Genealogisch blog 119

Leprafonds

Dit verhaal vormt het vervolg op Genealogisch blog 117 met de titel “Agua de Dios”.

Op verzoek van het Leprafonds zond TROS-Aktua op 2 februari 1975 een reportage uit over het leven en werken in Agua de Dios. De uitzending leidde tot commotie in de pers, omdat gesuggereerd werd, dat lepra ongeneeslijk zou zijn. Tal van deskundigen noemden dat onjuiste voorlichting, want lepra is wel te genezen. In reactie daarop wees het Leprafonds erop, dat in de uitzending zes maal naar voren was gekomen, dat lepra te genezen is. In de journalistieke wereld ontstond het vermoeden, dat er bij het Leprafonds iets niet klopte. Elseviers Magazine maakte als eerste op 15 maart 1975 melding van onregelmatigheden. Het blad kopte met de vraag:

“Wat gebeurt er met de miljoenen van het Leprafonds?”

Elseviers Magazine wees erop, dat niet transparant was op welke manier het Leprafonds de opgehaalde miljoenen besteedde. Het blad concludeerde, dat veel geld, energie en menskracht werd verspild. In navolging van Elseviers Magazine plaatste ook het blad van de NVV kritische kanttekeningen bij het financiële reilen en zeilen van het Leprafonds. 

Prof. G.H.L. Zeegers

Het artikel is voor prof. G.H.L. Zeegers, voorzitter van het Leprafonds, aanleiding geweest een juridische procedure tegen Elseviers Magazine te beginnen. Het blad is toen gedeeltelijk in het ongelijk gesteld en heeft daarvoor een rectificatie moeten plaatsen. Gevolg van het artikel in Elseviers Magazine was dat de Kamerleden Joop Voogd (1916-1983) en Hein Roethof (1921-1996), beiden van de PvdA, de minister van Justitie, Dries van Agt (CDA), vroegen een onderzoek in te stellen. Mijn vader, penningmeester van het Leprafonds, kon zijn ogen toen niet geloven, toen hij het betreffende nummer van Elseviers Magazine had gelezen en beet (nog) van zich af in zijn ‘Wereldje’:

“Lieve mensen, als u Elsevier leest, wat moet u dan zijn geschrokken! Geeft u – in goed vertrouwen op de zusters – elke maand uw geld voor ‘Agua de Dios” en wat vraagt Elsevier? Elsevier vraagt: ‘Wat gebeurt er met de miljoenen van het Leprafonds?’ O, zult u gedacht hebben, wat nu weer? En u bent haastig gaan lezen. Vele pagina’s achter elkaar. Een worst van een verhaal vol leugens en halve waarheden, waarin langzaam maar zeker de figuur prof. George Zeegers tot op de grond toe wordt afgebroken….

Maar, nogmaals, die miljoenen. Wat gebeurt er met die miljoenen van het Leprafonds, Elsevier? En ik heb het recht die vraag te stellen. Ik pleeg op deze plaats namelijk regelmatig en anoniem te schrijven. Een wat oudere huisvader, die soms verrukt en soms met huiver dit wereldje om zich heen bekijkt. Vandaag zal ik echter die anonimiteit afleggen. Ik heet Albert Welling en dat is dezelfde Welling, die Elsevier in dat lamentabel stuk roddeljournalistiek met naam en toenaam noemt als de penningmeester van het Leprafonds.”

Mijn vader vroeg zich af waarom de schrijver van het artikel in Elseviers Magazine, Frits van de Molen, niet bij hem langs was geweest om te horen waar die miljoenen waren gebleven. Hij verweet Van der Molen tweederangs journalistiek. Waarom was hij niet zelf in Agua de Dios gaan kijken? 

 NRC, d.d. 29-03-1975

Drie weken later nagelden Het Brabants Dagblad, het Eindhovens Dagblad, het Helmonds Dagblad en het Nieuwsblad van het Zuiden de voorzitter van het Leprafonds opnieuw aan de schandpaal. Daarop klaagde Zeegers genoemde bladen aan bij de Raad voor de Journalistiek, die, na partijen gehoord te hebben, de klacht van Zeegers ongegrond verklaarde.

Alle negatieve publiciteit, en zijn teleurstelling daarover, was reden voor mijn vader in oktober 1975 af te treden als penningmeester In zijn ontslagbrief liet hij weten tegenover de buitenwereld zijn mond te zullen houden, maar, gezien het gedrag van sommige bestuursleden, moest hij zich alle rechten voorbehouden. Drie andere bestuursleden volgden zijn voorbeeld. De druppel die voor hen de emmer deed overlopen was het feit, dat ‘Wassenaar’ (Zeegers) geen geld had overgemaakt naar Agua de Dios, waardoor men in Colombia schulden had moeten maken en waardoor de bouw van een hospitaal fl. 100.000 duurder werd dan nodig. Een ander struikelblok was, dat Zeegers weigerde een neutraal accountantskantoor onderzoek te laten doen in de boeken van Carosi en het Leprafonds.

Over  Zeegers merkte mijn vader tegenover Elseviers Magazine van 3 november 1979 op:

“George Zeegers maakte tijdens de vergaderingen van de ongeveer twintig stichtingen van Carosi nauwelijks aantekeningen. De notulen scheef hij ’s nachts. Die kleurde hij naar eigen inzichten. Het waren, als je de inhoud goed tot je laat doordringen, eigenlijk pleidooien voor prof. Zeegers. Andere geluiden vond je niet in de notulen. Bestuursleden kwamen in die notulen voortdurend dingen tegen die in de desbetreffende vergadering in het geheel niet aan de orde waren geweest.”

Een lijmpoging tussen de vertrokken personen en nog zittende bestuursleden mislukte. Het feit, dat Carosi (Zeegers) een nieuw pand in Wassenaar financierde met gelden van het Leprafonds was voor de afgetreden bestuursleden het breekpunt, gelden moesten besteed worden aan de doelen waarvoor ze waren binnengekomen. Zeegers was oneerlijk en ongeschikt. Minister van Agt zegde vervolgens de Tweede Kamer een onderzoek toe door de Rijksrecherche in antwoord op de vragen van Voogd en Roethof.

Het Leprafonds kreeg toch de verzorging van Wereldlepradag op 29 januari 1977 toegewezen. Voor het nieuwe bestuur een gelegenheid zich te bewijzen. Het doel van de actie was fl. 22 miljoen in te zamelen. In de dagbladen verscheen een advertentiecampagne, in het land werden allerlei activiteiten georganiseerd om geld in te zamelen. De actie werd een flop met een opbrengst van slechts fl. 1,1 miljoen, omdat er, door ruzie met de Nederlandse Lepra Stichting, geen zendtijd op televisie beschikbaar werd gesteld.

Terwijl de Rijksrecherche onderzoek deed, trachtte mijn vader te voorkomen, dat Zeegers hem juridisch mee de afgrond in zou slepen. TROS-Aktua zond op 4 april 1978 weer een item uit over Agua de Dios met beelden vanuit het lepradorp, waarin ook mijn vader aan het woord kwam. Zeegers en de nieuwe penningmeester werden eveneens geïnterviewd over de lopende processen i.v.m. de achtergehouden gelden. In vervolg op deze uitzending heeft mijn vader veel interviews gegeven aan dag- en weekbladen. De landelijke kranten sprongen massaal op hetgeen in de uitzending van TROS-Aktua van 4 april naar voren was gekomen. Het Eindhovens Dagblad eiste het vertrekt van Zeegers. De Volkskrant wist te melden, dat mijn vader en Derksen bij de Officier van Justitie in Den Haag een klacht hadden ingediend tegen het bestuur van het Leprafonds. De Telegraaf vroeg zich hardop af waar al het geld gebleven was. NRC-Handelblad berichtte, dat de Kamerleden Voogd en Roethof weer vragen hadden gesteld aan minister J. de Ruiter van Justitie. Elseviers Magazine sprak over de geheimen van het Leprafonds. Het Utrechts Nieuwsblad tenslotte liet weten, dat ruzie, roddels en rellen de rode draad waren in de geschiedenis van het Leprafonds.

De Telegraaf, d.d. 08-04-1978 (detail)

Mijn vader had op 19 april 1978 een eerste gesprek met de Officier van Justitie  van de Rijksrecherche en de Rijksaccountant over de fraude bij het Lepra Fonds. Als voorbeeld van de malversaties van Zeegers noemde hij, dat in 1972, met instemming van de accountant , fl. 290.000 overgemaakt zou zijn naar Venezuela. In werkelijkheid werd dit bedrag vastgezet op een rekening bij een bank en kwam daardoor helemaal niet ten goede aan de leprabestrijding. Per 31 december 1974 had het Leprafonds fl. 1.074.642 in kas. Eind 1975 en het hele jaar 1976 was er geen geld overgemaakt naar Agua de Dios. Er moest dus eind 1975 nog afgerond fl. 2,8 miljoen zijn. Er is toen fl. 1,2 miljoen naar Agua de Dios overgemaakt, er zou dus nog fl. 1,6 miljoen in kas moeten zitten.

Op 3 mei 1978 voegde mijn vader aan zijn verklaring nog de beantwoording van schriftelijke vragen van de Rijksrechercheur toe waarin hij verklaarde, dat zijn reizen naar Colombia en Venezuela altijd door het Leprafonds betaald zijn. Van de fl. 1000 die hij meekreeg voor ‘onkosten onderweg’ heeft hij altijd het niet verbruikte deel teruggestort. Over zijn eigen optreden binnen het bestuur van het Leprafonds merkte mijn vader op:

“Hierdoor kom ik tenslotte op mijn eigen tekortkomingen. Ik wil die niet verbloemen. Dat hoeft ook niet, want ik heb mij in geen enkel stadium van mijn optreden geld toegeëigend. Noch direct, noch indirect. Ik heb ook nimmer onkosten gedeclareerd. Wel vind ik nu, dat ik in de tijd, dat ik in ieder geval formeel fungeerde als penningmeester van het NLF (…) mijn positie niet voldoende hard heb gemaakt. Ik had onverbiddelijk dienen te zijn. Waarom was ik dat niet? Wel, je begint in een sfeer van vrienden, van volstrekt vertrouwen, van wederzijdse bewogenheid met mensen. Pas heel langzaam groeit het wantrouwen. Je verwacht het niet. Je gelooft het niet. Nù – geloof ik het soms nog niet. Mijn tweede en belangrijkste argument ter verdediging van mijn optreden binnen het NLF schuilt in mijn gezondheidstoestand. Ik ben in de onderhavige periode meer dan 3½ jaar in mijn beroep op non-actief geweest (…). Zeegers heeft van deze situatie voortreffelijk misbruik gemaakt."

Justitie deed eind juli 1978 huiszoeking bij Zeegers en nam vijftig dozen met administratie in beslag. In het najaar van 1979 heeft mijn vader een getuigenverklaring afgelegd bij de Rechter-commissaris in ’s Gravenhage tegen Zeegers en het Lepra Fonds inzake oplichting respectievelijk fraude ten nadele van Agua de Dios. Eind oktober 1979 werd Zeegers in zijn woning in Wassenaar aangehouden op verdenking van verduistering van gelden van het Leprafonds en valsheid in geschrifte.

Op 20 april 1978 nam mijn vader in Rotterdam deel aan een vergadering van de inmiddels door Derksen opgerichte nieuwe stichting “Vrienden van Agua de Dios”. Dankzij veel giften konden de Vrienden van Agua de Dios drie weken later fl. 100.000 naar Colombia overmaken. Daardoor konden artsen weer aan het werk, waren medicijnen weer beschikbaar.

Tiel, 18-11-2016