertrouwde kort na het overlijden van Adriaan in juni 1776 met Balthazar Smissaert (1747-1813). Balthazar was een zoon van Hendrik Smissaert en jonkvrouwe Ageneta van Brienen. Zijn laatste functie was president van het College van Weesmeesteren in Batavia. Uit het huwelijk van Wilhelmina en Balthasar zijn, voor zover bekend, nog twee kinderen voortgekomen, een zoon en een dochter.

Het is niet bekend wanneer Wilhelmina Johanna Petrobella Soual is gestorven.

Tiel, 21 november 2019